Patri Urkizu: Sekula Ez Da Egon Gaurko Kultur Giroa Bezalakorik
Izugrrni emankor agertu zaigu azken aldian
Neguko lehenengo izotzaldia kalean, Lezon Gurutze Sainduaren plazan. Patri Urkizuren etxeko epeltasunak inguratzen gaituenean. Ez zegoen hainbeste hotzen beharrik, gu, Patrirekin gustora aurkitzeko. Irungo Hiri poesia saria irabazia izanak eman digu gaurkoan berarekin hitzegitera joateko aitzakia, bainan beti du Patrik zer esana, eta beti gertatzen dira interesgarri berarekin izaten diren elkarrizketak.
Aurrekoan ere paper artean aurkitu genuen, ondo hornitutako liburutegiaren babesean projektu pila bat buruan zituela. Eta serio hartu beharrekoak dira Patriren projektuak, gero kalean ikusten bait dira liburu forma hartuta. Langilea da Patri, eta lana serio egitea gustatzen zaien horietakoa dugu.
Hasteko, Donostiako egunkari batetan agertutako bere elkarrizketa bat aipatzen diogu. Horretan Patriren hitzetan oso gauza bitxiak jartzen dira, eta horien artean literaturak lagundu dezakeela herri honetara tolerantzia ekartzen. Patri zerbait ezagutzen genuelakoan, harridura sortu zitzaigun. Baina berehala ohartu gara, Patriren algara bukatu baino lehen behintzat, ez zaigula hainbeste aldatu oraingoan katedratiko bihurtu zaigun Patri. Katedrak baino ahalmen gehiago dutela mota berezi batetako kazetariek pertsonen izaerak aldatzeko orduan.
Agian literaturak ez duela pelotari batek baino zoriontsuago egingo gizartea, bainan agian, poema batzuk irakurtzea, ondo tajutuak eta gustoz eginak badaude, arraro xamarrak eta pixka bat bereziak edo txokanteak izan daitezkeenak badira sortu dezakete norbaitengan plazerra, norbaiti gustatzea litekeena da eta hark denbora gustora pasatzea. Hortik doa arazoa.
(Eta gu pelotariaren exenplu horrek ez ote duen bere etxeko hallean berak palakortan irabazitako kopa eta txapeldun txapelekin zer ikusirik pentsatzen geratu gara une batez. Gaur arte ez bait genekien polifazetiko honek kirolean ere halako abilitaterik zuenik. Baina ez gaitezen haritik at irten, eta jarrai dezagun literaturarekin).
Literatura idatzia oso urria izan da, eta urria izan arren oso gutxi ezagutua. Hau da, euskaldun gutxi horiek idatzi dutena beste euskaldun oso gutxik irakurri dute.
XVII. gizaldiko pila bat izkribu daude, eskuizkribuak, jasorik eta ikertzaile baten esperoan. Eta argitaratzen direnean eta aztertzen direnean behar bezala, ba, euskal historia eta literatura piska bat hobexeago ezagutuko da.
Oraingo sarikoak adibidez, batzuk zaharrak dira eta orrazkera asko jasandakoak, beste asko berriak eta orraztu beharra daukatenak... eta beste batzuk hartu eta txikitzekoak dira.
Izan daiteke hasieretan, edo gazteetan desilusioa agertzea, bainan grina barrenean duenak jarraituko du bizi osoan. Ez da besteengan izango duen arrakastan ilusio hanndirik egin behar. Nork bere buruarekin konforme egon eta kitto. Aldi berean euskara mantentzeko, beharko lukeen mailan jartzeko balio badu, ba, hori aski da. Hor dago arazoa.
Alde horretatik gero eta gehiago ikusten dut nire burua literaturara zuzendua. Nere buruan grina gero eta argiago daukat.
