Traduït automàticament del basc, la traducció pot contenir errors. Més informació. Elhuyarren itzultzaile automatikoaren logoa

Euskaraz eroso aritzeko entrenatzen

  • Helmuga: Lutxi borda, Donazaharre (Nafarroa Beherea). Bidaiariak: Nafarroa Behereko eskualde guztietako 36 euskaldun (kontzientziatu). Bidaiaren helburua: egunerokoan gure hizkuntzarekin erosoago eta gaituago ibiltzea, beste hitz batean esanda, ahaldunduago aritzea. Gidariak: Emuneko aholkulari diren Larraitz Madinabeitia eta Ainhoa Lasa. Bidaiaren izena: Telp tailerrak.

     

Egunerokoan euskara gehiago erabiltzeko eta euskaraz ari direnean erosoago sentitzeko bideak landu zituzten Lutxi bordan elkartu ziren baxenabartarrek.
Egunerokoan euskara gehiago erabiltzeko eta euskaraz ari direnean erosoago sentitzeko bideak landu zituzten Lutxi bordan elkartu ziren baxenabartarrek.

Azken Korrikatik euskalgintzan bolo-bolo ibili dira ahaldundu, jabetu eta boteretu kontzeptuak. Izatetik egitera eta egitetik izaterako bidean. Baina aspaldi hasi ziren batzuk bide horretan. Eta horren lagin Ipar Euskal Herrian gure haragitan bizi izan dugun ahalduntze ariketa praktiko bezain kolektiboa.

Donazaharreko Lutxi borda zen topaleku. Hara bertaratu ziren 36 lagun. Amikuze, Aldude, Irisarri eta Oztibarreko euskara elkarteek –Zabalik, Adur, Har´eman eta Laminosine, hurrenez hurren– elkarrekin antolatu zuten lehen ekimenerako zen hitzordua: Ipar Euskal Herriko barnealdean garatu diren lehen Telp atelierrak.

Saio bietan probatu, jolas eta irri egin genuen. Hizkuntza-asertibitatearen bidean lehen urratsak ematen ikasi eta bi saioen artean lehen pausoak eman. Esate baterako, bi saioen artean parte-hartzaileetako batek bere senarrarekin hizkuntza ohiturak aldatzeko bidea hasi zuen. 0tik 100era tarteko bide asko daudela erakutsi zigun horrela.

Beste hainbat partaide ere hasi ziren saiotik saiora probak egiten. Adibidez, haietako bat oporretan lagun batekin joan zen. Lagun horrek euskara ulertzen du, baina hitz egiteko ahalkea du. Opor horietan, biek aldez aurretik hala erabakita, telplariak euskaraz egin zuen beti –besteak berariaz eskatu ezean– eta bere lagunak frantsesez. Hasieran, kostatu zitzaien ohitzea, baina egunek aurrera egin ahala, gero eta erosoago eta gero eta finago aritu ziren.

Hori bai, handik egun batzuetara, jai egun baten karietara, askoz gehiago kostatu zitzaion berari euskarari eustea. Izan ere, ahalduntzea luzea da, inoiz amaitzen ez den prozesua da eta entrenamendua eskatzen du. Batzuetan helburuak lortuko ditugu eta beste batzuetan askoz zailagoa izango da.

Hemen eta han, han eta hemen berbak asko erabili genituen bi saiootan. Lehenengo saioan ziurrenik gehiago bigarrenean baino. Izan ere, ezberdintasunak dauden arren, funtsean bizipen antzekoak ditugu ezarritako mugaren alde bietan. Lehen kolpean iruditzen zaiguna baino hurbilago daude gure bizipen, sentimendu eta emozioak.

Etengabe hautatu beharra

Parte-hartzaileetako batek kasurako, bere lankideekin hasi zuen (eusk)ahalduntze prozesua. Haietako batzuekin euskaraz aritzen da buruz burukoetan, baina talde osoan frantsesez. Gauzak aldatzen hasi da, ordea: bazkalorduan euskaldunekin euskaraz egiten hasi da eta besteekin edo guztiekin frantsesez. Hasieran uste zuen txarto hartuko zutela, baina inork ez du ezer esan, inork ez du aurpegi arrarorik jarri, inork ez du gaizki hartu.

Beste alde batetik, euskaldunon hizkuntza ibilbideak gero eta bihurriagoak dira: ez dira linealak, ez dira etenik gabekoak. Hiztunok bizialdian zehar hizkuntzak ahaztu, galdu, berrikasi edo berreskuratu egiten ditugu, gero eta gehiago.

