Gerratik gerrara
EAEko Autonomia Estatutuarekin batera jaio zen Irati Elorrieta Algortan. Berunezko urteak deitu izan diren sasoi zurrunbilotsu haietan hazi zen amaren sabelean eta handik kanpo. Giroa ezegonkorra izanik, baziren balizko kolpe militar baten zurrumurruak, eta politikaren gerizpeetan gertatzen zenak ezinegona sortzen zuen bere gurasoengan. Irati Elorrieta urte bete eta bi hilabeteko haurra zenean gauzatu zen kolpea, Antonio Tejero buru, zorionez, arrakastarik gabe.
Unai Elorriagaren Iazko hezurrak nobelan Irati Elorrietaren haurtzaro eta gaztaroko bizitoki izan den Algorta pentsatzen du Irene Arriasek. Algorta pentsatzen du pixka bat eta, batez ere, indarkeria. Autoritatea, obedientzia eta “soldadu asko behar da, hogeita bat urtekoak”. Irene Arriasek, indarkeria pentsatzen duenean, haren grabazioak ere pentsatzen ditu: “Pertsonak begietatik 40 zentimetrora hiltzen, odolusten, ordenagailu batean”. Irati Elorrietak liburu hori 35 urterekin irakurri duenean, zenbait egunez, irudi batzuk noiz erakutsi behar diren eta noiz ez eztabaidatu da. Olatu batek Bodrumeko hondartza batera Ailan Kurdi hiru urteko umearen hilotza eraman eta, hainbatek, telebistako irudietan ikustean, negar egin duenean. Irati Elorrietak bere seme txikiena ikusi du, itotako umeak izen propioa eta haren heriotzak arrazoi bat izan arren, haur denen aurpegia ezkutatzen zuelako Turkiako hondartza hartan etzanda. “Atzoko ume hilak, bihar lurruna”, idatz lezake Elorriagak.
Iazko hezurrak baino hilabete lehenago argitaratu zuen Mikel Peruarenak Su zelaiak, Gerla Handira hiltzera joan ziren soldadu euskaldunen belaunaldiaz. Beleek eta mikek uzta jan zuten uda hartan, kantuan ere zenbaitzuk, “Berlinerat!” esanez partitu ziren 21 eta 48 urte arteko gizon gehienak. Alemanek preso hartutako soldadu euskaldunen kantuen grabaketak entzun zituen Irati Elorrietak Berlingo Etnologia Museoan, ehun urte geroago. Gernikako Arbola abestu zuen gizonaren ahotsak zirrara handia eragin zion.
Bi nobelak argitaratu eta ia urtebetera irakurri ditu Irati Elorrietak, bata bestearen jarraian, 2015eko udan, Euskal Herrian pasa dituen asteetan. Sirian eta Iraken, eta Europako mugetan milaka hiltzen ari direnean, lau milioi erbesteratu kalkulatzen direnean. Berlinen, oporretatik bueltan eta Irene Arriasen pentsamenduekin kutsatuta, Boko Haramek bahituta izan dituen eta ihes egitea lortu duten emakume nigeriarrei buruzko erreportajea irakurri du. Milaka dira talde islamista horren krudelkeriaren biktimak ere, milioi inguru ihesean. Basatia da emakumeok kontatzen dutena, bizi izan dutena, ikusi dutena. Zeitmagazineko portadan, zuri-beltz kontrastedunean, aurpegi erdia ilunetan eta beste erdia argiztatuta, 14 urteko Talatu ikusten da. Erretratu horrek National Geographic aldizkariko portada ikonikoa ekarri dio gogora Irati Elorrietari. 1984 hartan, begiraleari zuzen-zuzenean begiratzen zion neska afganiarra, Sharbat Gula, Pakistaneko errefuxiatu zelai batean erretratatu zuen Steve McCurry argazkilariak.