Pierres D'Urteren hiztegia bide horretan oso interesgarria da. 2.500 folioko lana da. Eta hori liburu mardul batean argitartu nahi nuke, ahal badut 1985ko urtarrilerako. Liburu horretako zati bat nik egindakoa litzateke, bere bizitzaz, garai hartako historiaz, hizkuntzari buruzko zeuden ideiaz, eta euskarari buruzko orduko ideien azterketa bat eginaz. Tesis batek eskatzen duen zehaztasun osoarekin egindako lana litzateke. Eta beste zati batean sinonimo mailan oso aberatsa den material guzia berregituratu nahi nuke.
Harrobi garantzitsua litzateke hau gero hiztegi kritiko eta etimologikoak egiteko orduan. Hitz asko daude ez direnak inon agertzen eta arruntak direnak gainera.
Ikerketa mailari behar beharrezkoa deritzot sorketa lana egiteko. Aztertu, sakondu euskarak izan dituen idazleak eta horien apainduriarekin eta gaurio sorkerak behar duen gaurkotasunarekin horretan saiatu.
Halaz ere gehien gustatzen zaidana nobelak eta ipuina litzatekeela iruditzen zait. Agian agortuko zait etorria eta ezer gutxitan geldituko dira asmoak, baina oraindik nahiko haurrak gara denok, eta nobela serioak lasai egotekoak dira. Nobela helduak normalki berrogeitamr urte inguru horretan egiten dituk eta bazdaukagu denbora oraidik.
Orain argitaratu behar ditudan ipuinak horrela eginak dira. Berotzeko edo, entrenamendu gisa, prekalentamiento bat izan dira. Hala ere ipuinak entitate berezi bat izan dezakeela pentsatzen dut noski.
Eta jendeak euskal literatura irakurtzeko eta ulertzeko behar duen heziketarako urrats garrantzitsu bat. Ea euskaraz irakurtzea aisegingarri gertatzera iristen garen. Eta hortik euskal literaturarenganako zaletasuna sortzen den.
(Eta zaletasan hori nabari zaio Patriri. Barne barnetik itsatsia duen zaletasuna. Baina ez du flautak kasualitatez sekula jotzen eta nondik datorkion zaletasun hori ere azaltzen digu. Bere liburutegiaren txoto berezi batetatik bi liburu eta kuadernotxo batzuk ekartzen dizkigu. Bere aitarenak. Orain dela gutxi hil zaion aitak herentzia gisa edo, bere eskutan utzitakoak. Liburuak bitxikeriak dira benetan. Aitak bere eskuz enkuadernatutakoak josiak, eta azaleko eta barruko pinturak, bere eskuz azal eta orrien gainean zuzenean pintatuak, textua eskuz idatzitakoa. Erabateko.bitxikeria. Bata ipuin bat, besteak aitak bere historiari buruzkoa, bertsotam idatzirako autabiografia bat. Ezpal horrexetik sortu zitzaion nonbait semea).
Halaz ere gaurko giroa bezalakorik ez dela sekula egon Euskal Herrian iruditzen zait. Lehen talde txikiak izaten ziren. Eruditoak eta. Lan haundia egiten zuten pertsona bakan batzuk. Gaur egun dagoen mugimendua sekula izan ez den indar berezi bat delakoan nago.
Atxuriko irakasle eta ekintzaile batek uko egin dio akordioari kontzientzia arrazoiak direla eta. Voxek bost urteko kartzela-zigorra eskatzen du auzokidearentzat, Fiskaltzak aldiz zazpi hilabeteko espetxe-zigorra hauteskunde-delituagatik eta hiru hilabeteko isuna mehatxu... [+]
Euskarari Puzka azken kanpainan 16.000 saski saldu dituzte, eta euskararen alde lan egiten duten elkarteentzat bideratuko zaie lortutako etekina.
Bi irakasle eta ikerlarik inkesta jarri dute sarean, euskarazko esamolde batzuen inguruko datuak biltzeko. Bost minutu hartuko dizu betetzeak baina adi, bi galdetegi daude, egun bakoitian jaio bazara 1A betetzeko eskatzen dizute, eta egun bikoitian jaioa bazara 1B delakoa.
