Menditik Euskaltegirako Bidea


2021eko uztailaren 23an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Felipe Pascuali, elkarrizketa
Menditik Euskaltegirako Bidea
Elkarrizketa bat egin nahi geniola esaterakoan, "Baina zergatik niri?, ni oso apala naiz" bota zigun. Guk ordea, bagenekiela euskara ikasten orain dela urte mordo hat hasi zela, eta horretaz nahi genuela hitzegin.
Elkarrizketan atengabe mintzo zaigu, gai batetik bestera pasatuz, azkenean alemaneraz eta ingelesez ere bota dizkigu esaldi batzu eta ia ia euskarazko klase bat eman ere!
Hemen duzue heraz, Felipe Pascuali Gasteizko taberna batetan egindako elkarrizketa.
Donostiarra naiz, Donostian jaio nintzen, eta gudagatik handik irten behar izan nuen. Guda bukatu ondoren Gasteiza etorri behar izan nuen nire senideekin; aitak Donostian lan egiten zuen, baina Francorengatik bota zuten eta hemen -Gasteizen– bazuen anaia bat eta hasi zen lan egiten elektrizista bezala.
Nik ere lan egiten nuen, eta ezkondu nintzen hemen. Francoren garaiean Urreztarazurekin hasi ginen euskara ikasten.
Berak eraman gaitu nahi genuen tokira, eta ondoren orduko esperientziak kontatzeko eskatu diogu.
Duela hogei urte gutxi gora behera hasi nintzen ikasten, eta irakasleak ihes egin behar izan zuen Frantziara, eta orduan euskara utzi genuen, utzi... eta denbora asko egon nintzen euskaraz egin gabe, eta orain dela bost urte etorri zen Gasteiza nire lehenengo irakaslea eta harekin egon nintzen eta esan zidan:
-Zuk hasi behar duzu berriz.
–Bai, hasiko naiz baina ene ustez dena ahaztu dut.
–Ezetz, hasi!, eta zoaz Peli Presarekin, laguntzeko eta berarekin ikastera eta euskara erabiltzeko.
Gero AEKan egin nituen ikastaro batzu eta gero irakasten hasi naiz ere.
Lehenengo nire elkartean, Club de Montaña Gasteiz; udan eman genuen ikastaro bat Arromiz eta biok eta gero jarraitu dut Escuela de Artes y Oficios, udaletxean, etabar. Hori da gutxi gora behera.
–Nolako giroa zegoen Franco garaiean euskara ikasten?
-Oso arriskugarria zen, behar bada poliziagatik etabar; ia ia klandestinoa zen.
Ez genuen libururik, orri batzu bakarrik; liburua ez zegoen oraindik argitaratuta –Umandi liburuaz ari da, metodo hori jarraitu bait zuten–; igandeetan mendira joaten ginenean elkarrekin gure taldea, nire emaztea ere–dio poz pozik–, mendian prestatzen genuen hurrengo asterako ikasgaia; lagun artean laguntzen eta gero gure irakaslearen etxera joaten ginen.
Mendian ikasten genuen, baina irakasleak epaiketa bat izan zuen eta ihes egin zuen, juzgadotik hanka egin zuen eta Frantziara pasa zen, eta han euskal gobernukoak zeuden Baionan, eta batzutan joan ginen bisita bat egitera, eta Leizaola etorri zenean Euskadira, etorri zen Urreztarazu ere. Andoni Urreztarazu–esaten digu esplikazio gisa–, Umandi liburuaren egilea, oso liburu ona da, gramatika aldetik oso sakona.
–Ba al zen garai hartan euskal girorik Gasteizen?
-Oso gutxi, jendea oso beldurti zen; behar bada jendeak nahi izango zuen euskara ikasi baina ez zen ausartzen, polizia ere gure atzetik zebilen beti, eta oso erraza zen espetxera joatea. Giroa oso txarra zen, orain gero eta hobea da.
–Zer aldaketa eman dira Gasteizen zure ustez?
