Traduït automàticament del basc, la traducció pot contenir errors. Més informació. Elhuyarren itzultzaile automatikoaren logoa

Què és això del “psinoma”?

José Carlos Somoza
José Carlos SomozaAndrzej Barabasz-CC By Sa
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
L'esquer. José Carlos Somoza.
Random House Mondadori 2010


En els últims anys m'he aficionat bastant a l'escriptor espanyol José Carlos Somoza (l'Havana, Cuba, 1959). És cert que Somoza és un creador de best seller molt hàbil, però no, de cap manera, un escriptor que destacarà en la història de la literatura. No és Saramago, per citar una que se m'acaba d'ocórrer. Però no se li pot negar, i sobretot per això m'atreu, que en cada novel·la fa un exercici d'imaginació terrible. Somoza intenta ser original i gairebé sempre ho aconsegueix.Té

publicada una dotzena de novel·les, i en tres d'elles, Somoza ha situat la narració en un horitzó més o menys pròxim. En aquests casos, l'originalitat ve del context. M'atreviré a dir que el context en si es converteix en el personatge principal. L'Esquer (Amua), que acaba de sortir del forn, és un thriller clàssic, però que té lloc en un marc molt interessant. Per a completar aquest marc, l'escriptor madrileny ha desenvolupat una idea que dona molt a pensar. Bé, una no, dos, però en una d'elles, al meu entendre, s'ha equivocado.la

tecnologia s'ha desenvolupat de tal forma que ja no serveix a la policia per a capturar als delinqüents. Qualsevol persona pot obtenir, de manera econòmica, qualsevol dispositiu que pugui utilitzar per a eliminar petjades d'ADN o empremtes dactilars o qualsevol altra petjada. Aquí està el buit: és increïble que, malgrat el desenvolupament d'aquesta tecnologia, els governs la deixessin en mans de la ciutadania tan fàcilment. El que passa és que Somoza necessita aquesta primera premissa per a justificar la segona.

Incapaços d'utilitzar la tecnologia, els ‘hams’ són gairebé les úniques armes amb les quals compta la policia per a enfrontar-se al crim. Els esquers són persones ben entrenades que poden atreure als delinqüents a través de determinats vestits, gestos i actituds. La clau està en el psinoma, un dels majors descobriments científics del segle XXI i, això sí, ocultat a l'opinió pública per les autoritats mundials. El psinoma és l'equivalent al genoma en la nostra psique. En l'escenari que proposa Somoza, els científics (alguns) s'han adonat que el que hi ha en el fons de cadascun de nosaltres, el motor de totes les nostres conductes, és el desig, i aquest desig pot quantificar-se matemàticament. Cadascun té el seu propi psinoma i reacciona davant diferents estímuls. El que planteja Somoza i idees similars es poden llegir en l'àmbit de la ciència real, és que les nostres accions són imprescindibles, que no podem triar lliurement el nostre comportament, com no podem triar el color dels ulls. Fins a on som responsables del que fem? Com definir el propi concepte de responsabilitat? El debat en l'àmbit del dret és interessant i, per descomptat, no l'ha posat en marxa José Carlos Somoza, però li ha fet una aportació molt entretinguda.

Últimes
2025-03-14 | ARGIA
GALeko 18 biktimak jarriko dute Barrionuevoren aurkako kereila

GALeko biktima talde batek eman du kereilaren nondik norakoen berri Bilbon egindako prentsaurrekoan, Egiari Zor fundazioak eta Giza Eskubideen Euskal Herriko Behatokiak lagunduta. GALen aurkako eta, zehazki, José Barrionuevoren aurkako kereila aurkeztuko dute.


Ezer aldatu ez zuen pandemia

Bost urte igaro dira pandemiaren hasieratik. Pandemia horrek ekarri zuen denok zaintza eredua ezagutzea, inondik inora ere behar bezala ez zebilena. Egoitzetako kutsatzeen eta hildakoen datuak, batez ere pribatuetan, zifra hutsak baino askoz gehiago izan ziren.

