El misteri de la torre d'Urkulu
Entre les boires tardorenques, en un alt de bala entre Aezkoa i Garazi, es troba la torre d'Urkulu. Embolicats en misteris, existeixen molts dubtes sobre l'origen i funció de la construcció.
Fins fa poc, les teories més esteses deien que es tractava d'un trofeu construït pels romans, en el segle XV a. El construït en el segle I per a celebrar la conquesta del territori dels vascons. La hipòtesi la devem a Jean-Luc Tobie, que la va publicar per primera vegada en 1976. Uns anys més tard, entre 1989 i 1991, un grup d'arqueòlegs de tots dos costats de la frontera va realitzar diverses excavacions per a intentar demostrar aquesta hipòtesi. En aquestes campanyes es van excavar els limítrofs de la torre. A més d'alguns vestigis de l'època de les Guerres Napoleòniques, es va trobar un supòsit themenos, una espècie d'altar que es va utilitzar per a consagrar el monument. No obstant això, aquestes estructures van ser difícils de datar, ja que no es van trobar materials arqueològics de l'època romana i es van enviar a datar les petjades de carbó de l'altar per mitjà de carboni 14, però el seu resultat no es va publicar en cap lloc. Jo, almenys, no ho he trobat. Aquesta hipòtesi tenia, per tant, bases molt febles.
Enguany, per contra, l'enginyer i youtuber Isaac Moreno ha llançat una nova hipòtesi sobre la situació actual. En la seva opinió, els trofeus com el d'Urkulu s'erigien per a ser vists i, segons han demostrat els investigadors de la Societat de Ciències Aranzadi, l'antiga calçada romana passava per Luzaide i Roncesvalles, al llarg del serral d'Ibañeta i bastant més a l'oest d'Urkulu. Si els romans li posessin el trofeu, el col·locarien allí. Moreno també ha posat el focus en un altre pic pròxim. En Hastategi hi ha altres indicis. Els castellanoparlants li criden Château Pignon o Castillo del Penyal. Segons la documentació, aquestes restes serien de principis del segle XVI, construïts per l'Exèrcit de Castella durant la conquesta de Navarra, per a controlar la zona fronterera. Cal tenir en compte que encara que la Monarquia Hispànica va conquistar l'Alta Navarra, la Baixa Navarra es va mantenir en mans dels legítims reis de Navarra. Doncs bé, segons Moreno, els paraments de la fortalesa d'Hastategi i de la torre d'Urkulu serien idèntics i, per tant, Urkulu podria ser d'aquella època.
Quant al nom, encara que alguns l'han relacionat amb Hèrcules o amb l'orgull, segons Patxi Salaberri caldria relacionar-lo amb paisatges en forma de forqueta, és a dir, amb dos serrals que s'uneixen, dos rierols o dos camins.
79. urtean, Vesubio sumendiaren erupzioak errautsez eta arrokaz estali zituen Ponpeia eta Herkulano hiriak eta hango biztanleak. Aurkikuntza arkeologiko ugari egin dira hondakinetan; tartean, 2018an, gorpuzki batzuk aztertu zituzten berriro, eta ikusi zuten gizon baten garuna... [+]
Luxorren, Erregeen Haranetik gertu, hilobi garrantzitsu baten sarrera eta pasabide nagusia aurkitu zituzten 2022an. Orain, alabastrozko objektu batean Tutmosis II.aren kartutxoa topatu dute (irudian). Horrek esan nahi du hilobi hori XVIII. dinastiako faraoiarena... [+]
AEB, 1900eko azaroaren 6a. William McKinley (1843-1901) bigarrenez aukeratu zuten AEBetako presidente. Berriki, Donald Trump ere bigarrenez presidente aukeratu ondoren, McKinleyrekiko miresmen garbia agertu du.
Horregatik, AEBetako mendirik altuenari ofizialki berriro... [+]
Andeetako Altiplanoan, qocha deituriko aintzirak sortzen hasi dira inken antzinako teknikak erabilita, aldaketa klimatikoari eta sikateei aurre egiteko. Ura “erein eta uztatzea” esaten diote: ura lurrean infiltratzen da eta horrek bizia ekartzen dio inguruari. Peruko... [+]
1936ko Gerran milaka haurrek Euskal Herria utzi behar izan zuten faxisten bonbetatik ihes egiteko. Frantzia, Katalunia, Belgika, Erresuma Batua, Sobietar Batasuna eta Amerikako herrialdeetara joandako horien historia jasotzeko zeregin erraldoiari ekin dio Intxorta 1937... [+]
49 urte eta gero Espainiako Poliziak Gasteizko Maria Sortzez Garbiaren katedralean eraildako bost langileak oroitu dituzte beste behin astelehen arratsaldean. Milaka pertsona batu dira Zaramagatik abiatutako eta katedralean amaitutako manifestazioan. Manifestari guztiek ez dute... [+]
Martxoaren 30erako Iruña-Veleia martxan, SOS Iruña-Veleia eta Euskeraren jatorria elkarteek manifestaziora deitu dute, Aski da! Argitu, ez suntsitu lelopean. Azken bi urteetan "hondeatzaileak sistematikoki eremu arkeologiko oso aberatsak suntsitzeko modu... [+]
1976ko martxoaren 3an, Gasteizen, Poliziak ehunka tiro egin zituen asanbladan bildutako jendetzaren aurka, zabalduz eta erradikalizatuz zihoan greba mugimendua odoletan ito nahian. Bost langile hil zituzten, baina “egun hartan hildakoak gehiago ez izatea ia miraria... [+]
Martxoak 3ko sarraskiaren 49. urteurrena beteko da astelehenean. Grebetan eta asanblada irekietan oinarritutako hilabetetako borroka gero eta eraginkorragoa zenez, odoletan itotzea erabaki zuten garaiko botereek, Trantsizioaren hastapenetan. Martxoak 3 elkartea orduan... [+]
Memoria eta Bizikidetzako, Kanpo Ekintzako eta Euskarako Departamentuko Memoriaren Nafarroako Institutuak "Maistrak eta maisu errepresaliatuak Nafarroan (1936-1976)" hezkuntza-webgunea aurkeztu du.
Urruña, 1750eko martxoaren 1a. Herriko hainbat emakumek kaleak hartu zituzten Frantziako Gobernuak ezarritako tabakoaren gaineko zergaren aurka protesta egiteko. Gobernuak matxinada itzaltzeko armada bidaltzea erabaki zuen, zehazki, Arloneko destakamentu bat. Militarrek... [+]
Ezpatak, labanak, kaskoak, fusilak, pistolak, kanoiak, munizioak, lehergailuak, uniformeak, armadurak, ezkutuak, babesak, zaldunak, hegazkinak eta tankeak. Han eta hemen, bada jende klase bat historia militarrarekin liluratuta dagoena. Gehien-gehienak, historia-zaleak izaten... [+]
Martxoaren 3ko Memoriala hornitzeko erabiliko dira bildutako objektuak. Ekimena ahalik eta jende gehienarengana iristeko asmoz, jardunaldiak antolatuko ditu Martxoak 3 elkarteak Gasteizko auzoetan.