Egin ARGIAkoa

Gizartea Ingurumena Politika Ekonomia Kultura Euskara Feminismoa Hezkuntza Nazioartea Iritzia

larunbata 2025eko martxoaren 22an

«Aranzadi»: Herriak Asko Maite Du Gure Jendea

2021eko uztailaren 19an

Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.

ARANZADI elkartekoei elkarrizketa
35 Urte Natur Zientziak Jorratzen
«Aranzadi»: Herriak Asko Maite Du Gure Jendea
Nork ez du entzun behin baino gehiagotan "Aranzadi", natur zientzietako elkartearen izena? Aski ezaguna da izena, egia da, baina bere eginkizunak eta baruhausteak hain ezagunak ez zirelakoan, magnetofoia hartu eta haien egoitzara zuzendu ditugu pausuak. Bi lokal-dituzte, eta txikiak gertatzen zaizkie. Horietako batetara joan gara gu, San Telmo museora, bertako idazkari nagusia den Joxe Migel Larrañagarekin hitzegitera. Txirrina jo, eta museoko atezainari galdetu diogu: "Aranzadi?", eta hark erantzun: "Aranzadi? Aspaldi hil zen hori" Ez, ez, elkartea...", "a, bai, pasa, pasa". Seguru guztiei egin ohi diela broma bera.
ARGIA.- Hasteko, eta aski ezaguna bada ere, kontatu piska bat nolakoa izan zen "Arantzadi"ren hasera, hau da, non kokatzen den bere jatorria...
ARANTZADI.- 1947. urtean inguru Aralarren, Igaratzako zelaietan bildu ziren, herbestetik etortzen hasiak ziren lagun butzu, gehienak "Eusko Ikaskuntzan" egondakoak. Barcelonako irakasle batekin ari ziren lanean, eta "Eusko Ikaskuntzak" jarraitzerik ez zeukanez, pentsatu zuten beste zer edo zer egitea erabaki zuten.
«Haseran Dibulgazioa Zen Gure Asmoa»
ARGIA.- Ez zen erraza izango horrelako asmoak aurrera ateratzea....
ARANZADI.- Ez, ez, inola ere ez, oztopo eta eragozpen asko aurkitu zitzaion ea zergatik ez ziren joaten "Amigos del Pais", delako horretara. Eta haren menpeko bezala lortua izan zen. Eta ez hori bakarrik, baizik eta lehenengo lokala ere lortu zuten Diputazioan. Dena dela, "Sociedad de Amigos del Pais", horrekin ez du erlazio handirik gorde, legeztatzeko babeserako besterik ez da erabili.
ARGIA.- Zeintzu ziren haien helburuak hasera batetan?
ARANZADI.- Hasera batetan dibulgazioa batik bat. Badakizu, aldizkari but ateratzen dugu, "Munibe" izenekoa, eta horren bidez eraman izan da beti dibulgazio-lana. Hastapenetan, jakina, ez dut esango kaskarragoak zirenik, baina ikusten da lanak afizionatuagoak zirela, mendizale batzuk egindako aurkikuntza harrigarriak.
ARGIA.- Horretan aldaketarik izan da, beraz, ezta?
ARANZADI.- Noski, gero denborarekin piskana piskana sesioak hasi dira, ikerketak, seriotasunez egindako ikerketa-lanak, lan batzu egiten dira orduan egiten ez zirenak. Horrekin ez dut esan nahi oraingo "Aranzadi" ordukoa baino hobea denik, beste bat da gaurkoa, haziagoa, beste era batetara antolatutakoa.
"Izar Berri Bat Ere Aurkitu Dugu"
ARGIA.- Gaur egun, zein sailetan dago eratua zuen lana?
ARANZADI.- Gure ikerketa-lanak hamabi sailetan banatuta daude, zer esango nizuke, bada, prehistoria, antropologia, arkeologia, botanika, geologia, etnologia, ekologia, astronomia, eta besteren bat edo. Bakoitzean poliki egiten da lana, eta ikerketa politak burutzen dira.
ARGIA.- Eta ba al dago esaterik kalitatezkoak direla egiten dituzuen ikerketak?
ARANZADI.- Bai, bai. Adibidez, aipatuko dizut anekdota gisa duela gutxi aurkitu dugula izar berri bat, eta orain munduko obserbatoki guztiak bere atzetik dabiltza.
ARGIA.- Orduan, izena ere jarriko zenioten..
ARANZADI.- Bai, deskubritu zuenaren izena ipini zaio, "Cifuentes Izarra" Gainera, eta anekdotarekin segituz, teleskopiorik gabe deskubritu zen, prismatiko batzuren bidez besterik ez.
"300 Unibertsitatetara Iristen Dira Gure Lanak"
ARGIA.- Nazioartean ere izenik ba al duzue?
ARANZADI.- Bai, pisu handia gainera. Gure 1anak 300ren bat unibertsitatetara iristen dira. eta beraz gure izena entzuna da munduko unibertsitateetan.
ARGIA.- Lehenago aipatu dituzun sallen artean, zein da garrantzirik handiena duena?
ARANZADI.- Prehistoria, esango nuke nik.
ARGIA.- Eta zer dela eta garrantzi berezi hori? Tradizioa?
ARANZADI.- Beno, tradizioak asko egiten du. Gure lehendakaria Jesus Altuna da eta onena ez dut esango baina herri honetako onenetakoa dugu, eta berak daraman saila prehistoria da. Gainera, Joxe Miel Barandiaranen ikaslea izan da beti hori ere, eta harek prehistoria zuen maiteena. Gero, jakina, zaila da esatea zein den pisurik handiena daukana, baina asko esan nahi du zein pertsonak eramaten duen jakiteak. Sail bat eramaten duen pertsona goi mailakoa baldin bada, saila bera ere goi mailakoa izango da. Eta pertsona hori ez bada ikerketan ibilia, baju ibiliko da saila.
ARGIA.- Eta hori al da ere jende gehiena eramaten duen saila?
ARANZADI.- Ez, ez, ez du zerikusirik. Adibidez, mikologiak askoz jende gehiago eskatzen du, perretxikoak biltzea dela eta, baina lan hori horretan bertan bukatzen da. Baina bostelako lan batek ondoko ikerketa eskatzen badu, eta ikerketa hori eramateko jende jakintsua baldin badago, horrek ematen dio maila sail bati.
"Ia Bi Mila Bazkide Ditugu"