2020ko... [+]


Gure istorioak berreskuratzea eskubideak defendatzeko

Duela aste batzuk, gurean egon ziren El Salvadorko eta Kanarietako emakumeen eskubideen aldeko hainbat aktibista. Sexu- eta ugalketa-eskubideez eta eskubide horiek urratzeak emakumeengan dituen ondorioez aritu gara; hala nola El Salvadorren berezko abortuak izanda homizidio... [+]


Zerga turistikoarena estrategia komunikatibo hutsa da

Tasa edo zerga turistikoaren eztabaida urtetan luzatzen ari da, erakunde publikoetan ordezkaritza duten indar politikoen artean zabala den arren ezarri beharraren gaineko adostasuna. Eztabaidetako bat da zerga hori zein erakundek kobratuko duen: zenbait udalek (tartean... [+]


1.500 euroko gutxieneko soldataz hitz egiteko Confebask ez da mahaian eseri ere egingo

Tamara Yague Confebaskeko presidenteak iragarri du gehiengo sindikalak deitutako martxoaren 20ko bilerara ez dela joango, eta gehitu du gutxieneko soldataz eztabaidatzeko markoa Espainiako Mahaia dela. ELA, LAB, ESK, Steilas, Etxalde eta Hiru sindikatuek EAErako gutxieneko... [+]


Putinek anbiguetate handiz eta presarik gabe erantzun dio AEBetako menia proposamenari

Vladimir Putinek interesa agertu du AEBek eta Ukrainak adostu duten 30 eguneko menia epeaz, baina zalantzak ere plazaratu ditu. Funtsean, ez du presarik erakutsi akordioa sinatzeko eta denbora gehiago eskatu du zalantzok argitu ahal izateko.


“Zuek, emazteek ez duzue deus ere balio”

Zuberoako ohiturei buruzko bi liburu ditut gogoan. Batek XX. mendean aritu izan diren 180 dantzari eta soinulari aipatzen ditu. Haien artean, emakumezkorik ez da agertzen. Besteak, pastoralei egiten die errepasoa eta hor emakumeak aipatu aipatzen dira, baina omisio esanguratsuak... [+]


Itxaro Borda
“Gure norabide sexualen, ezinegonen eta beldurren erraiteko hiztegi bat sortu dugu”

1984an ‘Bizitza Nola Badoan’ lehen poema liburua (Maiatz) argitaratu zuenetik hainbat poema-liburu, narrazio eta eleberri argitaratu ditu Itxaro Borda idazleak. 2024an argitaratu zuen azken lana, ‘Itzalen tektonika’ (SUSA), eta egunero zutabea idazten du... [+]


Olor
Deserosotasunaren apologia

Olor
Noiz: martxoaren 9an.
Non: Bilboko Sarean espazioan.

---------------------------------------------------------

Esperantza. iz. Nahi edo desiratzen dena gertatuko delako edo lortuko delako uste ona.

Izen horixe jarri zion Jokin Azpiazu Carballo Olor ermuarrak bere... [+]


Sistema psikiatrikoak sexualitatean daukan eraginaz zenbait gako

La bajona kolektibo kide Heiko Elbirak salatu du psikiatriak zisheteroarautik aldentzen diren erotikak kontrolatu nahi dituela.


Gurekin egiten dutena

Ba al dakizue frantses batzuk harritu egiten direla mugaren alde honetan ere euskaldunak bagaudela jakitean? Ba bai, harrigarria bada ere, behin, Donostian, frantses batzuei entzun nien sinetsi ezinik beren buruari galdetzen: “Saint-Sébastien est au Pays... [+]


Su ta Gar, Kaotiko, Gatibu, Maruxak eta Leihotikan ere Hatortxu Rockeko azken jaialdian

22 talde gehiago iragarri dituzte Lakuntzan uztailean izanen den HatortxuRockerako: Bad Sound, Dupla, Su Ta Gar, Chuleria Joder!, Brigade Loco, Leihotikan, Burutik, Tribade, Maskak, Les Testarudes, Non Servium, Añube, Dj Plan B, Gatibu, DJ Trapella, La Jodedera, Süne,... [+]


Jon Urzelai Urbieta, fisikaria eta soziologoa
“Zaila da ezagutzen arteko banaketa zurruna gainditzea”

Jon Urzelai Urbieta ohituta dago itzalean lana egiten, baina Su festak musika-jaialdiei buruzko saiakerak dezenteko ikusgarritasuna eman dio, iaz Euskadi Saria eman baitzioten lan horregatik. Ez da, hala ere, irabazi duen sari bakarra, hori baino lehen, 2021ean, CAF-Elhuyar... [+]


Betharramgo indarkerien berri “komunikabideen bidez” hartu izana zehaztu du Baionako apezpikuak

Prentsaurrekoa eskaini dute ostegun honetan Marc Aillet Baionako apezpikuak, elizbarrutiko hezkuntza katolikoko zuzendari Vincent Destaisek eta Betharramgo biktimen entzuteko egiturako partaideetarikoa den Laurent Bacho apaizak. Hitza hartzera zihoazela, momentua moztu die... [+]


Eguneraketa berriak daude