Egin ARGIAkoa

Gizartea Ingurumena Politika Ekonomia Kultura Euskara Feminismoa Hezkuntza Nazioartea Iritzia

astelehena 2024ko azaroaren 04an

DAKIGUNAZ GAIN ESKULTOREA

2021eko uztailaren 28an

Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.

Peixoto ETAko militanteari elkarrizketa

ELKARRIZKETA Peixotorekin
DAKIGUNAZ GAIN ESKULTOREA
1979-ko Abenduaren 13-an Donibane Lohitzuneko karrika batetan Peixotoren aurkako atentatu bat izan zen. Zorionez, etsaiek ez zuten beren helburua lortu eta Peixoto bizirik irten zen hartatik, geroztik behin baino gehiagotan, elkar ikusi dugu eta lehen baino lasaiago hitzegiteko aukeran. Orduan Eki bere semeaz ohartzen ginen ARGIAN egindako artikulo batetan, eta orain anaitxoa ere aipatu behar. Amaiur hain zuzen. Azpaldiko asmoa bazen ere elkarrizketa egitearena, egia esan gelditu zaion elbarritasunak, borrokaren zama horrexek atzeratu egin gaitu orain arte. «Eskua eta ikusmena izorratu zidatek, bainan burua ez» hitz hauek bere ahotik entzun ondoren lanari ekin diogu. Eta lehen ADISKIDEA BAGINEN, ORAINGO HONEK LAGUNAK IZATEKO aukera eman digu. Euskalerriak dituen arazo larri batzuetatik at, Peixotok berak izkutuan zeuzkanak ere plazaratu nahi izan digutu.
ARGIA.- Zu ETAren inguruan mugitzen hasi zinenetik hona garaiak aldatu dira, ezta? Konta iezazkiguzu piska bat zure hasierak.
PEIXOTO.- 62an sartu nintzen ETAn. Garai hartan langintza Eskola edo profesionalean ari nintzen ikasten, eta formazio politikorik bat ere gabe. Lehenbiziko liburua 19 urterekin irakurri nuen, ETAk emana, Franz Fanonen "Los malditos de la Tierra". Formazio politikorik bate ere ez. Gure zera zen ba... nonbaitetik etorritako hodei bat bezala, inorekin hitzegin gabe, euskaldunak ginela eta. ETAren oihartzuna ere orduan zabaldu zen nire herrian, Arrasaten, Etxebe, Edu Arregi, Arizabaleta, Gautxo eta horiek alde egin behar izan zutelako.
Garai hartako giroa nolakoa zen esplikatuko dizut. ETAn, sartu ginenean propaganda zabaldu eta pintaketak egiteko eskatu zitzaigun, baina baita ere kaptazio lana egiteko. Nola bilatu berriak, nola hasi? Gure inguruan so egiten genuen eta ikusten bagenu mutil bat jatorra eta itxurakoa eta euskalduna eta hau eta hura,... galdera klabe hau aurkitu genuen, hona gure deskubrimentua: "Hi, entzun dok sekula Euskadi?" Baietz erantzuten bazen, aurrera eta jeneralean ondo ateratzen zen. Ezetz erantzuten bazuten, eta askok erantzuten zuten ez zekitela, "bo, ez lasai, nire tontakeria bat dok eta eztik inporta!" Hori da hastapenean ezagutu genuen giroa.
A.- Organizazioa orduan nahiko homojeneoa izan zen, ez zen geroago bezala eztabaida haundirik eta izango?
P.- Bigarren biltzarrea egin zuen erakundeak 1962an, eta egituraketa IV. Biltzarrean hasten da, 65-ean. Nik ez nuen erakundea ezagutzen, bistan dena. Bi liberatu ezagutzen nituen, horiekin genituen gure harreman guztiak. Gure komandoan lau ginen, eta boste hirurak erdaldunak. Ni nintzen baserritarra eta... tontotxuena ta."Orain behintzat–pentsatzen nuen–nik bakarrik jakiat euskaraz eta enok tontoena". Joaten naiz lehenengo zitara Bergarara eta.. ez zekitela euskaraz bi liberatuak. Ostikada ederra. Gero esan zidaten ikasten ari zirela, eta oso inportantea zela.
Eta baseko militanteak ginenez, ba hori... ikurriña jarri pintaketak egin, ahalik eta haundien eta ederrenak,... Oñatiko enparantza ederki pintatu genuen.
