Zumeta i pomera
Se'ns ha anat un altre gran de la nostra cultura, José Luis Zumeta. Als de la nostra generació, un altre que ens va enriquir la nostra capacitat de joventut i de joventut. En Usurbil teníem un grup de creadors impressionant: El mateix José Luis, Alejandro Tapia, Jesús i els germans Joxanton Artze. Hem après amb ells en l'art, però sobretot entre viure. Hem après d'ells per obra, paraula i acció. El seu treball, la seva elaboració, la seva acció i la seva execució, tot l'hem après. Se sabia com ser un mestre i un amic de tots. Obra mestra.
No oblidaré de seguida com quan Zumeta estava fent la gran imatge ceràmica de la part posterior de la paret principal de la plaça de rebot, els nens ens visitaven. Data de 1973. Va ser un treball de mesos, i no enteníem bé el que era aquest trio de vius colors que es va estendre pel sòl; va crear un munt d'històries entre la ciutadania. Després, quan l'obra de 144 metres quadrats es va aixecar, ens va fer callar. No és necessari enmudecimiento, perquè no hi ha paraules per a expressar-ho. Aquesta obra gegantesca va transformar el mur del rebot en frontissa i va unir la plaça de rebot coneguda com Goiko Plaza i la nova plaça que es va construir als seus peus. En l'actualitat es diu Mikel Laboa Plaza i va ser dissenyat pel propi Zumeta. La plaça nova estava ocupada per sumptuoses galeries de ferro, entre les quals es trobava un llarg tobogan de dos embalums. La pròpia forma d'aquesta plaça és també una obra d'art impressionant.
En la plaça hi ha uns pocs arbres, però no qualsevol, molt ben triats. El Teix (Teix “Fastigiata”), un dels arbres més representatius de la nostra cultura i que recorda la importància que van tenir els aguants a l'hora de construir aquest nucli urbà uns segles abans. Freixe (Fraxinus excelsior) arbre sagrat que ens dona pastura, fusta i protecció. Ginkgo (net de Ginkgo), un arbre exòtic però alhora ornamental, històricament significatiu, amb una forma que es fa al capdavant de botànics, arquitectes i jardiners. També hi ha un penjoll de bedoll (pèndol Betula) en la plaça, un segon també, però molestava als veïns de la casa veïna i a poc a poc li van matar. Quan es va construir la plaça hi havia també un auró de fulla vermella esmolat (Acer platanoides “Crimson King”), però mai es va sotmetre a les seves condicions i, per la seva escassa figura, va ser jutjat i expulsat. Per a la vergonya de tots els usurbildarras, els forats o escocells d'aquests últims són aquí buits i enguany s'ha fet una poda sense sentit.
Amb la restauració de l'entorn de la plaça (2012-2014), es van plantar pomeres (Malus “Evereste”) que van completar aquesta sèrie d'arbres modèlics. Aquestes pomeres especials tenen una floració impressionant, i quan cauen les fulles, tot l'arbre queda cobert d'una petita poma vermella fins a la primavera. Aquestes pomeres completen els colors de la immensa obra que ens ha deixat Zumeta. Se'ns ha anat amb les pomeres en flor.
Udaberrian orain dela egun gutxi sartu gara eta intxaurrondoa dut maisu. Lasai sentitzen dut, konfiantzaz, bere prozesuan, ziklo berria hasten. Plan eta ohitura berriak hartu ditut apirilean, sasoitu naiz, bizitzan proiektu berriei heltzeko konfiantzaz, indarrez, sormen eta... [+]
Ohe beroan edo hotzean egiten da hobeto lo? Nik zalantzarik ez daukat: hotzean. Landare jaioberriek bero punttu bat nahiago dute, ordea. Udaberriko ekinozio garai hau aproposa da udako eta udazkeneko mokadu goxoak emango dizkiguten landareen haziak ereiteko.
