Kapitalismoa gainbehera ote?
Jasaten ari garen krisialdi sakon hau dela eta, pentsalari bat baino gehiago hausnartzen ari da sistema honen azken arnasaldiak izango ote diren. Horrela pentsatzen dutenak ez dira lehenak, ezta ere azkenak. Izan ere, kapitalismoarenak egin du modu objektiboan, gainera, demostratzen saiatu ziren XIX. mendean David Ricardo edo Karl Marx bezalako pentsalari ezagunak; Keynes bera ere kezkatuta zegoen kapitalismoaren etorkizunarekin eta neurriak proposatu zituen sistema biziraunarazteko. Hala ere, guztien artean, deigarria egiten da Harvardeko presidente ohiak eta gero Clintonekin altxor buruak, Lawrence Summers jaunak, galdetzen duenean ea zer gertatuko litzatekeen kapitalismoa ezin badaiteke erreformatu. Summersen besteekiko alde handiena, hitzaldi bakoitzeko 135.000 euro kobratzean datza; hori guztia kobratu ondoren edozein gauza esan daiteke, ezta irakurle?
Izan ere, azken urteetako hazkunde tasak oso apalak izaten ari dira, bai Japonian baita Europar Batasunean (EB) ere uzkurraldia hasi zenetik. Eginahalak egin dira ekonomiak hazkunde bidean jartzeko, baina ezinezkoa izaten ari da. Interes tasak ezin dira gehiago jaitsi zero inguruan daudelako. Badirudi ekonomia geldiune sakonean sartuta dagoela eta ohiko neurriek ez dutela eraginik, batik bat, EBen. Espainiako Estatuan ere antzeko zerbait gertatzen ari da, epe laburrean hazkunde tasa apalak aurreikusten direlako.
Geldialdi sakon horren arrazoiak lau dira: 1) Hiru hamarkadan mozkin tasek behera egiteko joera izan dute. 2) Azken hamahiru urteetan lanaren ekoizkortasuna ez da handitu edo atzeraldia pairatzen du. 3) Barne eskariaren murrizketa 1980tik hona, hein batean kredituen bidez eutsi izan zaion arren; eta 4) inbertsio ekoizkorraren beherakada 2001etik aurrera, nahiz eta pizgarri ugari eman diren, bai Greespanekin, baita Bernankerekin ere. Summersek ez ditu kontutan hartzen populazioaren bilakaera eta berrikuntzaren agorraldia.
Eta nola irten motelaldi luze horretatik? Neoliberal batzuek diote “austeritate hedakorra” dela irtenbidea, horrela oinarri sendoak jarriko direlako hazkunde paregabea eta iraunkorra ahalbidetzeko; austeritateak ez duela hazkundea ahultzen, alderantziz baizik. Beste batzuen ustetan, hazkunde ahularen arrazoia da gobernuak zorraren kudeaketa okerra egin duela, eta besteren artean, proposamen bi egingo dituzte: 1) Enpresen gaineko zergak jaitsi eta 2) estatuaren zama ekonomikoa arindu.
Beste alde batean Paul Krugmanen proposamena legoke. Ekonomialari horrek ez dio diru politikari eraginkortasunik aurreikusten, nahikoa erabili delako emaitza arbuiagarriekin. Horregatik itxaropen osoa aurrekontuen kudeaketa egokian dauka. Izan ere, gobernuek gehiago gastatu behar lukete, batik bat inbertsio publikoetan, inbertsio pribatuak etenda edo desbideratuta daudelako.
Inbertsio pribatuak ez daude geldirik aurrezki ezaren ondorioz. Izan ere, enpresa handi ez-finantzarioek diru asko daukate: 2,8 bilioi dolar. Alta, dirutza hori gehiena akzioak erosteko erabiltzen dute, ez inbertsio errealak egiteko. Enpresa horien aktibo ez-materialak (markak, patenteak...) berauen balioaren ehuneko bost zen 1970ean, eta gaur egun, ehuneko 60ra igo da.
Azken finean, inbertsio finantzarioek errenta eta aberastasunaren banaketa aldatzen dute, txiroen kaltetan, eta ekonomia errealak geldirik jarraitzen du. Hori da kapitalismo finantzarioaren ekarpena!