A.- Herria girotzen eta, ere salatuko zineten. Garai hartan indartsu ziren .P.- Hor gertatu zen fenomeno bat gero Iparraldean ezagutu dudana. Gure lanetako bat "Fiestas Vascas", Euskal Festak antolatzea izan zen. Bainan bi urteren buruan festa horiek folklorikeria hutsean erori zirela konturatu ginen gure xinpletasunean, ez gindoazela aurrera, eta festa haiek boikoteatzen hasi ginen, oktabilak zabaldu, pintaketak,... Artean Arrasaten ikastolarik ere ez zen gero.
A.- Ze ideologia edo pentsakizuneko jendea zineten garai hartan?
P.- Ideologia hitza bera ere ez dakit ezagutuko genuen. Formazio oso gutxi genuen. Pentsa ezazu hamalau urte arte ni adibidez eskolara ez nintzela joan. Orduan ideologia baino intuizio batzu ziren, halako tripakomin bat. Badaukat eta Badaukat. Ez duzu galdetzen zergatik, baduzu. Euskaldunak ginen, gerraren halako oihartzun batzuk entzunak genituen, gurasoen eta senideen arteko eztabaidak ere bai, bagenekien euskaldunak gerlan parte hartu zutela,... Labegeriren kantak ere orduan hasi ziren zabaltzen gure herrietan, eta izugarrizko lana egin zuten. Bainan gorputz ideologikorik ez genuen, ezta gutxiago ere.
Nik dena dela antzinako gauzetaz baino nahiago nuke egungo egoeraz hitzegitea.
A.- Bueno, zure oraingo egoera errefuxiatu politiko izateak mugatzen du. Entzun berri dugu orain aste batzu hamar egunetarako kartak ematen hasi zaizkiela errefuxiatuei. Mitterrandek zuen egoera konponduko zuela agindu zuen, bainan badirudi orain urte batzuk baino okerrago zaudetela.
P.- Azkenaldiko zenbait aldaketa, aipatu duen karta mota berri horieta, ez dakit nola esplikatu diren hain gaizki Hegoaldean. Begira, alde batetatik Mitterrandekin errefuxiatuen egoera hobetu dela zalantzarik ez dago, Giscarden denboraio estradizio haiek, mugara eramateak-eta, hemengo hilketak eta horiek ezkutatu dira. Intentoren bat egon da, eta ezin esango dugu lasai gabiltzanik, baina...
Gero, paperen arazoan Mitterranden jokaera oso garbi atxematen dut; erdiko bidea hartu du. Giscardekin inork ez zuen paperik, ez errefuxiatu kartarik ez "carte de sejour", delakorik. Mitterrand paperak ematen hasi da, esan dugun moduan, eta kontrola izugarria da, abusoak ere asko ematen dira, hamabostero Baionara joan behar dugu, edo astean behin,... Guk errefuxiatu politiko garenez kontsiderazio hori eskatzen dugu. Miterrandek berriz erdiko bidea hartu du,
Giscardekin bezain gaizki ez, baina behar bezala ere ez. Errefuxiatu paperak dituen bakarra neu naiz, eta hori nagoen bezela nagoelako. Norbaitek paperak lortzeko egoera honetara iritsi behar badu, naihago dut bakarra izaten jarraitzea.
A.- Zuek, eta zuekin Hegoaldeko abertzaleok, lur hau ere gure lurtzat jotzen duzue, eta hemen Frantzian bezala arrotz ez zaretela garbi dago. Badirudi Ifarralde honetan ere gero eta jende gehiago dela Euskal Herri batu baten asmoz debilena. Aldaketa haundiak ikusi al dituzu?
P.- Aurten bereziki urrats haundiak eman direla iruditzen zait. Irrati bat, Ipar Euskadi guzirako dena, euskaraz dena; Baionan ikastolaren alde egin den gose greba, eta horrek bere ixilean sortu duen trumoia bazter guztiak mugitu ditu. Bazen hemen konplexu bat, Ipar Euskadi Hegoaldearen monagilo bezala, beretter bezala,... eta aurten nire ustez bere bidea aurkitu du. Eta bere bidean euskara hartu du bizkarrezur bezala, borroka Seaskak eraman duela. Bost mila pertsona 200.000 artean... atera itzazu ekibalentziak.
