Soinuaren Lengoaia Ezkutua


2021eko uztailaren 26an
Paco Palacios Iraskasleareari Elkarrizketa
Soinuaren Lengoaia Ezkutua
Paco Palacios irakaslearekin berbatan
Berriro ere Paco Palaciosekin gara mintzo. Gaurkoan, gure hizketaldiak musika hartu du gaitzat, eta konkretuago Pacoren hitzetan «SOINUAREN LENGOAIA EZKUTUA» litzatekeen horretan. Duela urtebeteko zenbaki batetan gorptzaren gaia ikutu genuen orduan ere Paco solaskide genuela, eta esan zigunez ezinezkoa da gorputza mogimendutik banatzea, gorputza, gorputza ahotsetik, soinua bere j­atorria den tresnatik. Guztia, ESPRESIO OROKORRERA garamatzan bidearen partaide izanik.
Aparteko jakintza ageri du Paco Palaciosek zenbait gai ikutzerakoan: musika eta gizagaien bilakera, musika herrien mitologian, musika aluzinazioetan eta sexualitatean, etabar. Hain gutxi ezaguna den musikaren arloan ikuspegi berri bat agian.
Inguratzen Gaituen guztia soinua da
.ARGIA: Hasteko, galdera orokor bat, zer da musika?
PACO PALACIOS: Gizakiok bati izan dugu gauzak definitzeko premia larria. Musika zer den galdetzen diduzu eta ez dakidala erantzungo dizut. Beharbada musikaz hitzegiterik izango nuke beste ikuspuntu batetatik abiatuta: Musikaz gain ba al da ezer unibertsoan? Eta orduan nik erantzungo dizut musika dela unibertsoaren mamia. Inguratzen guituen guztia soinua da: baita argia ere, maiztasun handi nahiz txikiko bibraketak besterik ez bait dira. Soinua.
ARGIA: Eta zuretzat, zer da musika?
P.P.: Batez ere, gauzen errealitatea jaso ahal izateko modu bat. Ezagutzeko beti ere ikutu nahi izaten dugu. Hori da haurrak deskubritzearren egiten duen lehen saioa. Baina soinua sentitzen den zerbait da. Horrexegatik era artistiko printzipalenetakoa dugu, bere bidez ezin dugulako inola eskulturarik nahiz kuadrorik osatu... sentitu besterik ez. Musika maitatu egiten denean, bere lengoaia estetikoaren atzetik lengoaia bital bat ere badagoela deskubritzen da, gorputzaren hondotik bizitza sortarazten duen irrintzi bat. Kantatzea sortzea da. Gure herriak dezente daki horretaz. Gure mendietako melankonia, bailaretakoa, batik bat soinuzko presentzia da.
ARGIA: Badirudi esan nahi duzula musika distrakziozko bidea izateaz gain, beste zer edo zer ere badela. Baina hori aski teorikoa geratzen da. Nola gauzatuko litzateke hori?
P.P.: Bai, arrazoi duzu, normalean gauzek teorizazio malla bat hartzen dutenean, filosofia bihurtzen dira. Egia da norbera bakarrik gauza dela lehen esandakoa sentitu eta esperimentatzeko. Nik esaten dudana baino inportanteagoa bakoitzak esperimenta dezakeena da dudarik gabe. Nik nire esperientziatik hitzegiten dut, eta horrek arriskua du, jakina, apur bat airean gelditzeko, teoria gehiegizko itxura emanez edo...
ARGIA: Alda dezagun piska bat arloa, eta ikus dezagun orain musikak sendabide gisa duen indarra edo ahalmena. Magia? Naturismoa? Korronte psikologiko berriak?
P.P.: Musika, kulturaren bilakaera eta eboluzioaren gainetik dago. Bere jatorria unibertsoaren hastapenetan dago. Gizakiak, astoak bezalaxe, kasualitalez deskubritu du, baina desberdintasun batekin: gizakiok egoskorragoak gara eta soinuen gainean laneginez musika sortu dugu. Baina musika, nolabait esatearren, gizakiaren aurrean independiente ageri zaigun zerbait da. Horrexegatik dauka bere hizkuntza ezkutua eta era berean naturarengan eraginik sortzeko bere formulak ere. Kantu bat kultur forma baten ondorioa da alde batetatik, baina bestetik ere bakardadea, melankonia edo larriminaren kontrako botika egokia bada. Txalapartaren kolpea histori eta kultur prozesu baten erresultadoa da baina baita beste zerbait gehiago ere... muinean, naturaren lengoaia. Horrexegatik, eta galderari zuzenean erantzuten diot, musika magia da neurri batetan, baita natura ere, eta benetako arrisku handi bat era batetako "psikologia" baten eskutan eroriz gero.
Nota Musikalak, Aspirinen Ordeko
ARGIA: Soil-soilik-galdera honi erantzun iezaiozu: nola senda dezake musikak?
