Traduït automàticament del basc, la traducció pot contenir errors. Més informació. Elhuyarren itzultzaile automatikoaren logoa

Els africans també “van descobrir” Austràlia

Historia liburuek orain arte esan digute James Cook (1728-1779) kapitainak aurkitu zuela Australia. Baina txanpon zahar batzuk medio, bertsio ofiziala aldatu daiteke: mila urte inguru lehenago Kilwako sultanerriko afrikarrak Australian egon omen ziren.
Historia liburuek orain arte esan digute James Cook (1728-1779) kapitainak aurkitu zuela Australia. Baina txanpon zahar batzuk medio, bertsio ofiziala aldatu daiteke: mila urte inguru lehenago Kilwako sultanerriko afrikarrak Australian egon omen ziren. Nathaniel Dance-Holland

Oceania, 1768-1771. En la primera expedició encomanada per la Royal Society a l'explorador i cartògraf James Cook, el capità anglès va descobrir Nova Zelanda i la costa oest d'Austràlia. Després dels primers conqueridors van arribar els colons i les illes es van convertir en propietat del Regne Unit.

Diversos historiadors han intentat canviar aquesta versió oficial al·legant que abans de Cook hi havia hagut pescadors i comerciants dels països veïns, però fins ara no han trobat proves concloents.

Durant els anys de la Segona Guerra Mundial, el soldat australià Maurie Isenberg va trobar unes monedes velles en una illa de l'arxipèlag de Wessel, en el nord d'Austràlia. En un mapa, va assenyalar el lloc exacte de la troballa i va deixar les monedes en mans dels experts perquè poguessin ser examinades.

Però aquestes monedes van ser oblidades fins que Ian McIntosh, de la Universitat d'Indiana (EE. L'antropòleg d'origen australià ha conclòs que les monedes tenen entre 1.000 i 1.300 anys i que el sultanat de Kilwa, l'actual Tanzània, les va devorar. En concret, aquestes monedes van ser les primeres monedes creades a l'Àfrica subsahariana.

Així doncs, segons McIntosh, pescadors, comerciants o exploradors del sultanat africà van arribar a Austràlia fa més de mil anys i van negociar amb els nadius, segons indiquen les monedes.

Encara és aviat per a saber si aquesta prova serà suficient per a reescriure la història. A més, les monedes van ser retirades del lloc d'origen, per la qual cosa l'arqueologia no podrà comprovar si van ser abandonades pels viatgers de Kilwa fa uns mil anys o, per exemple, si van ser perdudes per un col·leccionista molt més tard, després del desembarcament de Cook.

Encara que es confirma la hipòtesi de McIntosh, és evident que la influència dels presumptes descobridors a Oceania va ser molt de menor de la qual tindrien els britànics, que acostumaven a mantenir el localitzat a diferència dels europeus.

A més, el debat del descobriment perd sentit si es té en compte que Austràlia va ser realment descoberta pels humans molt abans. Fa 40.000-50.000 anys, en el Plistocè, els que serien els primers australians van partir del sud-est asiàtic. De les illes van arribar a l'actual Nova Guinea a través d'uns interseccions molt més estretes en l'època. I com la plataforma continental australiana estava llavors per sobre del nivell de la mar, van arribar a Austràlia a peu.


Últimes
Donostiako metroko Mirakontxa-Easo zatiaren lanek %164ko gainkostua dutela salatu dute

Satorralaiak plataformak eman du gainkostuaren berri, informazioa Jaurlaritzari eskatutako txosten batetik aterata. Donostiako metroaren Mirakontxa-Easo zatiaren lanak 53 milioi eurotan esleitu ziren, eta egungo aurrekontua 139,4 milioi eurokoa da. Donostiako metro-pasantearen... [+]


Haur miopeen gorakada handia, kezka iturri: “Kanpoan jolastea oso inportantea da”

Miopia gero eta gehiago eta gero eta lehenago ari da garatzen, eta horren arriskua da dioptriak gehitzen joatea eta helduaroan begiari lotutako hainbat gaitz izateko aukerak dezente handitzea. “Eguzki-argia jasotzea inportantea da, eta denbora asko ez igarotzea oso gertu... [+]


M8an faxismoaren kontra eta aliantza feministen alde egingo du Euskal Herriko Mugimendu Feministak

Martxoaren 8an kalera ateratzera deitu ditu herritarrak mugimendu feministak, "desberdinkeriek bere horretan" dirautelako. Zapalkuntza mekanismo berriak agertu direla salatu dute, eta feminismoa "ezkerreko borroken erdigunera" eramateko beharra... [+]


M3moria Auzolana ekimena sortu dute, Martxoak 3ko grebekin loturiko objektuak eta testigantzak biltzeko

Martxoaren 3ko Memoriala hornitzeko erabiliko dira bildutako objektuak. Ekimena ahalik eta jende gehienarengana iristeko asmoz, jardunaldiak antolatuko ditu Martxoak 3 elkarteak Gasteizko auzoetan.