Eta baita ere "Herri Taldeak". Poliki poliki gorputza hartuaz doaz. Bai fisiko eta ideologikoki. Behar bada milaren bat gazte ibiliko da hor inguruan buru-bihotz. Gazte horiek ez dira garai batean gu bezala tripakomin soil bat dutenak, asko eta asio gazte jantziak dira, ikasiak. Horrekin loturik herrian bizi nahia dago. Hemen bizi nahi horrek egiten du zahar eta gazteen arteko lotura. Lotuak dira euskara-etxea-bizia.
Bi kooperatiba ireki dira, "Denek", Arrosan eta "Alki", Itxasun, ederki doazenak; Gasnategiekin ere ari dira. Eta laborariekin ere lanari ekin diote Herri Taldekoek.
A.- Hemengo jendearekiko zure harremanak ere hobetuko ziren orduan.
P.- Gertatu berri zaidan gauza bat kontatuko dizuet. Ipar Euskadin gu españolak gara. Bainan.aurten lebenbiziko aldiz hotel batera joan eta "zu euskaldun español bat zara, ezta", lehengo aldiz. Izugarrizko poza, hi! Bai guk muga euskararekin hautsi dugu. Orain esan dezaket erabat nafarra naizela: andrea nafarra, haurrak nafarrak eta nafarroan bizi gara.
A.- Badirudi Iparraldean euskara eta borrokaren arteko lotura oso garbia dela. Baina Hegoaldean ez hainbeste. Azken bolada honetan ikusi ditugun debateak lekuko. Euskera ez dela erdiko gorputza, beste borroka bat baino. Urte batzuetan atzerakako salto bat egingo bagenu bezala.
P.- Hegoaldean, nik, (besteak aipatzeak ez baitu balio), kezkarik haundiena PNVrekin dut horretan.
Oroituko zara nola orain bost urte ezker abertzaleak hipotesis bezala aipatzen zuen PNVren jarrera Lemoizi buruz Iberduerokin zegoela; mila tximinokeria behar izan du ankak zeuzkan lekuan zeuzkala aitortzeko. Ezker abertzaleak arrazoi zuen zoritxarrez. Borroka izan da gure maisua, eta hor ikasi dugu dakiguna. Nik orain, berriz, zera esango nuke:
PNV-rentzat Lemoiz edo biolentzia edo langabezia edo beste edozein baino latzagoa ez ote den euskara bera, nola euskara baztertu. Euskarak berek nahi ez duten toki batera eramango ote dituen. Zeren guk euskara nazio baten hizkuntza bezala hartzen dugu, eta punto. Ez dut ulertzen ahal bestela Mitxelenaren historia hori edo Korrikarena,... edo euskal editorialeei sei milioi ematea, orkestari berrehun ematen zaizkionean, edo telebista eta irratiarena. PNV historikoki euskararen alde azaldu da, eta gaur herriari zerbait lotuta baldin badago hori euskara da. Orduan zera, aurrez aurre baztertzera ausartzen ez denez, txalupa albotik zilatu. "Quién ha hundido?", "Se ha hundido la txalupa, aibadios". Hamazazpi urterekin zorakeriaz egiten al dira gauzak, baina holako alderdi batek ez du inprobisatzen Ikastolekin bezala: lagundu egin nahi dituela. Baina arbolari azpira bota behar zaio zimaurra, ez kolkura, ihartu egiten da-ta. Ikastolaren beldurra dut.
A.- Baina gas-kamarara eraman nahi bagaituzte, ez da beste aldetik ezker abertzalea ere eskandalo horien aurrean beste zenbait arazorekin bezala mugitzen ikusten.
P.- Beno, hor gaoian PNV aipatu dut eta ez dut base eta zuzendaritzaren arteko bereizketarik egin nahi izan; bata bestea gabe ezin bait dira izan, eta ohore eta lotsak elkarren artean banatzea beren lana da.
Ezker abertzalearengana itzuliaz, oso ongi etorri da azken aste hauetako "Egin"eko debatea. Alfonso Sastre, hitz gehiegi egiten dela konturatu da, eta esatetik izatera pasatu da. Alfonsok efikaziaren neurria erakutsi digu. Baina herria euskalduntzea bada, euskara edo erdaraz egin ez da berdin; hori da euskaraz dakienak bakarrik sentitzen duen gauza. Etsaiak ordea alde guztietatik estutzen gaitu, eta ez gara euskara lehentasunezko leku batean ezartzeko gauza izan.