Alemaniara egunero hamar mila errefuxiatu heltzen ari omen diren udazken honetan, Irati Elorrietak duen sentimendua da, kontakizunak, kronikak, irudiak, ez direla inoiz nahikoa. Hutsune handi bat geratzen dela bete ezinik, ulertu ezinik.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Greba ataritan jaso nuen zuen e-maila, posta pertsonalean. Hasieran, beste askok bezala, grebaren aurrean ze aukera ditugun jakinarazteko zela pentsatu nuen. Baina ez, grebaren aurkako mugimendu politiko eta komunikatiboa zen jasotako e-maila.
Aitortuko dizuet ahozabalik utzi... [+]
Aquest cap de setmana he estat pensant en la paraula 'estètica' i en una frase que deia un amic: “Aquest treball és estètic”. He estudiat l'etimologia de la paraula estètica, que sembla que el seu significat era percebre a través dels sentits en l'origen, i més tard es va... [+]
En els últims anys, el concepte de política industrial ha reaparegut amb força a diferents nivells. L'organització que fos el martell del neoliberalisme, el Fons Monetari Internacional, subratlla en l'actualitat que els mercats han rebut la pressió que els governs prenguin... [+]
Aurreko egunean, Bilbon, lagun batekin elkartu nintzen Bira tabernan. Tar-tarrean ari ginen oso gustura eta esan nion: “Noski, Giputxia zarenez, kar-kar-kar”. Eta berak nabarmendu zuen ez zela gipuzkoarra. Nik ongi ulertu gabe, jarraitu nuen esaten, “A! ez?... [+]
He tingut molts dubtes, independentment que obrís o no el meló. M'atreviré, maleïda sigui! Vull posar sobre la taula una reflexió que tinc al cap fa temps: no és just que la dona que ha donat a llum tingui la mateixa durada que l'altre progenitor. Més ben dit, el mateix... [+]
Estem en una ofensiva imperialista mundial, liderada per la burgesia occidental. La forma que ha adoptat l'ofensiva imperialista és la de la guerra, amb totes les seves variants: la guerra econòmica, la guerra cognitiva i cultural, el lawfare; i, per descomptat, la guerra... [+]
Beste detektibe triste baten telesail bat ikusi berri dut. Eskoziako irla urrun batean gertatzen dira trama guztiak. Badakizue nola funtzionatzen duten fikzio horiek: hildako asko, jende arrunta baina ez hainbeste, eta paisaia berde iluna. Oraingo honetan duela urte pila bat... [+]
La veritat és que no sé per què estic escrivint això. En l'ambient conflictiu d'avui dia no es prenen bé aquest tipus d'opinions. És possible que ARGIA no publiqui això, ja que no coincideix amb les opinions que han publicat fins ara (però si finalment han decidit... [+]
El 15 de gener el lobby tecno-empresarial Zeditzak va presentar el seu 6è informe, Euskadi i la Unió Europea, un destí compartit de prosperitat i competitivitat. El neoliberal Think tank , format per experts emergents del món de les finances, va presentar una recepta màgica... [+]
Els euskaltzales movem els nostres peus després del testimoni de la Korrika, per a reivindicar que volem continuar vivint com a poble basc, en favor de la nostra llengua.
Els primers passos els dona la persona migrant que surt del seu país d'origen a Àfrica, Amèrica del Sud... [+]
I un any més, els sindicats ens han organitzat vagues prefabricades. I nosaltres, individualment, decidirem si ens sumem o no a la vaga, sense necessitat de cap assemblea en el centre.
Pel que sembla, el model de vaga que em van ensenyar a mi ja no està de moda. En el meu... [+]
Bizitzak dena inguratzen du, mugatua eta hauskorra da. Bizitza onak bizitzeko, gorputzak zer egin badakiela iruditzen zait, buruak ordea, nahiz eta jakin (ondo informatuta dagoenean), askotan gorputza nahita isiltzen duela ikusten dut. Isiltze horretan burua beste buru... [+]
Eroso gaude ingurunea gure egoera fisiko/emozionalera egokitzen denean. Besteak ni kontuan hartu nauenean, izan gizaki bat, objektu bat, espazio bat. Erosotasunaren klabea produktu eta espazio diseinuan beharrizan handi gisa sartu da, erosotzat jotzen dena erosgarria delako... [+]