12-18 urteko ikasleak zaintzaz gogoetatzen jarri ditu Euskadiko VII. Olinpiada Filosofikoak

Une delikatua igarotzen ari den zure lagun minak Taylor Swiften kontzertura joatea proposatu dizu, baina kide zaren elkarte ekologistak elkarretaratzea deitu du, abeslariak sortuko duen kutsadura salatzeko; nora joango zara? Dilema etiko horri erantzun diote gazteek, baita... [+]


Punto de Vista: mundua pantailan ikusteko beste modu bat

Otsailaren 24tik eta martxoaren 1era bitartean, astebetez 60 lan proiektatuko dituzte Punto de Vista zinema dokumentalaren jaialdian. Hamar film luze eta zazpi labur lehiatuko dira Sail Ofizialean; tartean mundu mailako lau estreinaldi eta Maddi Barber eta Marina Lameiro... [+]


PSNk AHTaren Gasteizko lotunearen alde egin du, Ezkiokoa ez dela “bideragarria” argudiatuta

"Gasteiztik egin ezean, ez da egingo", adierazi du PSNren bozeramaile Ramón Alzorrizek. Kontra azaldu dira Geroa Bai, UPN eta PP.


CAFek Jerusalemgo tranbiaren proiektua utz dezala eskatzeko manifestaziora deitu du BDZk

Larunbatean egindako prentsaurrekoan adierazi dute manifestazioa ekainak 14an Donostian egingo dutela. 130 kolektibo, alderdi politiko eta sindikatu batu zaizkie eta "atxikimendu kanpaina oraindik zabalik dagoela" gogorarazi dute.


Famili'on egonaldi ibiltaria aurkeztu dute lehendabizikoz Baionan

Plazara, AEK, Uda Leku, Dindaia eta Ebete antolakundeak Baionan elkartu dira Famili'on egonaldi ibiltariaren lehen edizioa aurkezteko. Hizkuntza mailaren arabera eskaintza bat edo beste egongo da eta haur zein gurasoentzat izango da udaberrian.


Hamahiru urte eta erdiko kartzela zigorra ezarri diote Mario López Gernikako saskibaloi entrenatzaileari

Neska adingabeari sexu abusuak era jarraituan egin zizkiola frogatutzat jo du Bizkaiko Lurralde Auzitegiak.


25 urtez 300 haur bortxatu zituela aitortu duen zirujauaren aurkako epaiketa hasi da Frantzian

1989tik 2014ra, Frantzia mendebaldeko hainbat ospitaletan egindako erasoengatik epaituko dute. 74 urte ditu Joel Le Scouarnec zirujau ohiak, eta espetxean dago beste lau sexu eraso kasurengatik.


2025-02-25 | Angula Berria
Iratxe Sorzabal preso politikoaren absoluzioa eskatu dute Irunen

Iratxeren Bidasoaldeko Lagunak ekimenak deituta, dozenaka lagun kalera atera ziren atzo Iratxe Sorzabal preso politiko irundarraren absoluzioa eskatzeko eta behingoz etxera ekartzeko, torturak salatzeaz gain.


Paxkal Indo
“Apaizek jipoitzeko beldurrez, isiltasunak sekulako lekua zuen Betharramen”

Azken asteetan François Bayrou Frantziako lehen ministroaren harira ezaguna egin bada ere, aspalditik dira albiste Betharram eskola katolikoko apaizen gehiegikeriak. Lau urtez barnetegian ikasle izan zen Paxkal Indo lapurtarrarak Euskal Irratiaki adierazi eta ARGIAk... [+]


Hasi da AEBetako Greenpeace desagerrarazi dezakeen epaiketa

Greenpeaceko kideak Dakota Acces oliobidearen aurka protesta egiteagatik auzipetu dituzte eta astelehenean aztertu du salaketa Dakotako auzitegiak. AEBko Greenpeacek gaiaren inguruan jasango duen bigarren epaiketa izango da, lehenengo kasua epaile federal batek bota zuen atzera... [+]


2025-02-25 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Txinako Alderdi Komunista eta enpresa pribatu erraldoiak: tolerantziatik lankidetza goxora?

Otsailaren 17an Txinako Alderdi Komunistaren arduradun gorenak bildu ziren bertako enpresa pribatu handienen zuzendari nagusiekin. Ez da ohikoa aldi eta areto berberean Huawei, BYD, New Hope, Tencent, SWSC, Yushu, Xiaomi edo DeepSeek bezalako konpainien nagusi gorenak bilduta... [+]


Eguneraketa berriak daude