Botagurea
Angulak probatu dituztenetakoa naiz: gulak oinarri hartu behar izan ditut noizbait zer arraio diren azaltzeko. Mariskoa bizirik egosi dugu: txikitan, arrandegiko izotz artean, ikuskizun hipnotikoa, erdi beldurgarriak ziren itsaski bizidunen mugimenduak. Foiea erruz jan dugu, mi cuit edo fresko, piku marmeladaz. Hilabete baino gutxiagoko oilaskotxo erre indibidualak gozatu ditugu. Eta euskara klaseetan, txuria eta txikia esan ondoren, jakia eta xamurra esan diet arkumea asma zezaten. “Jakia?” harritu da ikasle bat. “Jaki moduan definituko zenuke arkume bat?”. Nire “nola bestela?” aurpegia, beharbada, belaunaldi arteko amildegi bat zen.
Nola ez, lehen erreakzioa “gure garaian” bat izan zen. Gure garaiko ekologismoa. Vía campesina ekologismoa. Produkzio sistema osoa auzitan jartzen zuena, behetik gora, landatik hirira, desazkundea bezalako kontzeptuak eman zituena, Jose Bove traktore batez McDonald's bat birrintzen, mundu osoko zapalduak biltzeko gai zen mugimendu bat, ezkerra globalizatzeko modu bat. Elikadura burujabetza azaldu zen hauteskunde programetan, eta, nola ez, betiko eroen beste zorakeria bat irudi zezan erridikulu egin zuten. Zuena Bambi ekologismoa da, Igeldoko baserritar baten aurka oldartzen zarete behiak jezteagatik, baina ez duzue arazorik hiri ez-jasangarrietan bizitzeko, hegazkina etengabe hartzeko. Ekologismoa dieta bihurtu duzue.
Uda hasi orduko bizi ditugu jada lehen petardo egunak, eta ikusi ditugu dardaraka gure bizikideak. Eta sokamuturra programa ofizialetan da oraindik, gure belaunaldiaren marka lotsagarri, gizontasunaren ikur: saldoan askoz ahulagoa den norbaiten gainean indartsu, barregarri, boteretsu… Eta gazteenek horrorea seinalatu dutenean, tradizioa eta giro on eta jatorra defendatzeko plataformak sortu dira, eta “iritzi guztiak” kontuan hartu behar direnez, tortura egunak murriztu ditugu. Bejondeigula. Hernanin agindu digute enuntziatuak legera egokituko dituztela datozen urteetan gure haurrek animalien sufrimenduarekiko gor izan daitezen hastapen klaseekin jarraitu ahal izateko (lege berriren batek oztopatu du aurten), zezen txikien eta pottoken zera beldurgarri batean. Asto karrerak ere ikusi ahal izango ditugu. Ea zer gehiago.
Berdin zait “gure garaian”, barre egin diezaiokegu begetarianoari, barre bigantxari, zezenari, astoari… egiten dioguna gaizki dagoela esaten digunari. Kontuz ibili beharko dugu aurtengo udan ere, guztiz idiotak ez bagara, gazteenak esaten ari zaizkiguna nolabait garunera filtratu bazaigu, irailean ispilura begiratu eta gai izan baikaitezke, azkenean, geure aurpegi ekologistaren lekuan, barruan daraman indarkeria baretzeko gladiadoreak hondarretaratzen dituen psikopata ikusteko. Eta ez zaigu gustatuko. Niri bada denbora bat sokamuturra urrunean antzeman, eta botakagurea jartzen zaidala.