-Aldaketa handiak eman dira, orain koordinakundeak lan handia hasi zuen eta jarraitzen du, eta ez dakit... HABEko ikastaroak ere, behar bada bereziak dira, baina ahal duenak egin dezala zerbait, hemen euskal giroa falta zaigu tabernetan, kalean, elkarteetan, euskaltegiak... zerbait egiteko, astero egun bat... eta gero interesgarriak dira, nire ustez, komunikabideak, irratia; beno badugu Loiola irratia, nik etxean ipintzen dut, euskara oso garbia erabiltzen dute, guretzat oso interesgarria.
Gai aldatuz, iaz KORRIKAn parte hartu zuela eta nolako esperientzia izan zen, ea nola gertatu zen hori galdetzen diogu.
Beno, ni goizeko bostetan hasi nintzen Trebiñon, orduan Trebiñora heldu zen beste bat eta testigua eman zidan; bostetan oso ilun zen eta Euskal Herrian Euskarazekoekin kilometro bat korritzen hasi nintzen, baina azkenean bi egin... aurretik afaria izan genuen, eta afal ondoren bostak arte tabernaz taberna.
–Nolako giroa zegoen orduan Trebiñen?
-Oso ongi, etorri zen apaiz bat oso euskalduna, jatorra... eta hango jendea oso euskalduna, kontzientzia euskalduna zeukaten. Niretzat baliagarria zen hori, nik ez nekien jende horrek euskalduntzat pentsatzen zuenik.
Gero Gasteiza etorri ginen hemengo irteera ikustera eta oso ongi!
Berriro euskararen irakaskunizara itzuliz, orain zer egiten duen galdetu diogu, eta hauxe esan digu Pascualek:
Orain klaseak ematen laguntzen dut, kobratu gabe, eta astero bost egunetan, astelehenetik ostiralera. Irailean hasiko gara eta pozik nago.
Eta udaletxean?
Udaletxean beste lagun bat, Larroniz, laguntzaile da ere; Presa laguntzen du, eta zera esan zidan: "nahi duzu udaletxera joan?" orduan UCD zegoen, baina enplegatuek klaseak hartu nahi zituzten eta zortzirak bost gutxitan zezen enplazara–udaltzaingoa alboan bait dago–, joan naiz bi urtetan eta aurten jarraituko dudala uste dut.
Gizon honek erabat harritzen gaitu, goizero bi urtetan klaseak ematera joan da zezen enplazara, gero astero bost egunetan klaseak ematen ditu ere kobratu gabe...
Euskara zaila ote den galdetu ondoren, beste edozein hizkuntza bezala, esan digu, euskaraz aditza dela zailena bere ustez, eta bi edo hiru hizkuntza baldin badakizu, hirugarrena ez dela hain zaila. Hau esaterakoan alemanieraz jazotzen diren bitxikeria batzu esan dizkigu, edo ta euskara eta ingelesaren arteko erlazioak...
Bukatzeko nola ikusten duen Gasteizen euskararen etorkizunari, honela erantzun dio:
Positiboa, oso poliki poliki doa; ez da erreza, jende askok ez du denborarik, eta denbora badu ere, borondate handia behar da lana egin ondoren euskara ikastera joateko; gainera euskara ez da erraza eta abertzale izan behar da hori gainditzeko. Euskara zaila da, baina nire ustez gazteak gero eta gehiago daude prest; hori da garrantzitsuena, gazteak!
Eta honela utzi dugu, itxaropen horrekin, gazteek euskera berreskuratu eta Euskadi berreuskaldunduko dutela itxaropenean. Gu oso pozik geratu gara berarekin hitzegin eta gero, bera ere ez da tristeago geratu eta azkenean, agurtzerakoan berriro esan digu apala zela eta nola aukeratu dugun bera elkerrizketa egiteko, erantzuna ez da oso zaila, tipo jator bat delako, abertzale bat eta badaukalako zer kontatu.
Xabier ETXANIZ
15-16