Arrunt zaila izan da ibilbide lineala duenik aurkitzea parte-hartzaileen artean. Askok etxean ikasi eta karrikan edo eskolan edo bietan erdi-ahaztu eta geroago berreskuratu. Beste batzuek, ordea, etxean jaso ez eta euskaltegian ikasi, espazioak irabazi eta batzuetan zerbait galdu. Beste batzuk kanpotik etorri eta bere egin. Denetarik. Gero eta gehiago. Gero eta bihurriago.

Horrek, zuzen, hautura eramaten gaitu. Ia euskaldun guztiok noizbait deliberoa hartu behar izan dugu, azken finean, guk baino ezin dugulako erabaki zer egin, elebakarrek ezin dute. Kasu batzuetan identitateagatik, beste batzuetan esan eta egiten dugunaren arteko koherentziagatik, beste batzuetan giroak edo estetikak bultzaturik. Denetariko arrazoiak. Baina beti deliberoa, beti hautua.

Bestela, inertziaren itsasoak badakigu nora eramaten gaituen ia oharkabean: erdaretara. Alde bietan kasu honetan ere. Guraria behar da, uneak eta guneak bilatu behar dira, lagunak eta aliatuak aurkitu behar dira.  

Adibidez, Telp tailerren bigarren saioa amaitu orduko, parte-hartzaileetako batzuk Garazira joan ziren ostatu batera. Hasiera batean, ostatu euskaldun baterako plana zuten, baina iritziz aldatu, eta denak batera ostatu ez-euskaldunera jo zuten, Telpetan ikasitakoak praktikan jartzera. Kolektiboki. Elkarri lagunduz.

Elebitasun sistematikoaren tranpak ere agerian geratu dira. Alde bietan, euskara beharrezko egitea inportantea da, funtsezkoa, ezinbestekoa, aurrera egin nahi badugu. Euskarak funtzio propioak eta esklusiboak izango dituen espazioak, uneak eta guneak sortzea eta elikatzea beharrezkoa dugu alde bietan.

Bestela, elebitasun sistematikoak ez du sekula lortuko erdaldunei ikusaraztea zerbait ari direla galtzen. Ez du sekula lortuko gureak baino indartsuago eta sendoago diren komunitateen aurrean gure burua tente izatea.

Esate baterako, telplarietako bat hautetsia da. Herriko Etxean ez dute itzulpen sistemarik, eta orduan berak bere burua itzuli behar du egiten dituen jendaurreko berbaldietan. Orain arte batzuetan euskaraz egiten zuen, baina ez zen eroso aritzen, urduri jartzen zen. Telp saioen ondoren, ostera, irribarrea ahoan eta alai egin ditu euskarazko adierazpenak eta gero poliki-poliki eta laburtuz frantsesezko itzulpena. Dotore eta tente.

Izan ere, Telp tailerretan geure buruari euskara plana egitea galdegiten zaigu. Praktikak helburu dituen euskara plana beti ere. Non erabil dezaket orain baino gehiago? Nola erabil dezaket hizkuntza orain baino erosoago?

Lotsak eta plazerak, denak batera

Alde bietan beldurra, frustrazioa eta lotsa sentitzen ditugu, plazera, gozamena eta harrotasuna ere sentitzen dugun arren. Bi sentimendu mota horien arteko dantzan aritzen da euskaldun kontzientea.

Parte-hartzaileetako batek, adibidez, aipatzen zuen berarekin jende askok euskaraz egiten zuela, baina horiek eurek bera ez bazegoen frantsesez aritzen zirela lasai arraio. Horren aurrean, berak beti sentitu izan du ezinegona. Saioen ostean, aipatzen zuen orain gauzak beste begi batzuekin ikusten dituela. Bere burua lagunarte hori euskalduntzeko eragiletzat hartzen hasi dela, hain zuzen ere.

Baina, tira, ibilaldi hau hasi baino ez da egin. Prozesu luzea da ahalduntzea eta tailerra abiapuntua baino ez da. Hala ere, azken ariketan ikusi genuen modura, pertsona batek jarrera aldatzen badu, bere ingurua ere aldatzen du neurri batean.


T'interessa pel canal: Euskalgintza
El Congrés Labortano no se celebrarà enguany
És una decisió presa pels organitzadors en l'Assemblea General: enguany no hi haurà Assemblea Labortana en Uztaritze. El motiu que sustenta la decisió és l'escassa motivació.

Poble d'acolliment del basc

Els euskaltzales movem els nostres peus després del testimoni de la Korrika, per a reivindicar que volem continuar vivint com a poble basc, en favor de la nostra llengua.