A.- Pasa gaitezen beste puntu batetara. "Arrepentituen" arazoa. Zuk exilatu bizi zarenez gero, horretzaz zerbait izango duzu esateko.
P.- Garbatuei buruz hitz gutxi egin nahi dut. Zeren arrepentitutzat edo arrepentitu nahiean dabiltzen edo erabiltzen dituztenak, eta beren familiak, aski lotsatuak eta minduak egongo direla uste dut, historio honekin. Ez dut sobera hitz egin nahi, errespeto piska bategaitik. Dena dela Euskadiko Ezkerrak legez eta ohorez, "por hecho y derecho" himno berri bat hartu lezake: "Hator pekataria, hator elizara". Eta bihar tratularitza horietan ibili direnak haurdun geratu direla esaten badidate ere ez naiz harrituko, hortan bait dira habilak. Goitik beherainoko kaka bat. Dena dela arrepentituen gauza hori ez da berria izan, orain dela bost urte joku bera izan zen.
A.- Amnistiaren zai geratzen zara, beraz, edo amnistiaren atzetik zabiltzala.
P.- Egia esan gutxi ikusi dut herrian amnistiaren kontzeptu zuzena. Eta neretzat KAS alternatibaren ataria da, gerra bukatzean egiten den balantzea, balantzearen hastapenean, gizonak bait dira lehenik. Orduan amnistia zera da: Españako Gobernuak, guk orain arte egin dugun borroka zuzena zela onartzea, eta guri buruz haiek egin duten errepresioa Makurra zela. Ondoren indemnizazio bat dator; bainan guk eskatzen dugun bakarra zera da: joan daitezela etxera, utz gaitzatela bakean, eta hartutako zigorrak eta gartzela gaindituko ditugu gure artean. Honekin lotura haundia du garbatuen edo arrepentituen arazo horrek. Orain bost urte ere demokrazia honen atea irekitzeko olio tanta bat bezala izan zen presoek kaleraateratzea nolabait, eta errefuxiatu batzu etxera. Baina orduan etorri zen zatiketa, batzuek esan bait zuten "Ez gara etxetik atera berriro etxera itzultzeko eskubidea edukitzeko; gu Euskadi batu, sozialista eta euskaldun bat egiteko atera gara, ez gara itzuliko bitartean". Azken bost urte hauek zera izan dira: "gaurko gezurrekin atzokoa ezin estaliz".
A.- Aldakuntza batekin, orain dela bost urte jende asko ikusten zen amnistiaz kezkatua eta orain ez hainbeste.
P.- Orain dela bost urte denok demokrazi itxaropena, nahia eta beharra nahasten genituen. Gauzak teorikoak ziren, ideologikoak, Gaur ordea gertakizunak ikusten dira, zer egin da bost urte hauetan. Ez da teori haundi beharrik hori ikusteko. Eta herriak bere buruan konfiantza hartu duela iduritzen zait.
A.- Herriaren zati batek esan nahiko duzu...
P.- Ez, ez herriak oro, goitik hasita beheraino, oro. Marko geografikoaren barruan bizi den edonor. Inork ezin du ukatu ez estali hor bost urteotan gertatu direnak. Mendia hainakoak bait dira. KASen alternatibarekin ez da borroka bukatzen, bistan dena. Bainan hortik haurrera beste modu batetara joka genezakeela iduritzen zaigu, beste errekonozimendu bat eta...
A.- Gauza aurrera deala ikusten duzu beraz.
P.- Euskal Herriaren historia piska bat begiratua daukat, eta gaurko moduan sekula ez dela egon iduritzen zait. Subjetibismo hat izango da behar bada. Odola eta denbora behar dira herri bat egiteko. Ez dago herri bat "por decreto ley", egiterik.
A.- Borroka harmatuaz ari zara, eta historiaz ETArekin lotua ikusi zaitugu. Baina beda borroka harmatua egiten duen beste talderik ere. Autonomoak esate baterako.
P.- Iruditzen zait autonomoen egoera ez dela behar bezala plazaratu. Azken urte hauetako borroka giroan, gazteak indarrean sartzen diren bezain laister, zerbait egiteko gogoa heltzen zaie; ETAren atea atxeman ezinean, heien artean taldetu eta zerbait egitea erabakitzen dutelakoan nago. Beraz, gazte zintzo batzuen aurrean gaude.