GaiezHizkuntzaEuskaraBesteak
PertsonaiazPASCUAL1
EgileezETXANIZ3Hizkuntza

Azkenak
Gure gorputza gudu zelai bat da

Azaroaren 25ean, Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Egunean, Steilas sindikatuko Idazkaritza Feministak kartel bat argitaratu du: Gure gorputza gudu zelai bat da du leloa, eta Hego Euskal Herriko ikastetxe guztiek jaso dute. Gatazka armatuetan emakumeek eta adingabeek... [+]


“Irtenbidea Polizia kopurua handitzea balitz, arazoa jadanik konponduta legoke”

Albiste izan da Gasteizko Errota auzoa azken asteetan, urriaren 8az geroztik delinkuentziaren aurkako eta segurtasunaren aldeko mobilizazioak burutzen baitituzte zenbait auzokidek asteartero, bi lonja huts okupatu zituzten gazte migratzaile batzuk jo-puntuan jarrita. Inguruan... [+]


2024-11-25 | ARGIA
A-25: mugimendu feministak gizonei dei egin die konplizitatea eta justifikazioa desagerrarazteko konpromisoa hartzera

Azaroak 25 Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Eguna da. Mugimendu feministak Bilbo, Iruñea, Gasteiz, Donostia eta Baionan mobilizazioak egingo ditu. Mugimenduak argitaratu duen manifestuan, 2024an Euskal Herrian eraildako bost emakumeak gogoratu dituzte. Aurtengo... [+]


Udazkena agurtzen negua besarkatzeko

Abenduak hostoen kolore marroia dauka: lurrean, intxaurrondo biluziaren azpian, geratu diren hostoena. Intxaurrondoak bukatu du bere zikloa. Atseden hartzera doa: zuztarrak indartuz, elikatuz, nutritzea du helburu. Barrura begira, barrenak osatzeko garaian dago, orain arte egin... [+]


2024-11-25 | Iñaki Sanz-Azkue
Sugandila bat “ezer ez dagoen lekuan”

Asko hitz egiten da basoaz azken aldian. Basoak berreskuratzeaz, basoak sortzeaz eta basoaren hedadura zabaltzeaz entzungo duzu sarri. Eta ekintza ona izan daiteke zalantzarik gabe, ekosistema moduan duen balioa handia delako. Baina, basoari jartzen diogun atentzio eta indar... [+]


2024-11-25 | Jakoba Errekondo
Birigarroak zirinetan heriotza

Datozen 100-150 egunak erdi lo negukatzen igaroko dituzte landare askok. Beren jakiak sortzeko nahitaezkoak dituzten hostoak askatu eta aurreko 200-250 egunetan metatutako erreserbei esker biziko dira.


2024-11-25 | Garazi Zabaleta
Gaztaina feria basaburuan
Gaztainadiak eta gaztainaren kultura protagonista

Nafarroako beste zenbait herritan bezala, duela lauzpabost urte hasi ziren Basaburuan gaztainondoen inguruko lanketarekin. “Bertako gaztain barietateei lotutako ikerketa abiatu zuen Nafarroako Gobernuak, eta orduan hasi zen hemengo herrietan ere gaztainaren historia... [+]


Funtsezkoa jendea da

Mundu-mailan antifeministak eta arrazistak diren gorroto-diskurtsoak larriki areagotzen ari diren testuinguruan bizi gara. Mundu zabalean sare sozialek zein agenda
politikoek txertatzen dituzte eskuin-muturreko narratibak. Arrazismoa eta antifeminismoa tokian tokiko... [+]


Lanbroa

Askotan gertatu izan zait etxetik lanbroari so egon ostean, blai bukatuko dudala jakin arren, aterkirik ez hartzea. Zergatik ote? Beharbada, aterkia hartzeko gogorik eza? Beharbada, bustiko ez naizen itxaropena? Kontuak kontu, ondorioa beti berbera izan da. Esaerak dio, euri... [+]


Euskaraz bizitzeko, Euskararen Errepublika

Gogoan daukat, 16 urterekin, Bergarako epaitegi aurrean egindako euskararen aldeko elkarretaratze batean identifikatu ninduela Ertzaintzak lehen aldiz. Euskal Herrian epaitegiak euskalduntzeko aldarria zilegi zela pentsatzen genuen, baina, orduan ere, faltako zen baimenen bat,... [+]


2024-11-22 | Estitxu Eizagirre
Amillubi proiektuak lehen urtea ospatuko du abenduaren 1ean

Zestoako Iraeta auzoko Amilibia baserria eta lurra kolektibizatzeko 100.000 euro batzea falta du Amillubi proiektuak, lehen urte honetan 290.000 euro eskuratu baititu. Biolurrek abiatutako proiektu agroekologiko honek dagoeneko jarri du lurra martxan, sektorearen beharrei... [+]


Gazako %36 guztiz suntsitu dute, base militarrekin lurraldearen kontrola segurtatzeko

Forensic Architecture erakundearen ondorioetakoa da hori, ikusita Israelgo Armadak nola antolatu duen Gazaren egungo kontrola. Suntsiketa maila hori bakarrik litzateke Gazaren kontrola segurtatzeko, zeren eta, berez, txikitze maila askoz handiagoa da lurraldearen gainerako... [+]


Eguneraketa berriak daude