Carta als jutges de Baiona: “Justícia per al basc!”
La Sra. Jutgessa del Tribunal Judicial de Baiona, s'acomiada:
Alguns euskaltzales em van jutjar al març en Baiona per participar en algunes de les accions que hem dut a terme per a denunciar l'injust tractament que sofreix el basc de les autoritats de l'estat francès. Al començament del judici, els vaig dir que volia declarar en basc. El procurador es va oposar a això perquè, al seu judici, jo parlava bé el francès, perquè, si declarava en basc, prolongaria el judici per traducció i, segons la Constitució francesa, calia prohibir-me declarar en basca.
Seguint les opinions del procurador, el jutge principal em va negar a declarar en basc. Llavors, vaig començar a explicar-li en francès per què volia declarar en basc. Em va interrompre immediatament i no em va permetre que li expliqués res.
Aquesta injusta actitud del jutge, des del primer moment, demostrava que el judici en si era injust. Precisament, com un jutge pot jutjar amb justícia les accions dels euskaltzales per a denunciar l'injust tractament que sofreix el basc, si aquest jutge dona un tractament injust al basc? En el tema del francès a Euskal Herria, els jutges sou jutges i un problema.
Així que vaig decidir no intervenir en el judici injust i vaig abandonar el jutjat. Si el jutge m'hagués permès parlar, li diria que les opinions del procurador que les havia aprovat no eren justes justificacions.
Que la declaració en basca allargaria el judici per la traducció? Aquells que no entenguin el basc, podrien allargar el judici! Procuradors i jutges que no enteneu el basc, us podem ajudar a aprendre basc
Precisament, dominar el francès sobre el basc no permet prohibir la declaració en basca. Parlo sovint en francès i en castellà, m'encanten aquestes dues llengües, però els bascos tenim la legitimitat de viure a Euskal Herria en basca.
Que la declaració en basca allargaria el judici per la traducció? Aquells que no entenguin el basc, podrien allargar el judici! Procuradors i jutges que no enteneu el basc, us podem ajudar a aprendre basc.
Si la Constitució Francesa ens prohibeix declarar en basca als bascos, és una Constitució injusta, inhumana, i una llengua assassina a la que els jutges han de desobeir.
Vaig sortir, doncs, del jutjat i vau continuar el judici, sense legitimitat, perquè en un judici ha d'haver-hi una possibilitat que declari l'acusat, i aquesta possibilitat me la vau negar. Em van negar a explicar els motius pels quals es van cometre els fets. I em va condemnar injustament: un mes amb retard en la presó i 500 euros de multa.
Per a denunciar que als alumnes se'ls prohibeix passar el baix en basc, el passat 17 de maig cinc euskaltzales vam escriure en la paret exterior de la Sotsprefectura de Baiona “Geldi euskara zapaltza”.
En els anys 2022 i 2023, per a demanar la prioritat al basc, diversos euskaltzales, en onze localitats de Nafarroa Beherea, retirem els senyals de ruta erdaldunes i les portem al Pont Bizkaia de Portugalete. La Unesco va declarar aquest pont com a Patrimoni Cultural de la Humanitat. Els activistes euskaltzales vam dir que el basc, amb totes les llengües de la resta del món, és patrimoni cultural de la humanitat; també denunciem que les autoritats dels estats francès i espanyol calciguen el basc i que la Unesco roman muda davant aquesta situació.
Per participar en aquests actes, el dia 10 de setembre em jutjareu en Baiona. En aquest judici també tinc intenció de declarar en basca. Per a la bellesa de la diversitat lingüística, i per a fer justícia al basc, permeti-se'm que em declari en basc.
Senyors jutges, rebin les meves bones salutacions.
Behorlegi, 27 d'agost de 2024.