Gizateriaren aurkako krimenak eta gerra krimenak egotzi dizkie Hagako auzitegiak bi sionistei. Erabakia "antisemitismotzat" jo du Netanyahuk, eta Hamasek, aldiz, "Justiziarako urrats garrantzitsutzat".
Andoni Urrestarazu Landazabal Araiako herrian 1902ko uztailaren 16an jaio zen eta 1993ko azaroaren 21ean hil zen Gasteizen. 31 urte bete dira jadanik eta bere izena eta izana aitortzeko une aproposa dela deritzot, ez baita ongi ezagutzen utzitako ondarea. Umandi, bere herriko... [+]
Autobiografia idaztea omen da garapen pertsonalerako tresnarik eraginkorrena, askatzaileena. Iraganeko kontuei tira egin eta gogora ekartzeak, orainaldiko korapiloak askatzen laguntzen omen du. Bai, laguntzen du orainaldia ulertzen eta komeni zaigun etorkizun bat marrazten... [+]
Pandemiaren iragarpenetik Valentziako tragediarainoko errepasoa egin eta ondorioztatu dut gezurra eta forupea suhesi gisa dituen kudeaketa instituzional negargarria klase gobernariaren konstantea dela.
Ez dugu gobernari ordezko baliogarririk sistema pendular hau aldatzen ez... [+]
Polizia etxegabetzea geratu nahi zituzten herritarren aurka oldartu da eta hainbat lagun zauritu ditu. Azkenean, etxegabetzea atzeratu duela jakinarazi du epaitegiak.
Gaur, azaroak 21, Mastodon.eus komunitateak sei urte bete ditu. Urteurrena ospatzeko Gure aukera, sare libreak kanpaina abiarazi dute, atxikimenduak biltzeko. Izan ere, azken asteetan “eXodoa” ematen ari da: erabiltzaile asko X-tik ihes egiten ari dira, sare... [+]
Nafarroako Fusilatuen Senitartekoen Elkarteak gogor kritikatu du Iruñeko Erorien Monumentuaren inguruan EH Bilduk, Geroa Baik eta PSNek egindako akordioa. "Pedagogia" egiteko toki hobeagoak daudela dio eta interpretazio zentroari Maravillas Lamberto izena... [+]
.jpg)
Abenduaren 5ean Ikasle Goizarekin hasiko dute azoka. Hurrengo egunean Gazte Eztanda eguna egingo dute, eta gazteei zuzendutako hamaika jarduera egongo da. Egun berean, iazko Sormen Beka irabazi zuen Argizagi. Zubiak adiskidetasunerantz telesailaren aurkezpena egingo du Marramiau... [+]
ARGIAko lantaldeak bat egin du Mastodon.eus-ek bere seigarren urtemugan abiatutako Gure aukera, sare libreak atxikimendu kanpainarekin.
Mastodon.eus euskal fedibertsoko instantzia agian nagusiak sei urte bete ditu gaur. Urteurrena ospatzeko "Gure aukera, sare libreak" kanpaina abiarazi dute, atxikimenduak biltzeko. Efemeridea une interesgarri batean dator: Elon Musk-ek, X/Twitterren jabeak,... [+]
Gipuzkoako Lurralde Auzitegiaren ustez, bideo bateko irudietan ikusten denak "talka" egiten du Ertzaintzaren atestatuarekin, eta Amaia Zabarte foam bala batekin zauritua izan zenaren "ebidentzia erakusten" du, Noticias de Gipuzkoa-k jaso duenez.
Arma nuklearrarekin erantzuteko aukera dakarren dekretua izenpetu du Vladimir Putin presidenteak. Hegazkinekin, gurutzaldi misilekin zein droneekin "eraso masibo bat" pairatzeak ondorioztatu dezake arma horren erabilpena.