Traduït automàticament del basc, la traducció pot contenir errors. Més informació. Elhuyarren itzultzaile automatikoaren logoa

Gota a gota, cabals

  • Isaba (Navarra) 1921. Neix Josefa Molera, químic. Va ser un dels fundadors del primer cromatògraf de gasos a Espanya, va crear el departament de Cinetoquímica en l'Institut de Química Física i va abordar noves línies de recerca.
(Ilustrazioa: Kalaka)
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.

I per a aconseguir-ho, va superar mil obstacles; o més ben dit, va haver de superar una vegada i una altra el mateix obstacle: ser dona.

Va realitzar els seus estudis de Química en 1942 en la Universitat Central de Madrid. En aquest moment es va incorporar a la Càtedra de Química Tècnica com a professor ajudant, però sense sou. En aquella època no hi havia dones investigadores en aquest camp i, precisament, aquesta va ser l'excusa que van utilitzar per a no donar a Molera l'oportunitat de fer la seva tesi. Aquesta possibilitat es va obrir amb el canvi de director de l'Institut de Química Física. Va començar a treballar en els seus laboratoris, però la retribució que rebia tampoc era suficient per a viure; durant tots aquests anys va fer classes extraordinàries per a aconseguir un mitjà de vida.

Finalment, va obtenir el títol de doctor en 1948 amb un Premi Extraordinari. Dos anys després li van oferir la possibilitat d'anar a Oxford i posteriorment va començar a treballar en el laboratori que dirigia Cyril Norman Hinshelwood, guardonat amb el Premi Nobel de Química. El químic anglès no va rebre bé a la tia, que era una dona. I una vegada més, Molera, treballant intensament, va aconseguir acabar amb els prejudicis. Va continuar treballant fins a 1986 i va morir en 2011.

Molera és un dels 10 protagonistes del llibre Emariak, editat per Kalaka Komunikazioa i coproduït per EiTB. Ilazki Gainza i Nerea Uria han recollit les aportacions de les dones al llarg de la història del basc. En el cas de triar a una dona que s'hagi distingit en la química, a la majoria ens ve a la ment el nom de Marie Curie. De fet, no han tingut temps de ficar en el llibre a totes les dones que han volgut, i així ho han evitat. Els lectors no trobaran en la col·lecció a Simone de Beauvoir, Ángela Davis o Frida Kahlo, ja que han prioritzat donar pas a dones més desconegudes. A més, han ocupat un ampli espai tant cronològicament –des de l'Antiguitat, amb Hipatia d'Alexandria– com geogràficament –l'alpinista japonès Junko Tabei, la cantant sud-africana Miriam Makeba, l'activista keniana pel medi ambient Wangari Maathai…–.

També tenen cabuda en la col·lecció els inventors d'objectes aparentment petits però que han provocat grans canvis en el dia a dia: L'alemanya Melitta Benigna va inventar un filtre de cafè en 1908 i en 1937 Lleona W. L'estatunidenc Chalmers va ser el primer a patentar i comercialitzar la copa menstrual. Els cabals més abundants estan formats per petites gotes.


T'interessa pel canal: Feminismoa
Eguzki beltza

Joan den urte hondarrean atera da L'affaire Ange Soleil, le dépeceur d'Aubervilliers (Ange Soleil afera, Aubervilliers-ko puskatzailea) eleberria, Christelle Lozère-k idatzia. Lozère da artearen historiako irakasle bakarra Antilletako... [+]


AINTZANE CUADRA MARIGORTA
“Endometriosia gizonek pairatuko bazenukete oso bestelako egoera batean egongo ginateke”

Endometriosiaren Nazioarteko Eguna izan zen, martxoak 14a. AINTZANE CUADRA MARIGORTAri (Amurrio, 1995) gaixotasun hori diagnostikatu zioten urtarrilean, lehen sintomak duela lau urte nabaritzen hasi zen arren. Gaitz horri ikusgarritasuna ematearen beharraz mintzatu da. 