Gauden borroka mailan, itsuak ere ikustekoa aipatuko ditudan arazo hauek: batetik, zigorrez txikitu ezin gaituela ikusirik etsaiaren eginkizunik nagusiena infiltratzea da; alde batetik borroka harmatua desprestijiatzeko eta bestetik elkarren artean joka ezarri arazteko.
Aurrean daukagun etsaia irabazteko bi gauza ezinbestekoak direlakoan nago: etsaiak kristoren astakeriak egitea, egiten dituen moduan, eta gu indar batuz ondo organizatzea. Egia esan ez dut ikusten beste biderik.
A.- Bai, bainan PMkoek...
P.- Lehen aipaturiko guztiak, berdin balio du hauentzat. Erreza al duk zizare batetan burua eta buztana bereiztea? Hala ere, burura datorkidana esango dizuet: Gaurregun Euskal Herrian ez dago inor engainatzerik, engainatua izan nahi duena ez ezik.
A.- Bainan ez ote da jenerazio arazoa?
P.- Jenerazioa aipatu duzuelarik Alfonso Sastreren "El timo de la jeneraciones" deituriko hiru artikuloak datozkit burura. Nere iritziz bakarra izan zen Monzon zegoen tokian utzi zuena; aiton zahar bat... bainan gazteekin biziaz hil zena, Alkarrekin lanean lotzen garen bitartean, ez dago jenerazio arazorik; hala nola baserri batetan edo trokelgintzan, lanean jakinez gero ez du batera kontatzen adinak.
A.- Zuk, eta goazen aurrera, Euskal Herrian jadanik mito diren gizonak ezagutu dituzu. Etxebarrieta, Txikla, Argala... Horietaz "flash" batzu, edo kontu batzuk, interesgarriak izango lirateke...
P.- Ezagutu nituen bai, Eustakio Mendizabalekin bos urtez bizi izan nintzen. Baina egia esan etxean ez duk inoren argazkirik, espres. Herriak injustizia haundia egiten duela uste dut, nahiz eta ez gogoz; lau edo bostek jasotzen dituzte ohore guztiak. Horregatik ez dut bate ere maite horietaz hitzegitea, behar bada ez gehiegi baina hitz egina dagoelako. Bainan badira beste asko horiek bezala zeukaten guztia; baita bizia ere, eman zutenak eta sekula aipatzen ez direnak. Horregatik ez dizuet esango bat ere, lista egiten hasitakoan injustizia neronek hasiko bait nuke. Urra azkarra zela eta besteak ez dakit zer;.. Batzuk aipatu eta besteak ahaztea mingarria egiten zait. Eta injustoa da, jode.
A.- Beno, aurrera. Hauteskundeen atarian gaude. Nola ikusten duk asuntoa?
P.- Nere iritziz, hauteskundeak, betiko arraultz ustelari koskol berria egitea da. Halere, hauteskundea guzien gainetik kontaketa bat, neurketa bat da; datozenetan agertzea erabakitzen bada, buru belarri sartu behar dugu, irabaztera, ekintza honekin ematen ditugun bi urrats aipagarrienak, hauek dira; lehenik, zenbat garen jakitea, eta bigarrenik aurraultz koskolarekin bat egingo ez dugunez, bitartean irekiko brintzatik haizeratuko da mundu guztira arraultz sakratu honen lilitasuna.
A.- Bestalde nik beste gei baten ingurura murgildu nahi zaitut. Zure etxean sartu eta egurrezko eskulturekin topatzen gara.
P.- Beno, ez dakit balioko ote duen aipatzeak. Lehen eskultura horrek, Ortzanko izena du. Paueko gartzelan nengoelarik ez genuen kalefaziorik eta egurraz egin behar sua, gelan bertan. Eta oharkabean, jolasean, kristal bat hartu eta egur puska batekin irudi bat egin nuen. Eta koño, maketa txiki bat atera zen. Geroztik ebatsi egin didate. Biziki ederra atxeman nuen irudi hura eta haundian egitea pentsatu nuen. Gero Ortzanko izena asko maite nianez horrela izendatu nian nere zera hori.
A.- Geroztik egin duk beste bat.