ARGIA.- Zenbat jende bildu zarete «Aranzadi» inguruan gutxi gora behera?
ARANZADI.- Bazkideak, ia ia bi milaren bat. Bainan horietatik hemen "Aranzadi" lanegiten dugunok ez gara iritsiko ehun batetara, Bazkide bakoitzak bere laguntzasaria ordaintzen du, aldizkaria jasotzen du trukean, eta akabo.
ARGIA.- Jende dexente inguratu duzue, ezta?
ARANZADI.- Ba al dakizu zer gertatzen den... "Arantzadi" oso herrikoia da. Herriak asko maite du "Arantzadi", oso "Arantzadi" zalea da. Eta orduan jende asko bazkidea da bakar bakarrik bere kuota pagatzeko, laguntzaile bezalaxe. Besterik ez du nahi. Igual errebistatik ez dute tutik ere ulertzen, baina berdin zaie. Esan beharra dago beti ere erraztasuna besterik ez dugula aurkitzen, "Arantzadi"koak garela esan eta ate guztiak irekitzen dizkigute.
"Bi Mendetako Atzerapenez Gabiltza"
ARGIA.- Haserako urte haietatik gaur arte zein aldaketa nabaritu dituzue gehienik?
ARANZADI.- Gaur ikusten den aldaketarik handiena, egiten ari garen ikerketak dira. Eusko Jaurlaritzaren kontura egindako ikerketak. Kontutan hartu behar da hemen ez dela inoiz ezer egin natura edo izadiari buruz. Orduan, bi mendetako atzerapenez gabiltza, Europan hemezortzigarren mendean egindako ikerketak egiten hasiak gara hemen oraintxe.
ARGIA.- Orduan, instituzioen interes berezia ikusten duzue...
ARANZADI.- Jakina, gauza askotarako behar beharrezkoa dela ikusten da. Parke bat jartzeko, zakarra nora bota jakiteko, etabar, ikerketak egin beharrezkoak dira. Eta orduan hori guztia jakiteko lau urterako bi lan egiten ari gara Jaurlaritzarekin, bat landareak aztertzeko, eta bestea animalia hezurdun guztiena. Jakina, hiru lurraldetako Euskal Herri honetan.
ARGIA.- Eta jende aldetik, somatzen al duzue aldaketarik lehengo garaiekin alderatuz gero?
ARANZADI.- Horretan ere bai. Orain unibertsitatea badago, eta hortik sortuz hasiak dira biologo profesionalak, hau da, karrerakoak. Eta guk ez genuen horrelako titulurik.
ARGIA.- Diru aldetik, eta lehen aipatutakoez aparte, beste laguntzarik jasatzen al duzue?
ARANZADI.- Bai, bai, horietaz aparte, subentzioak jasotzen ditugu, bai Jaurlaritzatik bai Aldunditik, materialea erosteko eta antzeko gauzetarako. Aurrezki-Kutxek ere dexente laguntzen digute.
ARGIA.- Esan al daiteke materiala aldetik nahikoa baduzuela?
ARANZADI.- Behintzat, ikerketak egin nahi dituenak badu non egiteko aukera. Biblioteka badago liburu nahikorekin, eta materialea ere bai. Orain aitzekirik ez daukagu. Hemendik aurrera lanak neurtuko du.
"Profesionalizatuz Gero, Herriaren Aprezioa Galduko Genuke"
ARGIA.- Pentsatu al duzue profesionalizatzeko bideak ezartzea?
ARANZADI.- Beno, batzu ari dira honez gero lehen aipatutako ikerketetan kobratzen, eta beste batzu Jaurlaritzak emandako beka batzurekin, baina gainerantzeko guztiak amateur gisa ari dira lanean.
ARGIA.- Posibilitaterik ba al duzue profesionalizatzeko?
ARANZADI.- Gaizki ez gabiltza; oso ondo ere ez, baina gaizki inola ere ez. Buelta asko eman diogu profesionalizatze horri, eta azkenean ezetz erabaki dugu, gure ustez profesionalki arituz gero, herriak gurekiko duen aprezioa galduko genukeelako. Gure ustez, lanerako gogoa behar bait da lehenik. Profesionalki gauzak ez dira ibiltzen. Profesionalki jokatuz gero, ikerketa-institutoa bihurtu ginateke, funtzionario hutsak, eta hori ez dugu nahi. Hobe da bakoitzak nahi dituen orduak sartu eta kito.
"Guk Ez Dugu Inongo Loturarik Nahi"
ARGIA.- Orain unibertsitatetik ateratzen den jendearengan ikerketarako grinarik somatzen al duzue?
ARANZADI.- Bai, badauka grina ikerketarako, eta bestalde nik esango nuke lanik ez izateak ere bultzatu egiten duela jendea ikerketara. Alde horretatik, esan dezakegu langabeziak lagundu egiten diola ikerketari. Azken finean hemen ikasten dutena beren baliorako bait da. Ikertetetan zerbuit ona lortzen badute beren onerako izango da.
ARGIA.- Dagoeneko unibertsitate bat badagoenez, ez al dago arriskurik unibertsitateari dagokion ikerketa-eremuari traba egiteko? Interferentziak alegia...
ARANZADI.- Izan ere, orain sortu berria bait da uninertsitatea, orain arte ez zegoen batere. Gu kolaboratzen hasiak gara unibertsitatean egindako ikerketekin. Baina guk ez dugu inolako loturarik nahi. Erlazionatu bai, baina bakoitza bere lanekin jarraituz. Laguntzarik baldin badator, hartu, baina inongo loturarik hartu gabe, ez Estatu aldetik, ez unibertsitate aldetik.
"Gure Problemarik Handiena Lokala Da"
ARGIA.- Eta aurrera begria, zein asmo edota bide ikusten dituzue?.
ARANZADI.- Orain arte argitutako ikerketa-bideetan segitzea; ikerketan beti aurrera egin behar da eta bideak nahiko irekita ditugunez, hortik segitzea da gure asmoa. Gure problemarik handiena lokala da, baina hortik aurrera iristen zaigun diruarekin aurrera.
ARGIA.- Optimista zarete, beraz...
ARANZADI.- Beno, bai, ez dugu gauza handiegirik eskatzeko, toki bat lanerako, eta hortik aurrera Elkartea aurrera jarraitzea besterik ez dugu eskatzen, eta alde horretatik egoera onean gaude.
Jexux IJURKO
16-18

