Finantziazioa eta mutualismoa, urrun diruditen bi alor elkartu nahi izan ditugu. Arlo ekonomikoko erabakiak eta bereziki finantzazioari lotutakoak, bankuen eta finantza erakunde kapitalisten esku uzten ditugu maiz. Erabaki horiek, baina, beste era batera eta finantza etikoko ekimenekin batera elkarlanean eraiki daitezkeela frogatu nahi izan dugu.

Egitura mutualistak aspaldiko kontua dira, gizakia gizabere kooperatiboa denetik, Joxe Azurmendi filosofo euskaldunak esan bezala. Pertsona ezin daiteke komunitaterik gabe garatu, pertsonak gara komunitatean bizi garen heinean. Kooperazioa, beraz, gizakiaren senaren parte da. Historiara bagoaz Proudhon agertzen da mutualismoaren figura garrantzitsu moduan, baita Kropotkin anarkista ere, kooperazioan oinarritzen diren gizarteen adibideak bilu zituena.

Baina utz ditzagun izen abizenak eta goazen mutualismoan sakontzera. Jendarte egitura guztiak borondatezko elkarlanean, elkartruke askean eta elkarlaguntzan oinarritzea proposatzen duen ideia erradikala da mutualismoa. Industrializazioaren hasieran, industria-langileenak dira mutua ezagunenak: osasun eta istripu aseguruak, pentsioak, elkartasun funtsak… baina, aurretik ere egitura mutualak egon izan dira. Euskal Herrian adibidez Sutearo dugu: baserrietan edo etxebizitzetan suteek, leherketek, tximistek, euriteek, haizeteek, lapurretek… eragindako kalteei elkarlaguntzaren, autogestioaren eta parte hartzearen bidez erantzuteko jaio zen.

Mutualismoa denboran mantentzeko pentsatutako eta behar materialei oso lotua egon ohi den egitura da. Zenbait pertsona edo erakunde borondatez, konfiantza eraikiz eta elkarrekikotasuna oinarri, zerbitzuak eskuratzeko edo beharrak asetzeko biltzen dira mutuetan. Mutualistak erakundearen finantzaketaz arduratzen dira kuoten edo beste bide batzuen bidez. Metatutako kapitalarekin, erakundeak bere zerbitzuak eskaintzen dizkie behar dituzten bazkideei.

Nola egin dezakegu askori arrotzak zaizkigun finantzazio beharrei elkarrekin erantzuteko? Hori da, Olatukoop sarearen barnean, zenbaitzuk egin dugun galdera, eta erantzunak bilatzerakoan, Koop57ren laguntza ere izan dugu. Norbaitentzako interesgarri izan daitekeelakoan, lanketa bizi baten azken urratsen kontaktizuna egingo dugu.

S-M-L neurriko finantzazio tresnak dituen funtsa

Etorkizunean izan ditzakegun finantzazio beharrei erantzuteko funts mankomunatu bat sortzea bururatu zitzaigun. Batetik, funtsera sarrerako kuota (itzulezina) ezartzea eta ekarpen bat (itzulgarria) egitea erabaki genuen, funtsa apur bat kapitalizatzeko. Bestetik, kide bakoitzak abal mankomunatu proportzionalak sinatu genituen, emango genituen laguntzen eta Koop57 EHri eskatuko genion finantziazioaren garantia moduan. Horri esker, Koop57 EHk gure esku utziko zuen finantzazio lerro bat, eta, horrez gain, kreditu handiagoak zuzenean Koop57 EHri eskatzen zizkioten funts mankomunatuko partaideek kondizio bereziak eskuratuko lituzkete.

Hiru laguntza dituen funts bat osatu dugu. Arropa tailak metafora bezala erabiliz:

S finantzazioa: Jarri dugun diru-poltsatik kreditu txikiak emateko aukera. Kredituak 1.000-2.000 euro ingurukoak lirateke, eta zuzenean Olatukoopek emango lituzke bere fondo propiotik.

M finantzazioa: Koop57 EHk emandako kreditu lerroari lotutako kredituak, 10.000 euro artekoak. Zuzenean Olatukoopetik ematen diren kredituak lirateke. Olatukoopek hartzen du erabakia eta eskatzaileak ez du Koop57 EHko bazkide izan beharrik.

L finantzazioa: Entitate batek Koop57 EH-rekin zuzenean 10.000 eurotik gorako finantzazio bat adostuz gero, funtsaren abal mankomunatuetako batzuk erabiltzeko aukera eskaintzen dugu. Kasu honetan Koop57 EH da finantzazioa ematen diona zuzenean eskatzaileari, eta horretarako bere bazkide ere izan beharko du, baina abal mankomunatuen bidez sareak sostengua adierazten dio eta horrela baldintzak ere hobetzen dizkio.

