Rosca
El passat 1 d'agost, una desena de persones de la família vam estar en Aranguren. Dos joves d'Aranzadi van donar a conèixer de primera mà les excavacions i treballs que s'estan duent a terme en Irulegi. Aquesta visita és molt recomanable, ja que recull la dimensió del treball que estan realitzant.
A mig camí, en la primera parada, els d'Aranzadi ens van preguntar si alguna vegada havíem estat en Aranguren o si ho coneixíem. Li vaig dir que mai havia estat allí, però que coneixia la vall per la lluita dels veïns contra l'abocador. El jove d'Aranzadi confirma l'esmentat (ell no l'havia creat en aquests anys) i assegura que "gràcies a" aquesta lluita es va reunir l'Ajuntament d'Aranguren i es va constituir la mancomunitat. Aquesta mancomunitat ha donat suport a les excavacions d'Irulegi. El Govern de Navarra no ha participat en el finançament.
Primera sorpresa i primera reflexió: per què? La resposta també la coneixen vostès.
Abans d'arribar al castell d'Irulegi, vam conèixer les restes del poble vascó, com vivien, com es construeixen les diferents hipòtesis, a vegades confirmades per una altra troballa o que tot s'esfondra.
Aquest poble vascó va ser destruït. Destrossada pels romans, en un sol carrer s'han localitzat 102 puntes de fletxes. Una matança.
Quan tornàvem a casa, no podia deixar de pensar en la destrucció d'aquest poble vascó i 2.500 anys després els veïns d'Aranguren van tornar a fer front a l'agressió
Quan tornàvem a casa, no podia deixar de pensar en com aquest poble vascó va ser destruït i 2.500 anys després els veïns d'Aranguren van tornar a fer front a l'agressió. Recordo una foto apareguda en els periòdics en la qual es podia veure als veïns que estaven detenint màquines amb els seus cossos i a un rector que sagnava d'una ferida al cap. Record com deien en la televisió que eren violents, que eren com a terroristes, que havien estat colpejats i detinguts.
Hem sentit que el text que apareix a la mà d'Irulegi és l'anterior basc, el protoeuskera o una altra llengua anterior al basc. Són coses molt importants per als filòlegs, però a mi, la veritat, cinc.
Acabem de saber que per fer front al projecte destructiu que volen dur a terme en Aroztegia seran jutjats quatre ciutadans, als quals se'ls demanen grans presons i multes econòmiques. I en la televisió continuem escoltant-ho. El mateix discurs... una altra vegada.
Nosaltres som un fi fil que des d'aquesta mà d'Irulegi, potser abans, s'està obrint camí entre les cadenes. El fil que va inventar la ikastola, el fil que s'estranya corrent darrere d'un testimoni, el que va tallar els cables del pantà d'Itoiz i va paralitzar les centrals nuclears, és el mateix fil que es va col·locar davant les màquines que estaven construint l'abocador d'Aranguren, la qual cosa va paralitzar el macroprojecte d'Aroztegi. Un filo prim, vell i trencadís tal vegada, que feia el seu camí...
No sé si aquests vascons d'Irulegi deixaven anar o no relinchos. Ni tan sols sé si es pot saber. El que sé és que he sentit el ressò del seu renillo, clar, alt, fort.
Kontxita Beitia
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Goizean jaiki orduko hasten dira desegokitasunak. Beharbada lotarako erabili duzun lastaira ere ez zen egokiena. Baina, ezin ba idatzi desegoki sentiarazten nauten guztiez. Horregatik, udaberriko ekinozioa –egunaren eta gauaren arteko oreka– dela eta, oraindik ere,... [+]
Ez da gauza berria politikari profesionalak gizarteko arazoak estaltzeko ahaleginetan ibiltzea. Azkenaldian Denis Itxaso -EAEko Etxebizitza sailburua- entzun dugu etxegabetzeei garrantzia kenduz eta aditzera emanez gurean bazterreko fenomenoa direla; eta Begoña Alfaro... [+]
Antropozentrismoaren aldaera traketsena eurozentrismoa izan zen. Europako mendebaldea, geografikoki, Kontinente Euroasiarraren penintsula txiki bat besterik ez da, baina lau mende luzez gertaera demografiko, teknologiko eta ideologiko batzuk zirela medio, bazter horretako... [+]
Badakizuenok badakizue, beste gauza asko bezala, euskararen aldeko borrokan ere politikoek, eragile batzuek eta hedabideek beraien antzezlana saldu nahi digutela, benetakoa balitz bezala.