Els primers passos els dona la persona migrant que surt del seu país d'origen a Àfrica, Amèrica del Sud... [+]


2025-01-08 | ARGIA
Mor Robert Hirigoien, un dels creadors d'Herri Urrats
L'acadèmic d'Euskaltzaindia Robert Hirigoien (Larresoro, Lapurdi, 1944) va morir el 4 de gener d'aquest mateix any. L'últim adeu se li donarà el dijous, en la seva localitat natal, a les 10.00 hores. Va ser un dels fundadors de la festa Herri Urrats, l'Assemblea de Labortanos, la... [+]

Arribada d'Olentzero i Mari Domingi a Irun: "L'Ajuntament s'ha fet amb la propietat de l'acte que ha sorgit del poble"
L'arribada d'Olentzero i Mari Domingi a Irun l'organitzen les associacions i agents del poble des dels seus orígens. Del matí a la nit s'ha conegut que l'Ajuntament ha pres possessió de l'acte, per la qual cosa les últimes resolucions sobre el mateix han quedat en el seu càrrec:... [+]

Movent-nos?

Torna Euskaraldia. Pel que sembla, serà en la primavera de l'any que ve. Ja ho han presentat i la veritat és que m'ha sorprès; no el propi Euskaraldia, sinó el lema d'ell: Ho farem movent-nos.

La primera vegada que l'he llegit o escoltat, em ve al capdavant el títol de l'obra... [+]


Euskaltzaleen Topagunea cedeix el testimoni al moviment ‘Taupa’
Euskaltzaleen Topagunea ha recreat un nou començament. A partir d'ara, el seu nom és Taupa, moviment dels euskaltzales. Es tracta d'un punt de trobada per a les associacions de basca, que té com a objectiu activar als euskaltzales de tota Euskal Herria. Els membres de... [+]

El Consell demana als partits que facin canvis legislatius per a garantir l'oficialitat del basc en tota Navarra
El Consell va ratificar al novembre l'estat d'emergència del basc i de la comunitat de parlants en tot el País Basc i aquest dijous ha explicat a Pamplona en què consisteix aquesta situació a Navarra. Així mateix, ha subratllat la importància de fer tot el possible per... [+]

"Anirem a l'Ajuntament d'Irun a parlar de la seva actitud cap als bascos, no d'un acte en castellà"
L'Ajuntament d'Irun ha demanat disculpes i ha convocat a les associacions euskaltzales de la ciutat per a aquest dimecres, però l'assumpte ha pres un altre rumb i no es tancarà de manera immediata. Moltes de les associacions que han denunciat a l'Ajuntament per no parlar de basc... [+]

2024-12-09 | Leire Ibar
EHE reivindica la “República del Basc” en la mobilització de Durango
La manifestació, que partirà de Landako Gunea, s'ha realitzat sota el lema Euskararen Errebreak, amb l'objectiu de viure en basc. Als carrers de Durango han cridat a proclamar la República Basca, a unir forces i a difondre el clam pel basc als quatre vents. Els dos membres... [+]

2024-12-04 | Julene Flamarique
Alliberen els membres d'EHE detinguts per l'acció de reivindicar el basc en el Jutjat de Baiona
La parella activista ha denunciat que diverses institucions s'han pujat a la teulada i "aprofiten" el Dia Internacional del Basc "per a fer-nos una cara blanca". Les Constitucions de França i Espanya les han qualificat de “supremacistes i excloents per als bascos”, ja que en el... [+]

2024-11-30 | ARGIA
El Consell reivindica en 2025 “la necessitat d'iniciar el camí de l'emergència lingüística a la força”
El Consell d'Euskalgintza ha fet pública una declaració de Larrialdi a la força en vespres del Dia del Basc. El 2025 serà "un any per a posar en la direcció correcta" el procés de normalització i revitalització de la llengua basca. En aquest sentit, han considerat que la... [+]

2024-11-29 | Euskal Irratiak
Eguberriko merkatu solidario, etiko eta euskaltzale bat Baionan

Lau egunez idekia izanen den merkatu bat antolatzen du Plazara kooperatibak euskararen aldeko beste hamar bat eragilerekin –horien artean ARGIA–.


Crida a l'euskalgintza apolítica

La supervivència del basc no és l'únic problema que els bascos juguem en la partida política, però sí, com a element més característic de l'euskaldunización, el que més reflecteix la nostra situació. Mostra molt bé el que no apareix tant en altres àmbits. En primer... [+]


2024-11-14 | Uriola.eus
El moviment euskaltzale de Bilbao repassa els reptes de viure en basc en les escales mecàniques del metre
El moviment euskaltzale de Bilbao GUKA ha realitzat aquest dimarts a la tarda una acció a favor del basc en l'estació de metro de Deusto.

Eguneraketa berriak daude