Manzanales de Senpe en flor
- "És un país de pomes, on les dones mengen només poma, no beuen més que most de poma i estan disposades a mossegar en tot moment la poma de la transgressió, superant el rebuig de Déu i evitant la prohibició del nostre primer pare. Es tracta d'Evak, que fascinen voluntàriament als fills d'Adán, que viuen a la muntanya en plena llibertat i ingenuïtat, com en la terra paradís".
L'inquisidor Pierre de Lancre, que va arribar a Euskal Herria per ordre del rei de França en 1609 i que tenia la seva seu al castell de Senpere, va publicar en Tableau de l'inconstance donis mauvais anges et démons (Taula de la variabilitat dels àngels malvats i dimonis) en 1613. En aquest castell va realitzar horribles crims contra els bascos: tortura, judici i execució. Des de llavors se'n diu la torre de la Bruixa. El dimoni Pierre tenia al jutense Bernat Rostegi, avi de Baixa Navarra. Ell era jesuïta i advocat, a quin dos oficis deia i feia per a dir i fer. Compte amb els advocats jesuïtes, i els jesuïtes amb els advocats i, quins dimonis, amb els jesuïtes i amb els advocats…
La poma (Malus domestica), subratllava perfectament Lancre, metàfora bíblica de la transgressió, en la seva religió només servia per a alimentar el desmesurat odi.
No es baixaria moltes vegades del castell a les hortes de la zona, almenys durant els mesos d'abril i maig, d'altra banda és impossible parlar amb la poma d'una forma tan lletja, aspra i absurda. La fascinació per la floració de les infinites pomes d'aquella època, també seduiria i segrestaria el dofí més escurçó. Es tractava, com ara, de pomeres de lilura.
Les delicades flors rosat-vermelloses i blanques de la floració de les pomeres que s'aveïnen són un autèntic plaer. És un espectacle únic, exponent i lluminós de la prosperitat de la terra i de l'energia de la fertilitat del nostre treball, el color, l'olor, la música, la capacitat, la llibertat i, en definitiva, la bellesa. La pomera ha tingut una gran importància al nostre país: ens ha donat la poma i la beguda que ens han mantingut vius. La poma és salut, plena de vitamines, minerals i vida. El filtre i la sidra ens han desenvolupat com a cultura i ens han donat món.
Les pomeres floreixen cada any. Tard les pomes donaran poma a l'any i no a l'any. Estem acostumats. Cada any es mengen els matins de poma de poma i es fa el filtre i la sidra cada dos anys.
Hi ha i hi haurà molts col·laboradors. Malgrat les inundacions judicials, els manzanales de Senpe floreixen cada any. Plantem manzanales.
Gaur abiatu da Bizi Baratzea Orrian kide egiteko kanpaina. Urtaro bakoitzean kaleratuko den aldizkari berezi honek Lurrari buruzko jakintza praktikoa eta gaurkotasuneko gaiak jorratuko ditu, formato oso berezian: poster handi bat izango du ardatz eta tolestu ahala beste... [+]
Noizbait. Noiz izan ote zen? Noizbait landareren batek lorea egitea erabaki zuen. Bai, bai, landareek ere erabakiak hartzen dituzte, eta guk maiz ez bezala, erabakiak bete egiten dituzte. Eta loreak sortu zituzten.
Iruñean bizi ziren Iñaki Zoko Lamarka eta Andoni Arizkuren Eseberri gazteak, baina familiaren herriarekin, Otsagabiarekin, lotura estua zuten biek betidanik. “Lehen, asteburuetan eta udan etortzen ginen eta duela urte batzuk bizitzera etorri ginen”, dio... [+]
Katalanen ustetan artzainak engainatzen omen ditu hegazti honek: “enganyapastors”. Espainiar eta latindarrek, aldiz, ahuntzari esnea kentzen diola diote, hortik datorkio hain zuzen ere izen zientifikoan (Caprimulgus europaeus) islatzen den caprimulgus (capra... [+]
Festa egiteko musika eta kontzertu eskaintza ez ezik, erakusketak, hitzaldiak, zine eta antzerki ikuskizunak eta zientoka ekintza kultural antolatu dituzte eragile ugarik Martxoaren 8aren bueltarako. Artikulu honetan, bilduma moduan, zokorrak gisa miatuko ditugu Euskal Herriko... [+]
Udaberri aurreratua ate joka dabilkigu batean eta bestean, tximeletak eta loreak indarrean dabiltza. Ez dakit onerako edo txarrerako, gure etxean otsailean tximeleta artaldean ikustea baino otsoa ikustea hobea zela esaten baitzen.
Nori ez zaio gustatzen ahuakatea? Ia denok atsegin dugu fruitu berri hori, di-da amaren batean etxekotu zitzaigun. Zenbat urte da ba dendaero ikusten hasi garela? Gure mahaietara iritsi aurretik, historia luzea du.
Gipuzkoako hamaika txokotatik gerturatutako hamarka lagun elkartu ziren otsailaren 23an Amillubiko lehen auzo(p)lanera. Biolur elkarteak bultzatutako proiektu kolektiboa da Amillubi, agroekologian sakontzeko eta Gipuzkoako etorkizuneko elikadura erronkei heltzeko asmoz Zestoako... [+]
Leihatila honetan behin baino gehiagotan azaldu ditugu Ama Naturaren engainuak bere izakiak babestearren. Batzuetan, erle edo liztor itxura zuten euliak ekarri ditugu, beste batzuetan inongo arriskurik ez duten arrisku-kolorazioko intsektuak ere bai (kolorazio aposematikoa... [+]
Administrazio Epaitegiak arrazoia eman dio EH Bilduk Lizarrako plantilla organikoaren hizkutnz profilen aurka jarritako helegiteari.
Emakume bakoitzaren errelatotik abiatuta, lurrari eta elikadurari buruzko jakituria kolektibizatu eta sukaldeko iruditegia irauli nahi ditu Ziminttere proiektuak, mahai baten bueltan, sukaldean bertan eta elikagaiak eskutan darabiltzaten bitartean.
Ibon galdezka etorri zait Bizibaratzea.eus webguneko kontsultategira. Uda aurre horretan artoa (Zea mays) eta baba gorria (Phaseolus vulgaris) erein nahi ditu. “Arto” hitza grekotik dator eta oinarrizko jakia esan nahi du, artoa = ogia; arto edo panizo edo mileka... [+]
Nekazal eremu lehor baten erdian ageri da putzua. Txikia da tamainaz, eta ez oso sakona. Egunak dira euririk egiten ez duela, baina oasi txiki honek oraindik ere aurretik bildutako urari eusten dio. Gauak eremua irentsi du eta isiltasunaren erdian kantu bakarti bat entzun da... [+]
Zuhaitza esnatzear dago, kimuak ageri dira adarretan. Gutxi falta da loraldirako, laster aro berria hasiko du, indarberrituta.
