Traduït automàticament del basc, la traducció pot contenir errors. Més informació. Elhuyarren itzultzaile automatikoaren logoa

Mor Joseba Intxausti, historiador i promotor de la cultura basca

  • Mor Joseba Intxausti Rekondo (Segura, 1936 - Sant Sebastià, 2023), antic director de la revista Jakin, investigador de la història social del basc i promotor de la cultura basca. Va escriure nombrosos llibres i articles en la seva vida i va impulsar la creació de diverses associacions, entre elles el centre de terminologia i lexicologia UZEI.
Joseba Intxausti historialari eta euskaltzalea. Argazkia: Foku / Andoni Canellada

18 de agost de 2023 - 07:17
Última actualització: 10:30
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.

El segurarra Joseba Intxausti va ser un autor de gran trajectòria en la cultura basca. Va morir aquest divendres als 87 anys. Un antic frare franciscà, amb estudis històrics en Arantzazu, Olite i Barcelona, es va dedicar a la lexicografia i modernització del llenguatge en gran part de la seva vida.

Va ser director de les revistes Jakin i Anaitasuna i va exercir el moviment creat en les mateixes al costat de Joxe Azurmendi, Joan Mari Torrealdai, Paulo Agirrebaltzategi i altres. Intxausti va participar en les reunions de creació de l'euskara batua en Arantzazu en 1968.

Va impulsar iniciatives i associacions com la creació del centre de lexicologia i terminologia UZEI i la col·lecció Bidegileak. A més, va participar en el projecte Joanes Etxeberri d'Euskaltzaindia i en la Fundació Basca de la Cultura, que va ser secretari general. Va ser nomenat membre corresponent de l'Acadèmia de la Llengua Basca en 1961 i acadèmic d'honor en 2004.

Intxausti ha deixat escrites nombroses obres. És seu el llibre Euskal Aditza (Itxaropena, 1960), que va dirigir i va coordinar l'enciclopèdia Euskal Herria . Jakine va posar tota la seva obra en internet fa uns anys.

"Jo vinc del món del basc, i si el prefereixes, de l'etnografia, i d'una sorprenent història llarga –li va explicar Mel A. Elustondo, en entrevista amb ARGIA en 2005. Segurament no millor que ningú, però a mi m'han succeït: com els meus pares, com els seus germans i oncles, com la terra, com l'època… les limitacions naturals de la llibertat humana. Jo no vull viure això com un destí maligne: són meus i acabo. I còmode! ".

En aquest ampli diàleg Intxausti compte moltes de les seves idees i passatges vitals.

Joseba Intxausti en una entrevista de 1993. Fotografia: Leire Arzuaga / ARGIA

 

Imatge de 1989 treballant en el seu despatx Intxausti. Fotografia: Arxiu ARGIA.

 

En el Centre Basc de Serveis Universitaris en 1976, amb Paulo Agirrebaltzategi. Fotografia: Pedro Loubet

 

 


T'interessa pel canal: Kultura
Askatu dute kolonoek jipoitu eta militarrek atxilotutako Oscar saridun palestinarra

No other land dokumentalaren zuzendari Hamdan Ballal kolono sionistek jipoitu zuten astelehenean bere herrian, beste hainbat palestinarrekin batera, eta Israelgo militarrek eraman zuten atxilo ondoren. Astarte goizean askatu dute.


2025-03-21 | Xalba Ramirez
Verde Prato, tropismoa eta Dolce Vita

Bizitza eztia
Verde Prato
Plan B Records, 2024

--------------------------------------------------------------

Ousmane Sembène zinemagile senegaldar ospetsuari galdetu zioten ea bere pelikulak Europan ulertzen ote ziren. Erantzuna, epikoa: “Izan gaitezen... [+]


Mona Lisaren lapurreta

Ihes plana
Agustín Ferrer Casas
Itzulpena: Miel A. Elustondo
Harriet, 2024

---------------------------------------------------------

1936ko azaroaren 16an Kondor legioko hegazkinek Madrilgo zenbait museori egin zieten eraso. Eta horixe bera da liburu honetara... [+]


Inoren Ero Ni + Lisabö
Eta eromenaren lorratzetan dantzatu ginen

Inoren Ero Ni + Lisabö
Noiz: martxoaren 14an.
Non: Gasteizko Jimmy Jazz aretoan.