GaiezGizarteaientziaElkarteak
EgileezIJURKO1Gizartea

Irakurrienak

Matomo erabiliz

‘Pikoletoak’ ere Euskal Herrian euskaraz

Axier Lopez

“Ertzainek aita jipoitu zuten nire alboan, 65 urte ditu eta elbarria da”

Gedar

Rosa Zarra Ertzaintzaren pilotakadak hil zuen

Xabier Letona Biteri

EH Bizirikek manifestazioa deitu du larunbaterako ‘Euskal Herria ez dago salgai!’ lelopean

Estitxu Eizagirre

Iparraldeko euskalgintzak Senpereko Larraldea etxea galduko du

Euskal Irratiak

Azkenak

2025-03-22 | Axut! Konpainia

Lurrez estali

MULTIMEDIA - Antzezlana

2025-03-21 | Iñaki Lasa Nuin

Ezegonkortasuna eta desoreka

Goizean jaiki orduko hasten dira desegokitasunak. Beharbada lotarako erabili duzun lastaira ere ez zen egokiena. Baina, ezin ba idatzi desegoki sentiarazten nauten guztiez. Horregatik, udaberriko ekinozioa –egunaren eta gauaren arteko oreka– dela eta, oraindik ere,... [+]

2025-03-21 | Beranduegi

5x14: Harry Potter eta beste friki batzuk

MULTIMEDIA - Beranduegi

2025-03-21 | Axier Lopez

‘Pikoletoak’ ere Euskal Herrian euskaraz

Guardia Zibilaren historia bat - Hemendik alde egiteko arrazoiak izenburupean, datorren astean argitaratuko dugun 305. LARRUN aldizkariaren pasarte batzuk dira ondorengoak, erakunde armatuaren sorrera garaietan girotutakoak.