P.P.: Greziarrek honako legea aurkitu zuten: "Antzekoak antzekoetan du eragin " Deprimiturik baldin banago, nire sentimenduarekin bat egingo duen musika aurkitzen saiatuko naiz. Denboraldi bat pasata; nire tristura ezabatuz doala frogatuko dut, jarritako musika horrek eraman bait du, eta orduan beste musika alaiago bat beharko dut, animatu eta bizitzen lagunduko didan beste musika bat. Hau besterik ez da musikaren bidezko sendabidearen oinarrizko sekretua.
ARGIA: Horrek esan nahi du, beraz, mina eta oinazea kentzeko musika erabil daitekeela. Botiken ordekoa al liteke?
P.P.: Gaurreguneko gizakiak ikasi behar luke berezten noiz duen gorputza mindua eta noiz arima. Gurean jasaten ditugun gaixotasun asko eta asko gogokoak besterik ez dira: psikosomatikoak. Ezin dezakegu gorputza arimatik berezi. Ilarrak aleak eta azala dituen bezalaxe. Batasun gisa funtzionatzen dugu. Oinazearen kontra musikak duen alde handi bat zera da: ez dela materiazkoa eta aldi berean gogoa eta gorputzaren gain duela eragina, kasu askotan gaixotasuna gaindi dezakeen oreka bat sortzen duelarik. Baina botikak bezala, musika ere garestia da. Jendeak ez du musikarako astirik aurkitzen... inportanteena dirua irabazteko tokia izatea da, horrela ongi bizi ahal izateko. Askoz errazagoa da buruko mina kentzeko aspirina bat hartu, ordu erdiko musika-saioa egin baino.
Jaio Aurretik Ere, Soinua Nagusi
ARGIA: Entzuna dugu inon, oraindik jaio gabe amaren sabelean dagoen gizageiean ere izan dezakeela eragina musikak. Zer da egia eta zer gezurra guzti horretan?
- P.P.: Bai, hau da hain zuzen niri gehien interesatzen zaidan gaia. Gizagaia, amaren sabelean dagoenean, itxuraz lasaitasunezko giro batetan mogitzen da, kanpoko kolpeetaz babesturik. Dena den, gizagaiak etengabe jasotzen ditu amaren bihotz-taupadak inguruko zainek zeharo handiagoturik. Era berean, eta inguruko likidoan zehar filtraturik, kanpoko soinuak ere jasotzen ditu. Baina ezin dugu esan gizagaiak entzuten duenik, guk entztutea zer den ulertzen dugun moduan bederen. Gizagaiak sentitu egiten du, bere gorputzak bibrazio modura jasotzen ditu soinuak eta beregan tinkatzen hasten zaizkio.
ARGIA: Beraz, ama batek musika entzuten badu, bere semea ikasiz joango al litzateke jaio aurretik?
P.P.: Ez, hori ia ia inposible da. Esan dugu gizagaiak sentitu egiten duela, baina garbi dago eziri duela inongo tonu-aldaketarik nahiz musika-notarik berezi. Halere, eragin dezakegu bere gorputza erantzunak eman diezazkigun, amerikarrek egiten duten modura, haurdun baten sabel gainean txirrina ipiniz eta gizagaiak soinuaren aurrean aurkezten dituen errekzioak aztertuz. Beharbada, denboraren poderioz, ez gizagai kondizionatu ahal izango da, j­aiotzerakoan buru-muineko soinuaren saila desarroilatua izan dezan eta musika-arloan argiago bilaka dadin.
Musika, Herriaren Oinarria Da
ARGIA: Zein erlazio ikusten duzu herri baten kultura eta musikaren artean? Musikak herri baten izaera adieraz al dezake?
P.P.: Nik esango nuke musika herriaren oinarria dela, bere burua baturik sentitzeko eta kultura sortzeko erabiltzen duen tresna. Edozein hizkuntza, hitza eta doinua da; mintzatutako melodia da. Lengoaia, gaurregunean, herri baten aurrerapen eta kulturaren muin bezala kontsideratua dago. Lengoaia hori goratu eta jendetzak sutan ipintzeko erabili nahi denean, berriz, himno bihurtzen da, kantatutako erritoa. Herri batek uko egin diezaioke bere kulturari, beste herri indartsuago batek zapaltzen duelako adibidez, baina amak semeari esandako seaskakantak, jatorrizko hizkuntzan, jatorrizko soinuan segitu beharko du ematen. Euskal Herriak berak, bere hizkuntza galtzera behartua izan zenean, kanta indartu zuen, aintzineko usadioetan kutsatu zuen betiko hizkuntza hori berreskuratzeko beharra.
ARGIA: Eta bukatzeko, ia behartua den galdera, musika eta eskola.
P.P.: Musika eta bizitza, esango nuke nik. Zoritxarrez, konformismo handiz diot, baina egia da eskolak ahalmen txikia duela, musikaz elikatzeko edo hornitzeko. Guztian bezala, ez zaio gehiegi uzten. Eta ez dut mesias baten papera egin nahi, inongo erremedio mirakulosoa emanez. Hezkuntz lanetan arduratuta edozeinek ongi aski badaki Irakasle Eskolan "Musika ikasteko" jasan behar izan duena eta uste dut oso gogo gutxi geldituko zaiola ikasleei musika erakusteko. Azkenean Ministeritza baten menpe gaude, eta horrek egin beharko ditu egin beharrekoak.
16-17

