Traduït automàticament del basc, la traducció pot contenir errors. Més informació. Elhuyarren itzultzaile automatikoaren logoa

Pirates i lladres de llavors

  • A l'estiu es recullen un munt de llavors en l'horta, ja siguin les que rebem en recollir els fruits de l'estiu (com les llavors de tomàquet, pebrot, carabassó o cogombrets) o les que procedeixen de deixar florar o assecar les verdures d'hivern (com les llavors de pastanaga, remolatxa, faves, pèsols o porros). Fins i tot en arrugar i assecar les flors que ens alegren, diversifiquen i ens embelleixen l'horta, ens porten un petit tresor, les llavors que necessitarem per a tornar a obtenir l'horta a l'any següent.
Ilenaren haziak lehortutako loretik askatuta erortzen dira lurrera. Argazkia: Dominicus Johannes Bergsma / Wikimedia Commons

11 de setembre de 2023 - 05:00
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.

Aquesta setmana he recollit les llavors de pèl. Les flors del cabell es van assecant a poc a poc i es prenen alternativament totes les llavors. Fa dues setmanes ja vaig reunir diverses llavors, fins que uns pocs que tenia en el vaixell es van caure a terra. Els vaig deixar allí, i aquesta setmana m'he adonat que han germinat i comencen a tirar les primeres fulles.

Si no recollim fruites o verdures, les llavors van al sòl. A vegades, dins del fruit que es podriria amb el temps (carabasses, per exemple); en unes altres, dins de les mongetes seques (pèsols o rodanxes, per exemple); i en unes altres, alliberant la llavor de la flor assecada (pèls, per exemple). Si l'espècie i la varietat estan ben adaptades a un lloc, les llavors caigudes poden donar lloc al naixement de noves plantes a l'any següent. Però nosaltres recollim les llavors per a conservar-les bé i sembrar-les i plantar-les a l'any següent, on i quan vulguem. En això consisteix l'agricultura, la recol·lecció i la sembra. I una de les claus per a la conservació de les llavors és la temperatura. Necessiten temperat o fred per a la seva conservació.

Perquè quan l'altre dia vaig veure noves plantes procedents dels pèls que queien a terra vaig dubtar. Quan recollim les llavors, només les refredem, si les robem. Robar la planta. Robant la terra. L'home i la cultura són lladres i, de sobte, el robatori és la base de l'agricultura. El nostre robatori és petit, d'acord. Si les llavors són la primera baula de la producció alimentària, l'agricultura es basa en un robatori fundacional, d'acord. És qüestió d'escala, llavors, de qüestió?

No ho oblidem. Experts i experts en robatoris de llavors són sobretot transnacionals en biotecnologia. Vandana Shiva va utilitzar fa temps el terme "biopirateria" per a designar el robatori d'aquestes grans empreses. Gran robatori organitzat, estructural de llavors. La valoració ètica del robatori és llavors qüestió d'escala. Els pirates no sempre han estat dolents dels contes, i han estat i existeixen algunes vies bastant "pirates" per a combatre la privatització i els monopolis. És qüestió d'escala, d'acord. Però, quan passem de pirates a grans lladres? Els lladres i els pagesos pirata, no oblidem que quan recollim i guardem llavors, d'alguna manera robem alguna cosa a les plantes, a la terra, als ocells i al nostre entorn. O "prendre-ho en préstec". La reciprocitat no es limita a les relacions humanes. La recollida, conservació i cura de les llavors és, per tant, de gran responsabilitat.


T'interessa pel canal: Landareak
2025-03-10 | ARGIA
Badator Bizi Baratzea Orria, ARGIAren aldizkari berri eta berezia

Gaur abiatu da Bizi Baratzea Orrian kide egiteko kanpaina. Urtaro bakoitzean kaleratuko den aldizkari berezi honek Lurrari buruzko jakintza praktikoa eta gaurkotasuneko gaiak jorratuko ditu, formato oso berezian: poster handi bat izango du ardatz eta tolestu ahala beste... [+]


2025-03-10 | Jakoba Errekondo
Loratu ala hil. Loratu eta hil

Noizbait. Noiz izan ote zen? Noizbait landareren batek lorea egitea erabaki zuen. Bai, bai, landareek ere erabakiak hartzen dituzte, eta guk maiz ez bezala, erabakiak bete egiten dituzte. Eta loreak sortu zituzten.