2025-03-21 | Xabier Letona Biteri

Rosa Zarra Ertzaintzaren pilotakadak hil zuen

Rosa Zarra Ertzaintzaren pilotakada baten ondorioz hil zela da Eusko Jaurlaritzako Poliziaren Biktimen Balorazio Batzordeak atera duen ondorioa, Berria-k jakinarazi duenez. Orain arte, Ertzaintzak beti egin dio uko bertsio horri, eta Rosa Zarra berak zuen gaixotasunaren ondorioz... [+]

2025-03-21 | Euskalerria irratia

Oier Sanjurjo

“D eredua bultzatzen eta ikastolen nortasuna zabaltzen ahaleginduko naiz”

Nafarroako Ikastolen Elkarteak lehendakari berria du. Oier Sanjurjok hartu dio lekukoa Elena Zabaleta Andresenari. Beste zazpi kide izanen ditu alboan Sanjurjok.

2025-03-21 | ARGIA

Ertzainen %20ak eta udaltzainen %30ak ez dute euskara-eskakizunik azken deialdian

ELA sindikatuak azaldu duenez, azken Lan Eskaintza Publikoaren oinarrien arabera, Ertzaintzarako eskainitako lanpostuen %20ak eta Udaltzaingoaren %30ak ez daukate euskara-eskakizunik. Gasteizen, adibidez, udaltzain-lanpostuen erdietan, 24tan, ez dago euskara-eskakizunik.

2025-03-21 | Irutxuloko Hitza | Beñat Parra

Donostiako Birunda gune autogestionatua “ilegalki” hustu dute

Ustez, lokalaren jabetza eskuratu dutenek bidali dituzte sarrailagileak sarraila aldatzera; Ertzaintzak babestuta aritu dira hori egiten. Birundak epaiketa bat irabazi du duela gutxi.

2025-03-21 | Jean-Charles Hue

Tijuanako uso zikinak

MULTIMEDIA - dokumentala

2025-03-21 | Udane Barinagarrementeria Laka

Inoren Ero Ni + Lisabö

Eta eromenaren lorratzetan dantzatu ginen

Inoren Ero Ni + Lisabö
Noiz: martxoaren 14an.
Non: Gasteizko Jimmy Jazz aretoan.

----------------------------------------------------

Izotz-arriskuaren seinalea autoko pantailatxoan. Urkiola, bere mendilerro eta baso. Kontzertuetara bideko ohiko errituala: Inoren... [+]

2025-03-21 | Euskal Irratiak

Iparraldeko euskalgintzak Senpereko Larraldea etxea galduko du

Euskalgintzak Senpereko Larraldea etxea faltan botako du. Uda gabe, Bertsularien lagunak, bertan gelditzen den azken elkarteak, lekuz aldatuko du eta etxea hetsiko dute. Euskararen, euskal kulturaren eta arteen ohantzea izan da Larraldea, urte luzetan Andoni Iturrioz mezenasak... [+]

2025-03-21 | Elhuyar

Autismoak: normaltasuna zabaltzeko aukera bat

Berrogei urte dira Euskal Herrian autismoaren inguruko lehen azterketak eta zerbitzuak hasi zirela. Urte hauetan asko aldatu da autismoaz dakiguna. Uste baino heterogeneoagoa da. Uste baino ohikoagoa. Normalagoa.

2025-03-21 | Unai Lomana Uribezubia

Euskal Herriko Filosofia Zaleen Sarea eratzeko prozesua abian da

Txinparta izeneko prozesua Martxoaren 21ean hasiko da eta urte bete iraungo du. "Udaberriaren hasierarekin batera proiektu herritar berri bat" aurkeztu nahi dutela adierazi dute.

2025-03-21 | Xabier Letona Biteri

Duero ibaitik gora otsoa berriz ehizatzea onartu du Espainiako Kongresuak

PP, Vox, Junts eta EAJren botoekin Espainiako Kongresuak onartu du otsoa espezie babestuen zerrendatik ateratzea eta, horren ondorioz, berriz ehizatu ahal izango dute Duero ibaitik iparrera.

2025-03-21 | Olaia L. Garaialde

2019tik 2024ra ia bikoiztu egin da Osasunbideak zentro pribatuetara bideratutako gastua, Nafarroako Osasun Plataformak salatu duenez

Itxaron zerrendak gutxitzeko Osasunbideak hartutako estrategiak gaitzetsi ditu Plataformak

Eguneraketa berriak daude