Mundua laua zen garaietan, bazen herri bat festari begira bezala, indarkeriari ere begira bizi zena. Udaldian izaten ziren bertako ospakizun erlijiosoak eta ludikoak, eta udaldian bertan baita bortxaketa izugarrienak ere. Ez jaiegun epel horietan bakarrik; baina, horietan egin zen bereziki nabarmen ezen batzuentzat jolasa zenean abusua eta basakeria, beste batzuentzat olgeta hori errespetu-falta eta min bihurtzen zela; eta inoiz, heriotza, gerora ikusiko dugunez.

Amamaz amama eta aitaitaz aitaita, goitik behera aldatu zen mundua, urteen poderioz. Atzean geratu ziren munduaren lautasunaren sineskeria haiek guztiak. Zientziak ongi asko erakutsi baitzuen biribila zela habitatzen dugun planeta hau. Lurra ezagutu genuen benetan; Ilargia, baita Martitzen ere.

Halere: jaiak jai, eta bortxak bortxa. Kontu horietan, deus ere ez zen berritu. Eta egun, berdin segitzen du denak.

Kaosaren brigadak. Festetarako, zapi zale amorratua da herri hura: jaiak heldu direla adierazteko, painelu bat eramaten dute denek lepoan lotuta. Gorria daramate herritarrek egun batzuetan, beste batzuetan daramate urdina, eta, inoiz, baita berdea ere.

Munduko lau bazterretan legez, udako solstizioaren inguruan izaten dira festa erraldoien arteko lehenak herri hartan. Zapi gorria hartu eta hor abiatzen dira gazteak nahiz zaharrak festara: dela zezenaren aurrean korrika-saioa egitera, dela musika jotzera, dela lagunartean afaltzera.

Modus operandi berarekin, zapi gorria hartu eta lepoan lotuta, hor abiatzen dira kaosaren eta nahasmenduaren brigadak: gainerako herritarrekin nahastuta, ikusezin bihurtzen dira. Ordu txikietan, ordea, oldartu eta nabarmendu egiten dira: batzuk pattarraren kausaz, beste batzuk auskalo zeren kausaz.

Lehendabizi isolatu eta, ondoren, laidoz betetzen dituzte sasiko horiek gainerako herritarrak; gehienetan, emakumeak. Eta hor hasten da emakume festazalearen zama, emakumearen ez beste inorena.

Gogoz kontra hartzen dituzte emaztekiak, barren-barreneraino gogoz kontra, hori beti legez; baina, honatx aspaldiko berrikuntza: bortxatu ondoren, harresietan abandonatzen dituzte, edo auto baten azpian, edo itsasoan... gorputz lerden horiek puztu eta zarta daitezen begi guztien aurrean.

Besta libreak. Asko eta ugariak dira jaiak, nonahi. Baina, ez datoz beti bat batzuen jolasa eta besteen olgeta.
Besta libreak eskatu dituzte emakumeek. Alkoholarekin mozorrotzen diren eskuadroi horiek pertsegitzeko erregutu dute. Auto-defentsa eratu dute. Eta eskatu, agintariei eskatu diete stop-txipa ezartzeko lepoko zapietan. Inoiz gorri, inoiz urdin, edo inoiz berde diren horietan guztietan.

Stop-txipa zer den ez dakienarentzat, esan dezagun gailu bat dela, aparatu elektroniko arrunt txiki eta nanoa, eramailea geldiarazten duena bulkada elektriko indartsu baten bidez. Bulkada elektrikoa aktibatzen da “ez, joder; utzi bakean” esaldia metro bateko distantziara entzuten den aldiro. Hirugarren bulkadak gailuaren eramailea utz dezake betirako inpotente, apo eta aketz; menbru tentekorra ez baitzaio berriz ere zutituko.

Besta libreak eta sexu askea. Zapia lepoan eta zakila zuloan. Zapia lepoan eta alua aluaren ondoan. Nahierara, baina adostasunean. Eguraldi ona, eta aldarte hobea.