Gure istorioak berreskuratzea eskubideak defendatzeko

Duela aste batzuk, gurean egon ziren El Salvadorko eta Kanarietako emakumeen eskubideen aldeko hainbat aktibista. Sexu- eta ugalketa-eskubideez eta eskubide horiek urratzeak emakumeengan dituen ondorioez aritu gara; hala nola El Salvadorren berezko abortuak izanda homizidio... [+]


“Zuek, emazteek ez duzue deus ere balio”

Zuberoako ohiturei buruzko bi liburu ditut gogoan. Batek XX. mendean aritu izan diren 180 dantzari eta soinulari aipatzen ditu. Haien artean, emakumezkorik ez da agertzen. Besteak, pastoralei egiten die errepasoa eta hor emakumeak aipatu aipatzen dira, baina omisio esanguratsuak... [+]


Itxaro Borda
“Gure norabide sexualen, ezinegonen eta beldurren erraiteko hiztegi bat sortu dugu”

1984an ‘Bizitza Nola Badoan’ lehen poema liburua (Maiatz) argitaratu zuenetik hainbat poema-liburu, narrazio eta eleberri argitaratu ditu Itxaro Borda idazleak. 2024an argitaratu zuen azken lana, ‘Itzalen tektonika’ (SUSA), eta egunero zutabea idazten du... [+]


Chantal Akerman eta urrezko 80ak

Donostiako Tabakaleran, beste urte batez, hitza eta irudia elkar nahasi eta lotu dituzte Zinea eta literatura jardunaldietan. Aurten, Chantal Akerman zinegile belgikarraren obra izan dute aztergai; haren film bana hautatu eta aztertu dute Itxaro Bordak, Karmele Jaiok eta Danele... [+]


2025-03-12 | June Fernández
Meloi saltzailea
Eskratxe

Antifaxismoari buruz idatzi nahiko nuke, hori baita aurten mugimendu feministaren gaia. Alabaina, eskratxea egin diote Martxoaren 8ko bezperan euskal kazetari antifaxista eta profeminista bati.

Gizonak bere lehenengo liburua aurkeztu du Madrilen bi kazetari ospetsuk... [+]


Gorputz hotsak
“Kostarik kosta loditasuna desagerrarazi nahi duen mugimendu sozial bat dago”

Pertsona lodiek lodiak izateagatik bizi izan duten eta bizi duten indarkeriaren inguruan teorizatzeko espazio bat sortzea du helburu ‘Nadie hablará de nosotras’ podcastak. Cristina de Tena (Madril, 1990) eta Lara Gil (Fuenlabrada, Espainia, 1988) aktibista... [+]


Pintaketa faxistak egin dituzte Maulen aldarri feministen aurka

Martxoak 8an egindako pintaketak gainetik margotu dituzte ikur faxistekin Zuberoako hiriburuan. Horren aurrean elkarretaratzera deitu dute, astelehenean.


2025-03-10 | June Fernández
Celeste Agüero
“Manifestu politiko bat bezain indartsuak dira nirekin daramatzadan kantak eta olerkiak”

Martxoaren 8a Getxo bere bizitokian igaro du: kumbia dekolonial eta antiarrazista topaketa antolatu du Algortako Herriko Tabernan, Abianen, Hija del Nopal DJrekin batera.

Argentinatik Getxora migratu zen Celeste Agüero, kantutegi herrikoi batekin eta poesia xuxurlatzeko... [+]


2025-03-08 | ARGIA
ARGAZKI GALERIA
Mugimendu Feminista: “Faxismoaren kontra, ausardia eta aliantza feministez armaturik gaude”

Mugimendu feministak manifestazioak egin ditu goizean Donostian, Gasteizen eta Iruñean eta arratsaldean Baionan eta Bilbon. Oinarrizko irakurketa partekatu dute, eta horri gehitu diote hiri bakoitzean bertako problematika, eragile eta ekimenen erreferentzia.


2025-03-08 | ARGIA
Bilgune Feminista
“Feminismoa da heldulekurik argiena desio dugun Euskal Herrirako”

Bilgune Feministak Heldulekuak argi, Euskal Herria feminista leloa baliatu du M8an, azpimarratzeko feminismoak ematen dituela “datorrenari aurre egiteko tresnak”, eta gogorarazteko faxismoaren gorakadaren testuinguru hau helduleku horretatik irakurri eta borrokatu... [+]


Superwoman

MAITE: (biharko eguna antolatzen bere buruaren baitan) Jaiki, gosaldu, bazkaria prestatu, arropa garbitu, etxea garbitu, gizon hori jaiki, seme-alabak jaiki, hiru horien gosaria prestatu, haiek agurtu, erosketak egin, lanera joan, seme-alabak eskolatik jaso, merienda eman,... [+]


Eguneraketa berriak daude