2025-03-10 | Garazi Zabaleta
Bordaxaki
Euskal txerriak hazteko eta eraldatzeko proiektu txikia Nafarroako Pirinioan

Iruñean bizi ziren Iñaki Zoko Lamarka eta Andoni Arizkuren Eseberri gazteak, baina familiaren herriarekin, Otsagabiarekin, lotura estua zuten biek betidanik. “Lehen, asteburuetan eta udan etortzen ginen eta duela urte batzuk bizitzera etorri ginen”, dio... [+]


Zata arrunta
Ahuntzak gustuko omen dituen gautxoria

Katalanen ustetan artzainak engainatzen omen ditu hegazti honek: “enganyapastors”. Espainiar eta latindarrek, aldiz, ahuntzari esnea kentzen diola diote, hortik datorkio hain zuzen ere izen zientifikoan (Caprimulgus europaeus) islatzen den caprimulgus (capra... [+]


Kontzertuak, hitzaldiak, antzerkiak, dantzak, bertso-saioak... M8ko ekitaldi kulturalen bilduma

Festa egiteko musika eta kontzertu eskaintza ez ezik, erakusketak, hitzaldiak, zine eta antzerki ikuskizunak eta zientoka ekintza kultural antolatu dituzte eragile ugarik Martxoaren 8aren bueltarako. Artikulu honetan, bilduma moduan, zokorrak gisa miatuko ditugu Euskal Herriko... [+]


Txikori-belarra udaberrian

Udaberri aurreratua ate joka dabilkigu batean eta bestean, tximeletak eta loreak indarrean dabiltza. Ez dakit onerako edo txarrerako, gure etxean otsailean tximeleta artaldean ikustea baino otsoa ikustea hobea zela esaten baitzen.


2025-03-03 | Jakoba Errekondo
Zakilixuten potroximela

Nori ez zaio gustatzen ahuakatea? Ia denok atsegin dugu fruitu berri hori, di-da amaren batean etxekotu zitzaigun. Zenbat urte da ba dendaero ikusten hasi garela? Gure mahaietara iritsi aurretik, historia luzea du.


2025-03-03 | Garazi Zabaleta
Amillubi
Lanerako, proiektua zabaltzeko eta komunitatea egiteko auzo(p)lanak

Gipuzkoako hamaika txokotatik gerturatutako hamarka lagun elkartu ziren otsailaren 23an Amillubiko lehen auzo(p)lanera. Biolur elkarteak bultzatutako proiektu kolektiboa da Amillubi, agroekologian sakontzeko eta Gipuzkoako etorkizuneko elikadura erronkei heltzeko asmoz Zestoako... [+]


Engainuaren eredu

Leihatila honetan behin baino gehiagotan azaldu ditugu Ama Naturaren engainuak bere izakiak babestearren. Batzuetan, erle edo liztor itxura zuten euliak ekarri ditugu, beste batzuetan inongo arriskurik ez duten arrisku-kolorazioko intsektuak ere bai (kolorazio aposematikoa... [+]


Lizarrako kultur teknikari izateko nahitaezkoa da euskara Administrazio Auzitegiaren arabera

Administrazio Epaitegiak arrazoia eman dio EH Bilduk Lizarrako plantilla organikoaren hizkutnz profilen aurka jarritako helegiteari.


2025-02-24 | Estitxu Eizagirre
Ziminttere
Sukaldea emakumeen jakintzak partekatzeko botere eta plazer espazio denean

Emakume bakoitzaren errelatotik abiatuta, lurrari eta elikadurari buruzko jakituria kolektibizatu eta sukaldeko iruditegia irauli nahi ditu Ziminttere proiektuak, mahai baten bueltan, sukaldean bertan eta elikagaiak eskutan darabiltzaten bitartean.


2025-02-24 | Jakoba Errekondo
Abarkak astintzen zituen

Ibon galdezka etorri zait Bizibaratzea.eus webguneko kontsultategira. Uda aurre horretan artoa (Zea mays) eta baba gorria (Phaseolus vulgaris) erein nahi ditu. “Arto” hitza grekotik dator eta oinarrizko jakia esan nahi du, artoa = ogia; arto edo panizo edo mileka... [+]


2025-02-24 | Iñaki Sanz-Azkue
Apo pikart europarra
Gaueko kantari bakartia

Nekazal eremu lehor baten erdian ageri da putzua. Txikia da tamainaz, eta ez oso sakona. Egunak dira euririk egiten ez duela, baina oasi txiki honek oraindik ere aurretik bildutako urari eusten dio. Gauak eremua irentsi du eta isiltasunaren erdian kantu bakarti bat entzun da... [+]


Udaberrian loratzen ausartzen naiz

Zuhaitza esnatzear dago, kimuak ageri dira adarretan. Gutxi falta da loraldirako, laster aro berria hasiko du, indarberrituta.


2025-02-17 | Jakoba Errekondo
Hivernada d'insectes
Fa molt fred. Quan no és així, però aquest hivern alguns països estan tocant molt bé. I com sobreviuen els insectes per a ressorgir amb la primavera? Anit vaig tenir una pregunta del carrer. D'aquí el petit problema que existeix entre la intel·ligència i la... [+]

Eguneraketa berriak daude