P.- Bai ibilki ziena duena. Ortzanko aritzean eta Ibilki gerizean. Eta badiat hirugarren bat Arre izena duena. Hau diktadorea duk. Beno Aurresku beste bat ere egina diat. Ba dizkiat dozena bat edo buruan bukatuak eta diktadore hori egin nahi nian. Arazo haundiena izenarekin izan diat; diktadorea... espainolez duk, eta... hiztegian begiratu eta ez nian gustokorik aurkitu, diktadorearen indarra eta izaera adieraziko lukeen izenik eta Arre jarri nion. Hau Arre duk pentsatu nian. Badakik, diktadorearena hori duk: agindu eta denok astotzat hartu.
A.- Beraz prozesoa hau da: hik buruan daukake irudi bukatu hori egurrera pasa.
P.- Bai, nik buruan egina zeukeat neurri eta guzti. Gainera, bigarrena nere buruarekiko desafioa huen. Orain ez diat ikusten bainan egin behar diat. Eta lagun bati laguntza eskatu nion. Bera oso esku onekoa duk eta laguntzeko prest beti. Orduan lagun hori alboan hartzen diat eta nik eskuz neurtu eta hark motoserraz ebaki. Kristorenak armatzen dizkiagu! Badakik nik neure buruan dakatena zehatz mehatz egin nahi diat eta egurra ebakitzen hasten garenean ez diat ikusten eta eskuz ikutuz neurtzen diat eta... beno krixton putetxea montatzen diagu. Bronka izugarriak.
A.- Eta ez duk erakusteko asmorik?
P.- Ba! ja, ja. Ez diat pentsatu ere. Hori nere plazerra duk eta... keba! erakutsi? Bo, hor zeudek eta lagunek ikusi dizkitek.
A.- Eta beti egurra erabiltzen duk horretarako?
P.- Orain arte bai baina harrian ere egin nahi nikek. Ama egin nahi diat arrian. Bukatu behar diat oraindik baina gero egiterakoan badakik arriak zailtasun haundiak zeuzkak. Harria bera bilatzea ere ez duk txikiena.
Hi, halere zera esan behar diat. Ortzanko ikusten, Oteiza bi aldiz egona duk etxean eta asko gustatu omen zaio. Omen, nik ez nian berarekin hitzegiteko aukerarik izan baina "Quosque tandem"en bidez ezagutu diat Oteiza. Eta asko maite nian. Liburua biziki ederra duk, Gero Oteizak, atzetik kriston puñalada eman zidak. Eta Oteizak bezala Xabier Letek, eta Antton Valverdek, eta Lertxundik. Nik ez diat konprenitzen LAUAXETA aztertu duen batek nola... Benito Lertxundik berak, lan ederra egin dik, folklore ederra bainan guk hori ezpata puntan jarri nahi diagu, Lauaxetaren "azken oihua" eta Xabier Leteren poema batzuk ere entzuterakoan okelak oilo azalatzen zaizkidak, kantu horiek gure ahotan, ezpata puntaren dizdirak dituk. Kristoren pena ematen zaidak horrek, zeren gizon hauek izugarrizko lana egin ditek eta orain Lertxundi batek "Muga"n egin dituen deklarazioak... ez diat konprenitzen. Ez diat ikusteko gogorik. Diskoa erosi eta entzun diat, oso gustora bainan kantaldietara joateko gogorik ez diat. Etzekiak.. Halere nahiz eta Lauaxetak ezer ez izenpetu guztion gogoan zegok bera bizi zenean bainan biziago, afusilatu behar zuten azken gauan egindako poemaren hitzak:
"ANAI MAITEOK EUTSI BORROKARI INOIZ HILO EZ DAN EUSKOEN AMARI"
Elkarrizketa gehienetan bezalaxe gauza asko gelditzen da kassetean, gure partetik agertu nahiko genituzkeenak, baina besteak beste honek ez du bueltarik.
AGIÑA XALBARDIN
Bai guk hemengo muga euskararekin hautsi dugu.
Euskaraz edo erdaraz egin ez da berdin; hori, euskaldunak bakarrik sentitzen dugun gauza da.
Azken bost urte hauek zera izan dira: gaurko gezurrarekin, atzokoa ezin estaliz.
Ez gara etxetik atera berriro etxera itzultzeko eskubidea edukitzeko; gu, euskadi batu, sozialista eta euskaldun bat egiteko atera gara eta ez gara itzuliko bitartean.
4-8