Lehen urtean pozik jaso nuen, "Euskaraldi" hau. Zer edo zer zen, ezer ez zegoela... [+]
Euskarak, mendez mende, zapalkuntza sistematikoa jasan du, eta oraindik ere borrokan dabil egunerokoan bere leku duina aldarrikatzeko. Hizkuntza baten desagerpena ez da inoiz berez gertatzen; planifikazio politiko eta sozialak eragiten du zuzenean. Euskaldunoi ukatu egin izan... [+]
Horra Libération egunkariak berriki argitaratu duen idazkia:
“Bayonne” bukatu da, Libérationek “Baiona” idatziko du
Hiri baten izenaren erabilpena ohiturazkoa delarik, egunkari batean izen horren erabilpena aldatzea zaila da. Alta, irakurleen... [+]
Eusko Jaurlaritzak eta Arabako Foru Aldundiak Datu Zentroen instalazioei ateak irekitzen dizkiete horiek arautzeko legedia sortu aurretik. Bilbao-Arasur Dantu Zentroarekin, bere lehen fasea gauzatuta, eta instalatzea amesten duen Solariaren Datu Zentroarekin, 110.000 m2... [+]
Otero jauna, garai honetan artzain honek ez du tarte handirik izaten ezertarako, justuan ibiltzen naiz, baina gaurkoan ezin utzi erantzun gabe zure azken kolaborazioa. Izan ere, sortu didan egonezinak pisua du. Haserrea ere astuna egiten zait. Ez pentsatu, ordea, dela zenbait... [+]
Duela gutxi, asteburu berean, Ertzaintzak bi salaketa jaso ditu: lehenengoa, emakume kolonbiar batena; lekukoen arabera, ertzainak kolpeka jarraitu zuen lurrera bota ondoren eta konorterik gabe zegoela; ospitalean garuneko edema eta paralisi partziala diagnostikatu zizkioten... [+]
Frantziskok "Franciscomanía" zeinuarekin hasi zuen bere Aitasantutza. Fenomeno soziologiko horri esker, Vatikanoko boterearen zirrikituak aldez aurretik ezagutzen ez zituen gaztetasunaren ikono eta Elizako aldaketa-haizeen intsuflatzaile bihurtu zen.
Era berean,... [+]
Euskal Herriko Mugimendu Feministak aurtengo Martxoak 8ko mobilizazioak "faxismoaren, erreakzionarismoaren eta zapalkuntzaren aurkako aliantzak" ehuntzean ardaztu ditu.
Kepa Kortak Naiz-en idatzitako “Musikariaren jakituria” artikuluan faxismoa definitzeko... [+]
Harea-erloju baten bidez irudikatu ohi da denboraren joana. Ospatu berri dugu Saharako Errepublika Arabiar Demokratikoak 49 urte bete dituela iragan den otsailaren 27an. Urte hauetan guztietan, harearen pisuak ez du oraino estali Saharako populuaren askatasun-nahia eta... [+]
Datorren udaberrian, Stop AHT Zundaketak ekimenak bi urte beteko ditu. 2023ko maiatzean, ADIFek Itza, Sakana eta Goierriko udalei jakinarazi zien zundaketa geoteknikoak eta beste jarduketa batzuk egingo zituela AHTaren Nafarroako korridorea Euskal Y-arekin lotzeko alternatibak... [+]
UEMAk Telegram bidez banatzen duen “Euskararen Hemeroteka” kanalean honoko titularrak irakurri ditut bata bestearen atzetik: “Gipuzkoak euskararen aldeko bide-urratzaile izateko ardura hartu du”, eta jarraian “Udaltzainen hizkuntza eskakizunen... [+]