GaiezKulturaMusikaIrakaskuntz
PertsonaiazPALACIOS1

Azkenak
Hamaseko buru politikoa hil dute Iranen, eta Israelek eskualde mailako gerra elikatzen jarraitzen du

Hamas, Iran eta beste hainbat eragilek Israeli egotzi diote erasoa, baina oraingoz ez du egiletza onartu. Horrez gain, Hezbollahko agintari garrantzitsu bat hil du Israelek asteazkenean Beiruten, eta ostegunean Israelgo Armadak ziurtatu du Hamaseko buru militarra hil zuela Gazan... [+]


Pistola faltsu batekin Donostian atxilotu duten pertsona migratzaile talde bat mehatxatzen ari zen, Irutxuloko Hitzaren arabera

“Haiengana zuzentzen da eta haiei soilik apuntatzen die”, informatu du Irutxuloko Hitzak. Astearte gaueko 21:30etan atxilotu zuten gizona, Eusko Jaurlaritzaren Segurtasun Sailak jakinarazi duenez.


Frantziak babestu du Marokok Mendebaldeko Sahararen soberania izatea

Emmanuel Macron Frantziako presidenteak Marokoko Mohamed VI erregeari gutun bat bidali dio babesa adierazteko. Pedro Sanchezek ere duela bi urte eman zion babesa Marokoren autonomia planari. Macronek deia egin du alde guztiak biltzeko konponbide politiko bat emateko gatazkari.