GaiezPolitikaEuskal HerrTaldeakTalde armatETAMilitanteak
PertsonaiazPEIXOTO1
EgileezAGIÑA1Politika
EgileezOSTOLAZA1Politika

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Donostiako Egiako eta Gasteizko Errotako mobilizazio arrazistak (eta etorriko direnak): kointzidentziak eta galderak

Zigor Olabarria Oleaga

Liturgia ez-katoliko bat Urdozeko kaperan

Gorka Peñagarikano Goikoetxea

Lokatza

Gorka Bereziartua

Murrizketak, bazterkeria eta negozio interesak: hondamendi batentzako koktel hilgarria Valentzian

Urko Apaolaza Avila

Ipuin bat kiskaltzeaz

Behe Banda

Segurtasuna ala eskuin mutur berriaren amua?

Xalba Ramirez | Irutxuloko Hitza

Azkenak

2024-11-04 | Gorka Peñagarikano Goikoetxea

52 herrialdek NBEri eskatu diote Israel armaz ez hornitzeko

Turkiaren ekimena babestu dute nazioarteko herrialde ugarik, gehienak arabiarrak edo islamiarrak, baita Hegoafrika, Brasil, Kuba, Errusia, Norvegia eta Vietnamek ere, besteren artean.

2024-11-04 | Bertsozale.eus

Osatu dira Gipuzkoako Bertsolari Txapelketako finalaurrekoak

Azken final-laurdena jokatuta, erabakita geratu da hurrengo fasean nortzuk ariko diren.

2024-11-04 | Gorka Bereziartua Mitxelena

Lokatza

2024-11-04 | Gorka Peñagarikano Goikoetxea

Baigorri-Tafalla senidetze eguna

Liturgia ez-katoliko bat Urdozeko kaperan

Kasu Hegoaldeko begirada horri. Lehen-lehenik desmitifikatu larre berde, etxe zuri eta teila gorrien lur ederrekiko miresmen itsua, halako maitasun inkondizionala, hizkerari eta ustezko bizitzeko manerari loturiko fetitxismoa. Utz, Ruper Ordorikari sarri entzun gisan,... [+]

2024-11-04 | Behe Banda

Barra warroak |

Ipuin bat kiskaltzeaz

Korrika eta presaka ekarri dute megafonoa. Hau onartezina da. Hau ezin da onartu. Denok batera oihu egin dezagun, ezin dugu honela jarraitu. Zurean ere sartu direla? Bai arrazoi duzu, jo ditzagun txaloak zuretzat. Hurrengo astean hemen batuko gara denok eta aurre egingo diegu,... [+]

2024-11-04 | Xalba Ramirez | Irutxuloko Hitza

Segurtasuna ala eskuin mutur berriaren amua?