Gorka Roca Torre, membre del grup Euskal Herrian Euskaraz
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Punto Bobo liburuaren irakurketan murgilduta, Itxaso Martin Zapirain egilearen Eromena, Azpimemoria eta Isiltasunak Idazten ikerketa lanean sentitu nuen egiazkotasun eta maila etikoarekin egin dut berriz ere topo. Eta hortaz, hara bueltatu. “Oihu izateko jaio zen isiltasun... [+]
Dirudienez, Euskal Herrian migrazioa arazo bilakatu da azken bi hamarkadetan. Atzerritarrez josi omen dira gure lurrak. Gure kultura arriskuan omen dago fenomeno “berri” horren ondorio. Lapurretak, bortxaketak, liskarrak… Bizikidetza arazo horiek guztiak... [+]
Azken hamarkadetan euskararen biziberritzeak duen erronka handienetakoa, euskararen ezagutzaren unibertsalizazioarekin batera, erabilerarena da. Askotan, gazteen euskararen erabileran jarri ohi dugu fokua, baita euskararen erabilerak izan duen eta izan dezakeen bilakaeraren... [+]
Goizean jaiki orduko hasten dira desegokitasunak. Beharbada lotarako erabili duzun lastaira ere ez zen egokiena. Baina, ezin ba idatzi desegoki sentiarazten nauten guztiez. Horregatik, udaberriko ekinozioa –egunaren eta gauaren arteko oreka– dela eta, oraindik ere,... [+]
Ez da gauza berria politikari profesionalak gizarteko arazoak estaltzeko ahaleginetan ibiltzea. Azkenaldian Denis Itxaso -EAEko Etxebizitza sailburua- entzun dugu etxegabetzeei garrantzia kenduz eta aditzera emanez gurean bazterreko fenomenoa direla; eta Begoña Alfaro... [+]
Antropozentrismoaren aldaera traketsena eurozentrismoa izan zen. Europako mendebaldea, geografikoki, Kontinente Euroasiarraren penintsula txiki bat besterik ez da, baina lau mende luzez gertaera demografiko, teknologiko eta ideologiko batzuk zirela medio, bazter horretako... [+]
Badakizuenok badakizue, beste gauza asko bezala, euskararen aldeko borrokan ere politikoek, eragile batzuek eta hedabideek beraien antzezlana saldu nahi digutela, benetakoa balitz bezala.
Lehen urtean pozik jaso nuen, "Euskaraldi" hau. Zer edo zer zen, ezer ez zegoela... [+]
Euskarak, mendez mende, zapalkuntza sistematikoa jasan du, eta oraindik ere borrokan dabil egunerokoan bere leku duina aldarrikatzeko. Hizkuntza baten desagerpena ez da inoiz berez gertatzen; planifikazio politiko eta sozialak eragiten du zuzenean. Euskaldunoi ukatu egin izan... [+]
Horra Libération egunkariak berriki argitaratu duen idazkia:
“Bayonne” bukatu da, Libérationek “Baiona” idatziko du
Hiri baten izenaren erabilpena ohiturazkoa delarik, egunkari batean izen horren erabilpena aldatzea zaila da. Alta, irakurleen... [+]
Eusko Jaurlaritzak eta Arabako Foru Aldundiak Datu Zentroen instalazioei ateak irekitzen dizkiete horiek arautzeko legedia sortu aurretik. Bilbao-Arasur Dantu Zentroarekin, bere lehen fasea gauzatuta, eta instalatzea amesten duen Solariaren Datu Zentroarekin, 110.000 m2... [+]
Otero jauna, garai honetan artzain honek ez du tarte handirik izaten ezertarako, justuan ibiltzen naiz, baina gaurkoan ezin utzi erantzun gabe zure azken kolaborazioa. Izan ere, sortu didan egonezinak pisua du. Haserrea ere astuna egiten zait. Ez pentsatu, ordea, dela zenbait... [+]
Duela gutxi, asteburu berean, Ertzaintzak bi salaketa jaso ditu: lehenengoa, emakume kolonbiar batena; lekukoen arabera, ertzainak kolpeka jarraitu zuen lurrera bota ondoren eta konorterik gabe zegoela; ospitalean garuneko edema eta paralisi partziala diagnostikatu zizkioten... [+]
Frantziskok "Franciscomanía" zeinuarekin hasi zuen bere Aitasantutza. Fenomeno soziologiko horri esker, Vatikanoko boterearen zirrikituak aldez aurretik ezagutzen ez zituen gaztetasunaren ikono eta Elizako aldaketa-haizeen intsuflatzaile bihurtu zen.
Era berean,... [+]
Euskal Herriko Mugimendu Feministak aurtengo Martxoak 8ko mobilizazioak "faxismoaren, erreakzionarismoaren eta zapalkuntzaren aurkako aliantzak" ehuntzean ardaztu ditu.
Kepa Kortak Naiz-en idatzitako “Musikariaren jakituria” artikuluan faxismoa definitzeko... [+]