Duela lau urte abiatu zuten Azpeitian Enkarguk proiektua, Udalaren, Urkome Landa Garapen Elkartearen eta Azpeitiako eta Gipuzkoako merkatari txikien elkarteen artean. “Orain proiektua bigarren fasera eraman dugu, eta Azkoitian sortu dugu antzeko egitasmoa, bere izenarekin:... [+]
Itsasoan badira landareen itxura izan arren animalia harrapari diren izaki eder batzuk: anemonak. Kantauri itsasoan hainbat anemona espezie ditugun arren, bada bat, guztien artean bereziki erraz atzemateko aukera eskaintzen diguna: itsas-tomatea.
Aurten "Israel Premier Tech" txirrindularitza talde israeldarra ez da Lizarraldeko Miguel Indurain Sari Nagusia lasterketara etorriko. Berri ona da hori Palestinaren askapenaren alde gaudenontzat eta munstro sionistarekin harreman oro etetea nahi dugunontzat, izan... [+]
Sare sozialen kontra hitz egitea ondo dago, beno, nire inguruan ondo ikusia bezala dago sare sozialek dakartzaten kalteez eta txarkeriez aritzea; progre gelditzen da bat horrela jardunda, baina gaur alde hitz egin nahi dut. Ez ni optimista digitala nauzuelako, baizik eta sare... [+]
Bada Borda bat ilargian. Bai, bai, Borda izeneko krater bat badu ilargiak; talka krater edo astroblema bat da, ilargiaren ageriko aldean dago eta bere koordenadak 25º12’S 46º31’E dira; inguruan 11 krater satelite ditu. Akizen jaiotako Jean Charles Borda de... [+]
Donostiako Amara auzoko Izko ileapaindegi ekologikoak 40 urte bete berri ditu. Familia-enpresa txikia da, eta hasieratik izan zuten sortzaileek ile-apainketan erabiltzen ziren produktuekiko kezka. “Erabiltzaileen azalarentzat oso bortzitzak dira produktu gehienak, baina... [+]
Ugaztunei eskainitako azken artikuluaren amaierako hitzak hurrengo animalia aurkezteko aitzakia paregabea dira. Bertan esaten genuen muturluzeak erreka “garbi eta txukunak” behar dituela, kutsadurarik gabeak baina elementu natural anitzekin. Animalia txiki horren... [+]
Mila milioika mintzo dira agintariak. CO2 isurketak konpentsatzeko neurri eraginkor gisa aurkeztuta, zuhaitz landaketei buruzko zifra alimaleak entzuten dira azken urteetan. Trantsiziorako bide interesgarria izan zitekeen, orain arteko oihanak zainduta eta bioaniztasuna... [+]
Kutsatzaile kimiko toxikoak hauteman dituzte Iratiko oihaneko liken eta goroldioetan. Ikerketan ondorioztatu dute kutsatzaile horietako batzuk inguruko hiriguneetatik iristen direla, beste batzuk nekazaritzan egiten diren erreketetatik, eta, azkenik, beste batzuk duela zenbait... [+]
Ubidekoak (Bizkaia) dira Imanol Iturriotz eta Aritz Bengoa gazteak. “Lagunak gara txikitatik, eta beti izan dugu buruan abeltzaintza proiektu bat martxan jartzeko ideia”, azaldu du Iturriotzek. Nekazaritzari lotutako ikasketak izan ez arren, baserri munduarekin eta... [+]
Antxoa, bokarta edo albokartia, gure arrain komertzialen artean txikiena, euskal kostaldera hurbildu da.
Magnoliak eleganteak dira. Dotoreak. Anddereak. Pontxoak. Apainak. Pimentak. Gurbilak. Ponposak, ponpoxearrenak. Ortiroak. Ia-ia fazazkoak, kriket eta kraket. Ez naiz harritzen, beren loraldien azpian lurrarekin urtzerainoko handitasunaren menpeko sentitzen naiz urtero.
Gaur abiatu da Bizi Baratzea Orrian kide egiteko kanpaina. Urtaro bakoitzean kaleratuko den aldizkari berezi honek Lurrari buruzko jakintza praktikoa eta gaurkotasuneko gaiak jorratuko ditu, formato oso berezian: poster handi bat izango du ardatz eta tolestu ahala beste... [+]