Llum llarga
Tenia uns divuit anys i vivia a Madrid. De sobte vaig decidir que seria euskaldun, euskaldun i euskaldun, de manera activa i conscient. En aquesta decisió van influir molts factors, però el pilar del pensament el va posar un volum: Recopilació dels resultats del congrés d'Eusko Ikaskuntza celebrat en Oñati en 1918. Allí vaig trobar tot un projecte de ciutat i vaig decidir formar part d'aquest.
De fet, el que va succeir en Oñati fa 100 anys és històric: les elits amb saviesa de l'època van analitzar en profunditat el futur del poble basc i van posar en mans de la societat la base de les estratègies a desenvolupar, com simbolitzen l'aurresku de fi de congrés i la soka-dantza. Van treballar en molts àmbits, però jo em recordo especialment dels que es referien al basc: ikastoles, universitat i Euskaltzaindia.
La pròpia Eusko Ikaskuntza es va constituir a conseqüència del congrés per a donar continuïtat als seus treballs. Un clar exponent del prestigi guanyat en els primers anys és l'encàrrec a la institució durant la República Espanyola: Redactar l'Estatut d'Autonomia per a posar-lo a la disposició de les parts. Per a mi la culminació d'Eusko Ikaskuntza ha estat l'elaboració de la primera versió de l'Estatut d'Estella, la principal aportació al projecte popular.
Cent anys més tard, Eusko Ikaskuntza està fent un esforç per a superar les persecucions franquistes i les escletxes deixades pels katramiles i tornar a posar-los al servei de la iniciativa popular. En aquest esforç estem més d'un miler de persones, ja que la saviesa està molt més estesa, i per a mi és un gran honor formar part d'un grup motor que parla del futur del basc.
Crec sincerament que necessitem encendre una llum llarga. A la sortida del franquisme ens submergim de ple en l'acció i no hem tingut molt de temps per a investigar el que hem fet o per a fer olor el que ve. No obstant això, és necessari alçar la vista i encendre una llum llarga; amb la llum curta, tots els camins semblen correctes, només amb la longitud es perceben les corbes del camí.
El cicle de congressos d'Eusko Ikaskuntza que se celebrarà a la tardor d'enguany pretén posar el primer punt de partida per a aquesta iniciativa: proposar les línies mestres de l'evolució de la comunitat basca en les pròximes dècades i posar-les a la disposició de la societat. Sabent que és als agents socials i als representants als qui correspon acordar les decisions i dur a terme les iniciatives, en la lògica de la governança col·laborativa que s'està duent a terme en el món i en el nostre.
Quatre dècades –gairebé cinc– s'han anat de la decisió de Madrid i es manté viva.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Nahiz eta Nazio Batuen Erakundeak (NBE) 1977an nazioarteko egun bat bezala deklaratu zuen eta haren jatorriaren hipotesi ezberdinak diren, Martxoaren 8aren iturria berez emazte langileen mugimenduari lotua da.
Aurrekoan, ustezko ezkertiar bati entzun nion esaten Euskal Herrian dagoeneko populazioaren %20 atzerritarra zela. Eta horrek euskal nortasuna, hizkuntza eta kultura arriskuan jartzen zituela. Azpimarratzen zuen migrazio masifikatua zela arazoa, masifikazioak zailtzen baitu... [+]
Ez dut beti ulertzen nola aritzen ahal diren lur planeta honetako zati okitu, zuri, gizakoi eta kapitalistako aho zabal mediatikoak, beraiena, hots, gurea, zibilizazioa dela espantuka. Berriak irakurtzen baldin baditugu, alta, aise ohartuko gara, jendetasuna baino, barbaria dela... [+]
Administrazioko hainbat gai, LGTBI+ kolektiboko kideen beharrizanak, segurtasun subjektiboa, klima aldaketa, gentrifikazioa, ikus-entzunezkoak erabiltzeko modu berriak, audientzia-datuak jasotzeko moduak, dislexia, ikuspegi pedagogiko aktibo eta irisgarriak, literatur... [+]
Auzitan jar ez daitekeen baieztapen orokor eta eztabaidaezinaren gisan saldu digute hizkuntzak jakitea printzipioz ona dela, baina baditu bere "ñabardurak", edo esanahi ezkutuagokoak. Hemengo ustezko elebitasun kontzeptuaren azpian dagoen baina kamuflatzen den... [+]
Otzandu egin gara, katalanak eta euskaldunok, ekaitzaren ondoren. Saiatu ginen, bai; sendo ekin genion, eta gogor kolpatu gaituzte; ezin izan genien gure helburu zuzen, ezinbesteko, sakratuei eutsi. Eta porrotaren mingostasuna dastatu dugu, eta bigundu egin gara irabazleen... [+]
Desgaitasun fisikoa duen arkitekto baten alabaren etxea bisitatu ondoren idazten dut honako hau.
Desgaitasun fisikoa duten pertsonen taldeek ez dute arkitektoa maite, beraien bizitza zailtzen duen gaizkile bat kontsideratzen baitute. Gorrotoa ulerkorra da: arkitektoaren lanak... [+]
Iragana ulertzen saiatzen eta etorkizuna bideratzen, oraina joaten zaigu zenbaiti. Nire proiektuetako bat (hasi baina landu ez dudana oraindik) dudan zuhaitz genealogikoa egitea da. Horretan lagunduko didan liburutxo bat ere erosi nuen. Baina, hain da handia lana, liburutxoa... [+]
Ortutik itzuli berritan erabaki nuen Twitterretik alde egitea, oraindik Twitter zenean. Auzolan batera joan nintzen, brokoliak eta azaloreak landatzera, eta mindfulness efektua zapuztu zidan algoritmoak, idazle feminista transgorrotatzaile baten txioak jaurtitzearekin... [+]
Martxoaren 8a hurbiltzen ari zaigu, eta urtero bezala, instituzioek haien diskurtsoak berdintasun politika eta feminismoz josten dituzte, eta enpresek borroka egun hau “emazteen egunera” murrizten dute, emakumeei bideratutako merkatu estereotipatu oso bati bidea... [+]
Batzuendako, dirutza izatea ez da nahikoa, eta euren ego hauskorrek diruaren txintxina ez ezik, protagonismoa ere eskatzen dute. Aberats okituak izatea nahikoa izango ez balitz bezala. Beti gehiago behar dute, anbizioa deritzote antsia horri, baina botere gosea eta nabarmendu... [+]
Bi neska komisarian, urduri, hiru urtetik gora luzatu den jazarpen egoera salatzen. Izendatzen. Tipo berbera agertzen zaielako nonahi. Presentzia arraro berbera neskek parte hartzen duten ekitaldi kulturaletako atarietan, bietako baten amaren etxepean, bestea korrika egitera... [+]
Iragan urtarrilaren hondarrean, Bretainiako lurraldeko bi hizkuntza gutxituei buruzko azken inkesta soziolinguistikoaren emaitzak publiko egin zituzten bertako arduradunek. Haiek berek aitortu zuten harriturik gertatu zirela emaitzak ikustean. Hain zuzen ere, egoerak eta... [+]
Silicon Valley-ko oligarkia AEBetako gobernura iritsi berritan lehertu da adimen artifizialaren (AA) burbuila. Txip aurreratuen erraldoia den Nvidia-k urtarrilaren amaieran izandako %16,8ko balio galera, egun bakar batean inoiz izan den burtsa balio galerarik handiena da... [+]