----------------------------------------------------

Izotz-arriskuaren seinalea autoko pantailatxoan. Urkiola, bere mendilerro eta baso. Kontzertuetara bideko ohiko errituala: Inoren... [+]


2025-03-20 | ARGIA
“Kateekin ateak hautsi” goiburupean ospatuko da Nafarroaren Eguna apirilaren 27an

Iruñeko Zaldiko Maldiko Elkartean eta Baigorriko Bixentainean aurkeztu da aurtengo Nafarroaren Eguna, egun berean. Ohi bezala, apirileko azken igandearekin bat egingo da festa Baigorrin, eta horrez gain, apirilean hainbat ekitaldi egingo dira eskualdean.


2025-03-19 | Bertsozale.eus
Maiatzean jokatuko da Udabarria Bertsotan

Maiatzaren 8an hasiko da Bizkaiko Bertsolari Txapelketako sailkapen fasea. Zortzi saio bikoitz jokatuko dira maiatzeko eguenetan. Sarrerak eskuragai daude bertsosarrerak.eus atarian.


Maite Errarte:
“Etorkizuneko etnografoek sakelekoen bilakaera aztertuko dute akaso”

Aranzadi Zientzia Elkarteko Etnografia Sailaren zuzendari berria da Maite Errarte Zurutuza (Beasain, 1995), urrian Fermin Leizaolaren lekukoa hartu ondoren. Kultura materiala aztertzen jarraitzeko beharra azpimarratu du, gizartearen memoria eta bizimodu aldaketak erregistratzeko... [+]


Eguzki beltza

Joan den urte hondarrean atera da L'affaire Ange Soleil, le dépeceur d'Aubervilliers (Ange Soleil afera, Aubervilliers-ko puskatzailea) eleberria, Christelle Lozère-k idatzia. Lozère da artearen historiako irakasle bakarra Antilletako... [+]


2025-03-19 | Ula Iruretagoiena
Lurraldea eta arkitektura
Hirien jana

2020. urteko udaberrian lorategigintzak eta ortugintzak hartutako balioa gogoan, aisialdi aktibitate eta ingurune naturalarekin lotura gisa. Terraza eta etxeko loreontzietan hasitako ekintzak hiriko ortuen nekazaritzan jarraitu du, behin itxialdia bareturik. Historian zehar... [+]


Estatua perfumatuak

Eskultura grekoerromatarrek bere garaian zuten itxurak ez du zerikusirik gaurkoarekin. Erabilitako materiala ez zuten bistan uzten. Orain badakigu kolore biziz margotzen zituztela eta jantziak eta apaingarriak ere eransten zizkietela. Bada, Cecilie Brøns Harvard... [+]


Nagore Tamayo
“Dantza eszena zuritu edo edukiz hustu dela sentsazio orokorra da”

Azaroan estreinatu zuen bere lehenengo lana Nagore Tamayo dantzariak (Tolosa, 2000): Nondik abiatu inora izena du, eta Natalia Belén dantzariarekin batera gorpuztu du. Bere herrian egin dugu hitzordua, Zumardi Handian.


'Literatura Plazara'
“Adinka sailkatzen den mundua da literatura, eta guk partekatu egin nahi dugu”

Martxoaren 17an hasi eta hila bukatu bitartean, Literatura Plazara jaialdia egingo da Oiartzunen. Hirugarren urtez antolatu du egitasmoa 1545 argitaletxeak, bigarrenez bi asteko formatuan. "Literaturak plaza hartzea nahi dugu, partekatzen dugun zaletasuna ageri-agerian... [+]


Eguneraketa berriak daude