Eta hala ere, zaila da kapitalismoaren gainbeherako zantzuak atzematea.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Els professors i professores de l'ensenyament públic tenim la necessitat i el dret a actualitzar i millorar el conveni laboral que no s'ha renovat en quinze anys. Per a això, hauríem d'estar immersos en una veritable negociació, però la realitat és nefasta. Una negociació en... [+]
Als economistes els agraden molt els gràfics que representen els comportaments dels mercats, les corbes. En aquest sentit m'ha cridat l'atenció l'analogia que fa Cory Doctorow en l'article “The future of Amazon coders is the present of Amazon warehouse workers” de Pluralistic... [+]
Ikaslez lepo zegoen Leioako Hezkuntza Fakultatea pasa den asteazkenean, Samantha Hudson zetorrelako. 1999an jaiotako Mallorcako artista, abeslari eta influencer transgeneroa da. Kantatzen Duen Herria topaketetako izarrak ilara amaigabea zuen selfie eta autografoak emateko, eta... [+]
Haig de confessar aquí un pecat. Fa quatre anys vaig introduir en la meva vida un nou costum: els diumenges a la nit vaig començar a mirar la cadena de televisió ultradretana CNews, que difon una "informació" contínua com un canó de merda. El que al principi era mitja hora... [+]
Kointzidentzia harrigarriak daude bizitzan. Izan ere, zenbat ikusle elkartu litezke Arriaga antzokian? Zenbat komun ote daude solairu bakoitzean? Zein probabilitate dago Gipuzkoako emakume bik sartu-irtenean leku eta istant berean kointziditzeko, 35 urtean elkar ikusi barik egon... [+]
El transfeminismo ha portat llum i complexitat als debats sobre el cos, el gènere i els desitjos. No obstant això, també ha creat ombres. En nom d'una suposada coherència política radical, moltes vegades lligada a una hegemonia molt concreta, alguns discursos transfeministas... [+]
Vivim temps curiosos i realment vivim. Són temps en els quals es diu que l'educació està en crisi i, almenys, a la vista de tots, la boleta té ja 2.361 anys.
No havia anat de l'acadèmia de Plató, el seu estimat mestre Aristòtil, per a erigir un liceu. Un Liceu,... [+]
Les causes del començament de la guerra a Ucraïna no són sol les que ens han explicat, perquè hi ha altres raons. Rússia va dir que havia de fer un pas cap a la defensa dels russos de parla russa a Ucraïna, mentre que el Govern d'Ucraïna havia d'enfrontar-se a l'exèrcit rus... [+]
Fa unes setmanes, al carrer Diputació, en el centre de Vitòria-Gasteiz, dos homes van llançar a una persona sense llar des del petit replà de l'escala que donava a l'exterior del local on dormia. No sols ho van derrocar, sinó que immediatament van col·locar davant la llotja... [+]
Berriki zabaldu da Gazako lurralderako Egiptok egindako hirigintza-antolaketa plana. Marrazki batean jaso dira etorkizuneko kale, eraikin eta iruditeria, oraindik metraila eta lehergailuen usaina darion errealitate baten gain. Hirigintza proposamena, beste bonba jaurtiketa bat... [+]
Tant feministes com ecologistes vam veure l'oportunitat de posar la vida en el centre de la pandèmia de COVID-19. No érem uns idiotes, sabíem que els poderosos i molts ciutadans estarien encantats de tornar a la normalitat de sempre. Especialment, els que van passar un... [+]
L'últim informe de l'Institut Basc d'Estadística, Eustat, destaca que ha augmentat la sensació d'inseguretat ciutadana. En Gurea, en Trapagaran, Seguretat ja, alguns veïns han cridat a manifestar-se contra els delinqüents.
Dos han estat les raons que han portat a aquesta... [+]
Badira etxebizitzak saltzeko atarietara harpidetuta daudenak, etxe bat erosi nahiko luketelako. Tarteka etxeak ikusteko hitzorduak ere egiten dituzte, eta seguru nago saltzaileak badakiela pertsona horiek ez dutela etxea erosiko, ez bisitan etxeari aurkitzen dizkioten baina... [+]