Terrorismoaren Biktimen Oroimenerako zentroari Gasteizko Urrezko Domina ematearen aurka mobilizatuko dira oroimenaren aldeko elkarteak

Abuztuaren 5ean emango dio domina zentroari Gasteizko Udalak, eta abuztuaren 2rako elkarretaratzea eta prentsaurrekoa deitu du Memoria Osoa plataformak. Martxoak 3 elkarteak salatu du “planteamendu diskriminatzailea” eta “irakurketa partziala” egiten... [+]


2024-08-01 | Sustatu
Zer egin Elon Musken Grok adimen artifiziala ez elikatzeko (aukeran)

Elon Musken proiektuen artean bada adimen artifizialeko bat ere, Grok, eta horretarako Musken jabetzako X edo Twittereeko erabiltzaileen jarduna ari dira baliatzen, LLM edo hizkuntza eredua handitzeko eta entrenatzeko. Izatez, Twitterreko zure ezarpenetan sistema hori... [+]


2024-08-01 | Gedar
Ehunka kolono sionista oldarka sartu dira presondegi batera, hainbat torturatzaile babesteko

Bederatzi militar sionista atxilotu dituzte, Sde Teimango kartzelan preso palestinar bati egindako torturengatik; besteak beste, metalezko barrak sartu zizkioten ipurtestetik. Kolono "zibilen" eta soldaduen protestak piztu dira torturatzaileekin elkartasunez, eta... [+]


Eraso matxistak eta LGTBI+fobikoak salatzeko telefonoak aurkeztu dituzte Gasteizko jaietarako

Eraso LGTBI+fobiko eta matxistak espazio publikoan ematen direla gehien adierazi dute mugimendu hauek urtero ateratzen dituzten txostenen arabera. Gasteizko Mugimendu Feministak eta Lumagorri elkarteak guztien plazera erdigunean jarriko duen jai eredu bat nahi dute, eta neurri... [+]


Netanyahuren bisita AEB-etara
Palestinako auzia erabakigarria izan daiteke demokratentzat AEBetako hauteskunde presidentzialetan

AEBetako hauteskunde presidentzialetarako hautagaiek Israeli babesa berretsi diote Netanyahuk herrialdera egindako bisita baliatuta, Alderdi Demokratarena barne. Demokraten hautesle ugarik, ordea, genozidioaren inguruko jarrera jarri dute bozka emateko baldintza gisa.


Indusen ibaibideak

Muturreko lehorteak eta euriteak dira beroketa globalak Pakistanen duen inpaktuaren alde agerikoena. Ez dira hain ezagunak, ordea, hondamendiek piztu eta bizkortzen dituzten gaitz sozialak, eta zenbat eta nola oztopatzen duten azken horiek Asiako herrialdearen garapen oso eta... [+]


2024-07-30 | Xabier Iaben
Aragoiko Asabón errekan barna bizikletaz
Pardina eta makien arrastoan

Aragoiko Asabón errekak zeharkatzen duen lurraldeak hainbat ustekabe eder gordetzen ditu. Ez naiz historialaria, eta, hortaz, ez dut halako kronika historiko bat eginen. Bereziki mendizale gisa mintzatuko naiz, aspaldi honetan nire gogoak –nire senak– halako... [+]


2024-07-30 | ARGIA
Uda honetan irakurtzea merezi duten sei liburu

ARGIAko erredakzioaren eskutik, sei irakurgai proposamen.


“Musikak erroreari zor dio ondo emandako notari bezainbat”

Aspaldidanik Saran bizi den arren, goiza Bidasoaren ibarrean pasa behar zuenez gero, Hondarribiko parte zaharrean zitatu gaitu Ruper Ordorikak (Oñati, 1958). Goiz eguzkitsuan, puntual eta irribarretsu agertu da maldan gora, konsistorioaren parera, turista gazte kuadrilla... [+]


Eguneraketa berriak daude