Zer da abal mankomunatua?

Funtseko bazkideek konpromiso kolektiboa hartzen dute abal mankomunatuaren bidez: emandako maileguaren zati baten erantzukizuna hartzen dute euren gain. Entitate eskatzaileak mailegua itzuli ezingo balu, abala eman dutenek euren izenean erantzungo liokete abalatutako kopuruari. Hau da, proiektu kolektibo batean sinesten dutenen konpromiso materiala da. Abal ekonomikotik harago, abal mankomunatuak abal soziala dira. Koop57rentzat edozein abal finantzario baino garrantzitsuagoak.

Horrela  joan gara osatzen funts mankomunatua denon artean. Posible dela ikusirik, Olatukoopen egiten hasi garen hau beste alor batzuetara eraman daitekeela pentsatzea errazagoa izan daiteke. Kapitalismoaren oldarraldiari burujabetzaren edo autoeraketaren bidez, finantzazio tresnak baliatuz ere egin diezaiokegu aurre.

Espekulazioaren ondorioz gure auzo eta herrietako komunitatea egituratzen zuten zenbait espazio desagertzen ari direla ikusten dugu. Horren aurrean, komunitateak beharko lituzkeen proiektu berriak sortzea izan dezakegu helburu. Irudikatu ditzakegu funtsaren antzekoak liratekeen Auzo Berme Sareak?

Auzotarren beharrak asetu eta beste ekonomia eredu bat sustatu dezake funts eta abal sare horrek. Auzotarren aurrezkiak edo konpromiso ekonomikoak helburu horretara bideratuz, efektu biderkatzailea lortu dezake. Auzo edo komunitate baten sostengu finantzarioa litzateke.

Herrigintzan tradizio handia duten auzolan eta auzolaguntza mekanismoak egituratzea eta ekonomiarekiko harreman berriak eraikitzea ere izango luke helburu funts mankomunatuak. Ekonomia beharrak asetzera bideratutako jarduera da eta berau gure eskuetan hartzea ahalbidetuko liguke.

Olatukoopen Funts Mankomunatuaren oinarriak

IZAERA

Funts Mankomunatua eraldaketarako finantzazio tresna bat da, ezaugarri hauek dituena:

        • Tresna ez da helburu, sortu dugunon helburuak lortzeko bitarteko baizik.

        • Tresna eta erabakigune ezberdinen multzoa izango da.

        • Tresna erabiltzeko, erabaki eta ardura kolektiboak onartu beharko dira, ekonomia sozial eraldatzaileko oinarriekin bat eginez.

        • Tresna kudeatzeko beharrezkoa bada, forma juridikoak sortu eta erabiliko ditugu.

        • Tresnaren bitartez Olatukoopen proiektuak, Olatukoop Elkartea, tresnaren bazkideak edo horrela erabakita, Olatukoopekoak ez diren proiektuak finantzatu eta lagunduko ditugu.

ELKARTASUN EREDUA

Funts Mankomunatua Olatukoopen mutualismo irizpideen baitan sortutako tresna autonomoa da, Olatukoopen Mutualismo lan-taldearen estrategian kokatua. Mutualismoan, erresilientzian, zaintzan, elkarlaguntzan eta garapen justuan oinarrituta, denboran irauteko eta begirada luzearekin eraikitako elkartasunerako eremua da, zeinak beharrezko tresna, instituzionalizazio eta estrategiak izango dituen.

INTERKOOPERAZIOA

Funts Mankomunatuak beste mutualismo eta finantza eraldatzaileko proiektu eta tresnekin harremana izango du, proiektuaren garapenerako, elkartasun mekanismoak indartzeko eta elkarlan proiektu zabaletan parte hartzeko.

LURRALDEA

Funts Mankomunatuak lurralde bakoitzeko baldintza eta beharretara egokituko dira, eta lurralde arteko elkartasuna eta kohesioa bermatuko dituzte.

JENDARTEA

Funts Mankomunatuaren oinarrizko helburua aberastasunaren banaketa da, denontzako bizitza bizigarriak eta oparotasuna lortzeko.

* Artikulu hau ARGIAren Aktualitatearen Gakoak aldizkarian argitaratu da. ARGIA Jendeak etxean jasoko du Gakoak. Gainerakoek, Azokan eros dezakezue.