Ondas sonores
Algú que no conegués la realitat lingüística que patim el basc i els bascos se sorprendria d'una tradició lingüística molt estesa, de dir en castellà la majoria de les cites. És un fenomen molt curiós.
És sabut que els bascos hem viscut durant segles en un estat diglósico. Avui dia la diglòssia continua sent molt evident en el nostre dia a dia, tant al Nord com al Sud. La majoria dels mitjans que consumim, esdeveniments culturals, etc. són en castellà. De fet, molts de nosaltres vam aprendre en castellà, els majors de quaranta i tants anys per necessitat... És comprensible, per tant, que així sigui, ja que hem conegut la pràctica totalitat d'aquests esments en francès espanyol castellà.
"Recordaré el que he escoltat a Euskadi Irratia a un col·laborador habitual de l'emissora de ràdio. Estava fent la crònica del Concert de Viena d'Any Nou, i va pronunciar els títols de les peces musicals en castellà (!!!)"
És possible que sigui comprensible. Però, al meu entendre, no és acceptable. Les cites han de fer-se en l'idioma original, en el qual l'autor les va pronunciar o va escriure, o en el propi. No té sentit esmentar-ho traduït a un tercer llenguatge, almenys en el cas d'una persona amb un nivell cultural mitjà i capaç de desembolicar-se amb normalitat en basca.
També fem alguna cosa semblança al que és més greu: pronunciem en castellà moltes paraules i expressions senzilles que no s'esmenten amb exactitud. Frases senceres, sovint. Probablement és aquesta un costum que vostè mateixa ha originat. Però aquest costum no és més que una negligència, una mandra en tot sentit.
La veritat és que no entenc com les persones amb un nivell cultural mitjà i capaços de treballar en basc amb una destresa normal no són capaces de parlar en basca quan se'ls diu que han de parlar en basca. El nivell de gravetat no és el mateix, per descomptat, quan es tracta d'un llenguatge informal entre amics o quan es treballa a un nivell més elevat que el requerit pel context, com per exemple en una conferència, una lliçó o un treball periodístic.
Els exemples serien nombrosos. Per citar un, l'altre m'acordaré del que vaig sentir a Euskadi Irratia a un col·laborador habitual de l'emissora. Estava fent la crònica del Concert de Viena d'Any Nou, i va pronunciar els títols de les peces musicals en castellà (!!!). Em vaig quedar estupefacte. Comprenc que resultés difícil pronunciar en alemany el nom de la coneguda peça de Schallwell, de Johann Strauss, per exemple, però li resultava tan difícil dir Ondas Sonores en basca en lloc d'Ondas Sonores en espanyol?
Deixadesa clara.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Aurten "Israel Premier Tech" txirrindularitza talde israeldarra ez da Lizarraldeko Miguel Indurain Sari Nagusia lasterketara etorriko. Berri ona da hori Palestinaren askapenaren alde gaudenontzat eta munstro sionistarekin harreman oro etetea nahi dugunontzat, izan... [+]
Intsumituek denbora luzez egindako borroka gogorra eta mingarria izan zen, baina irabazi zuten, eta garaipen hura behin betikoa izango zela uste genuen, atzera bueltarik gabea. Baina badirudi, politikari batzuen ahotik aterata, eskalada militaristari gorazarre egin eta berriz... [+]
Danimarkatik iritsi zaigu berria: 400 urtez estatuak eskainitako zerbitzua etengo du PostNord enpresa publikoak, eta eskutitzak banatzeari utziko dio 2025 urtea amaitzean. Gobernuak adierazi du enpresa publikoak negozioa paketeak banatzera bideratuko duela. Bi arrazoi eman ditu... [+]
“Hondakinik ez platerean!”. Hori zen kontsigna gure txikitako otorduetan. Janariak zeozer sakratu bazukeen, batez ere ogiak; lurrera erori eta, jasotakoan, musua eman behar zitzaion. Harik eta adin zozoan mamia baztertzeko moda etorri zen arte, lodiarazten zuelakoan... [+]
Zenbait estatistikak berretsi dute begiak hondar urteotan ikusten ari zirena: gimnasioak (eta estetika-zentroak eta nolako-edo-halako-terapia eskaintzen duten negozioak) nabarmen ugaldu dira gurean. EITBk plazaratutako datu bat emateko: EAEn 2010-2019 urteen bitartean, zazpi... [+]
Topatu eta topa! Tipi-tapa, elkarrekin ekin eta, bidea, eginean egin aurrera. Mahaiak, aulkiak, koadernoak eta boligrafoak, platerak, konfidentziak, tragoak eta ahotsak, eskuak, ideiak eta barreak, borrokarako besarkada gozoak. Txistulariak bileran, erraldoiak lasterka eta... [+]
Hezkuntzari buruzko legediak, Ekonomia Lankidetza eta Garapenerako Erakundearen eta planetako jaun eta jabeen aginduei jarraituz, ikasleek ikasketa etapa bakoitzaren amaieran “irteera-profil” jakin bat izatea bilatzen du. Ez pentsa profila zerbait itxia eta bukatua... [+]
Martxoaren 14an Donald Trumpek agindu exekutibo bat sinatu zuen, hainbat berri agentziak jasotzen duten diru kopurua asko murrizteko. Kaltetuetako bat United States Agency for Global Media (USAGM) izan zen eta, ondorioz, Voice of America (VOA), Radio Free Europe/Radio Liberty... [+]
Orain dela 20 bat urte, berrikuntzaren inguruan master bat egin nuen. Bertaraturiko gonbidatu batek esan zigun gizakion historian berrikuntza teknologikoaren eragile handiena gerra izan zela. Gerra, halaber, eragile handia da botere harremanen berrikuntzan.
Berrikuntzaz ari... [+]
Zer esango zenioke Palestinako aktibista bati aurrez aurre izango bazenu? Ni mutu geratu nintzen Iman Hammouri nire herrian bertan aurkeztu zidatenean. Eskerrak andre nagusi bat gerturatu zitzaigula eta solaskide roletik itzultzailearenera pasa nintzela.
Palestinako Popular... [+]
Punto Bobo liburuaren irakurketan murgilduta, Itxaso Martin Zapirain egilearen Eromena, Azpimemoria eta Isiltasunak Idazten ikerketa lanean sentitu nuen egiazkotasun eta maila etikoarekin egin dut berriz ere topo. Eta hortaz, hara bueltatu. “Oihu izateko jaio zen isiltasun... [+]
Dirudienez, Euskal Herrian migrazioa arazo bilakatu da azken bi hamarkadetan. Atzerritarrez josi omen dira gure lurrak. Gure kultura arriskuan omen dago fenomeno “berri” horren ondorio. Lapurretak, bortxaketak, liskarrak… Bizikidetza arazo horiek guztiak... [+]
Azken hamarkadetan euskararen biziberritzeak duen erronka handienetakoa, euskararen ezagutzaren unibertsalizazioarekin batera, erabilerarena da. Askotan, gazteen euskararen erabileran jarri ohi dugu fokua, baita euskararen erabilerak izan duen eta izan dezakeen bilakaeraren... [+]
Gaur buruko minez iritsi naiz etxera. Ostiral iluntze hotz bat da; ez du euririk ari, baina haizeak bota ditu lurrera bi kontainer eta korapilatu dit ilea. 23:39 dio telefonoak. Lagunekin afaldu dut gure ostiraleroko tabernan. Barre asko-asko egin dugu, eta bihotza bete-beteta... [+]