Iragarritako heriotza baten kronika. Donostiako Udalak Egiako Kaleko Afari Solidarioak debekatu ditu, «segurtasunaren» aitzakian. Bizpahiru urte dira Egian segurtasuna guztien ahotan dagoela, eta azken hilabeteotan, talde eskuindarren gorakadarekin, egoerak okerrera... [+]

2024-11-04 | Zigor Olabarria Oleaga

ANALISIA

Donostiako Egiako eta Gasteizko Errotako mobilizazio arrazistak (eta etorriko direnak): kointzidentziak eta galderak

Azken asteetan mobilizazio arrazistak piztu dira Gasteizko Errota eta Donostiako Egia auzoetan, eta biek iragarri dute asteroko deialdiei eusteko asmoa. Haien artean desberdintasunak daude, baita antzekotasun asko ere: sustatzaileak anonimoak izatea, konfrontazioa bilatzea, edo... [+]

2024-11-04 | Garazi Zabaleta

Mimogoxo

Edertasuna baino osasuna helburu duen proiektua Ezkion

Naturopatiaren eta iridiologiaren mundutik iritsi zen Eztizen Agirresarobe Pineda ezkiotarra kosmetika naturalaren mundura: “Hirugarren urtea dut naturopatia eta iridiologia ikasketetan, baina lehenagotik ere egiten nituen ukenduak, kakaoak, eta antzekoak”, azaldu... [+]

2024-11-04 | Jakoba Errekondo

Eguzki-lore meteorologoa

Mendirik altuenetako okoilu gordeetan. Ziztu biziz haize hotzak zazpi hilabetez neguztatzen duen zokoan. Udan igotzen dituzten azienda saldoek motzean eusten dioten belaze bazterretako zuhaixken altzoan. Bertan ezin biziraunari eutsi eta basoak ere txil egin eta urrun-urrunera... [+]

2024-11-04 | Eneko Bachiller Otamendi

Sardina europarra

Mugarik gabe, baina ez mugagabe

Sardina bat... bi sardina... topatu ziren...

Atlantikoan, Mediterraneoan, Indikoan, Pazifikoan… Gauez bada, 25-55 metroko sakoneran; egunez sakonago, 100 metrorainokoan, harrapariengandik babesteko.

2024-11-04 | Garbiñe Larrea Iturralde

Birika-belarra

Udazken betean gaudela arnas bideei erreparatu beharra daukagu, garai honetan ia gehienok izango baitugu katarroren bat. Hori bakarrik denean gustura, arnasbideetako gaitz larriagoak zeharo gaiztotuta dabilzkigulako azkenaldian. Gure artean aurre zaintza egitea ohitura zabaldua... [+]

2024-11-02 | ARGIA

Saihestu daitezkeen zaratak

MULTIMEDIA - BTN

2024-11-01 | Sustatu | Sustatu

Wikipedia AA eduki okerretik (baina ez AA orotatik) askatzeko premia eta proiektua

WikiProject AI Cleanup proiektuari ekin diote Wikipedian: "Adimen Artifizialaren garbiketa", nolabait esatearren. Wikilari boluntarioak momentuz ingelesez, frantsesez eta alemanez hasi dira adimen artifizialaren bidez sortutako materialak detektatu eta (okerrak... [+]

2024-11-01 | Irutxuloko Hitza | Xalba Ramirez

‘Lo que no te cuentan de Donosti’-ren kontrako elkarretaratzea antolatu dute, beren deialdiarekin bat eginez

Hainbat eragile antifaxista eta antirrazistak antolatuta, Lo que no te cuentan de Donosti (LQNTCDD) taldearen kontrako elkarretaratzea antolatu dute, datorren astelehenean 20:00etan, Amarako Easo plazan. Telegram kanal horretatik, leku horretan deitua dute asteroko... [+]

2024-11-01 | Gedar

Portugaleteko Sastraka Gaztetxeko bederatzi kide epaituko dituzte

2020an birjabetu zuten espazioa Portugaleten, eta horren harira epaituko dituzte bederatzi pertsona azaroaren 5ean. Ostiral honetan manifestaziora deitu dute, 'Okupazioaren kontrako erasoak gelditu' lelopean.

Eguneraketa berriak daude