[Artikulu hau ARGIAren Aktualitatearen Gakoak 2023 100 orrialdeko aldizkari berezian argitaratu da. ARGIA Jendeak paperean edo PDFan jasoko du, bakoitzak hautatu duen gisan. Oraindik ez baduzu pausoa eman, egin zaitez ARGIAkoa eta plazer handiz bidaliko dizugu! Gainerakoek, Azokan eros dezakezue]
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Azaroaren 25ean, Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Egunean, Steilas sindikatuko Idazkaritza Feministak kartel bat argitaratu du: Gure gorputza gudu zelai bat da du leloa, eta Hego Euskal Herriko ikastetxe guztiek jaso dute. Gatazka armatuetan emakumeek eta adingabeek... [+]
Mundu-mailan antifeministak eta arrazistak diren gorroto-diskurtsoak larriki areagotzen ari diren testuinguruan bizi gara. Mundu zabalean sare sozialek zein agenda
politikoek txertatzen dituzte eskuin-muturreko narratibak. Arrazismoa eta antifeminismoa tokian tokiko... [+]
Askotan gertatu izan zait etxetik lanbroari so egon ostean, blai bukatuko dudala jakin arren, aterkirik ez hartzea. Zergatik ote? Beharbada, aterkia hartzeko gogorik eza? Beharbada, bustiko ez naizen itxaropena? Kontuak kontu, ondorioa beti berbera izan da. Esaerak dio, euri... [+]
Gogoan daukat, 16 urterekin, Bergarako epaitegi aurrean egindako euskararen aldeko elkarretaratze batean identifikatu ninduela Ertzaintzak lehen aldiz. Euskal Herrian epaitegiak euskalduntzeko aldarria zilegi zela pentsatzen genuen, baina, orduan ere, faltako zen baimenen bat,... [+]
Tanta hotzak Valentzian eragindako hondamendiak irudi lazgarriak utzi dizkigu; batetik, izan dituen berehalako ondorioengatik, eta, bestetik, nolako etorkizuna datorkigun aurreratu digulako: halako fenomeno klimatiko muturrekoak gero eta ugariagoak eta larriagoak izango direla,... [+]
Nafarroako Energia Planaren eguneraketa oharkabean igaro da. Nafarroako Gobernuak jendaurrean jarri zuen, eta, alegazioak aurkezteko epea amaituta, gobernuko arduradun bakar batek ere ez digu azaldu herritarroi zertan oinarritzen diren bere proposamenak.
Gobernuak aurkeztu... [+]
Sobietar Batasuna desagertu zenetik errusofobia handituz joan da. NBEko Segurtasun Kontseiluaren 2002ko segurtasun kontzeptua oso argia da, eta planetaren segurtasun eta egonkortasunak AEBei erronka egiteko asmorik ez duen estatuen menpe egon behar dutela adierazten du. AEBei... [+]
Andoni Urrestarazu Landazabal Araiako herrian 1902ko uztailaren 16an jaio zen eta 1993ko azaroaren 21ean hil zen Gasteizen. 31 urte bete dira jadanik eta bere izena eta izana aitortzeko une aproposa dela deritzot, ez baita ongi ezagutzen utzitako ondarea. Umandi, bere herriko... [+]
Autobiografia idaztea omen da garapen pertsonalerako tresnarik eraginkorrena, askatzaileena. Iraganeko kontuei tira egin eta gogora ekartzeak, orainaldiko korapiloak askatzen laguntzen omen du. Bai, laguntzen du orainaldia ulertzen eta komeni zaigun etorkizun bat marrazten... [+]
Pandemiaren iragarpenetik Valentziako tragediarainoko errepasoa egin eta ondorioztatu dut gezurra eta forupea suhesi gisa dituen kudeaketa instituzional negargarria klase gobernariaren konstantea dela.
Ez dugu gobernari ordezko baliogarririk sistema pendular hau aldatzen ez... [+]
Azaroaren 19a komunaren munduko eguna da. Gaur oraindik ere, XXI. mendean, langile askok, hemen, Euskal Herrian bertan, ez daukate haien lanaldietan komuna erabiltzeko eskubidea. Horren adibide dira garraioko langile asko.
Komunak osasun publikoaren giltzarria dira, eta... [+]
“Ibiliz ikasten da ibiltzen, eta kantuan kantatzen”. Horixe izan da aste honetako ikasgaietako bat C2ko taldeetan. Helburua ez zen abesten edo oinez ikastea, gerundioa behar bezala erabiltzea baizik. Zer pentsatua eman dit jarduerak, eta irakasten nola ikasten dugun... [+]
Adimen artifiziala gizakion eremu asko ordezkatzen ari dela badakigu: erosotasuna, abiadura, efizientzia... Mundu kapitalista honen abiadura beharretan, gizakion ahalegina oztopo dela sinetsarazi digute. Gure, klase xumeen, egiteko eta sortzeko aukerak murrizteko erasoak leku... [+]
Azken asteotan, arkitekturan dihardugunontzat ez da posible izan Valentziako klima gertaera gure lan hizketaldira ez ekartzea. Uraren ibilbidea eraikinen estalkietan, estolderietan, plazetan eta parkeetan pentsatu eta diseinatu behar ditugulako. Ongi dakigu giza eskalako ur... [+]
Autoestimuak batzuetan gauza intimoa dirudi. Baina autoestimuak zerikusia baldin badu norberak bere buruaz duen irudiarekin, norbere buruari ematen zaion balioarekin, zerikusia izango dute hartu ditzakeen erabakiek ere. Zer balio du erabakirik hartu ezin duen norbaitek? Eta... [+]