Behiek Ez Dute Barkatzen


2021eko uztailaren 23an
EHNEko teknikoa den Andoni Lekuonari elkarrizketa.

Behiek Ez Dute Barkatzen
Bai, hemen denok gaude asperturik barkamen kontu horrekin, baina hain beharrezko zaigun produto hau, esnea, ematen dutenek bai ez dutela barkatzen; berdin. jaten dute, berdin jeitzi behar dira. Eta hainbat lan egiten duten langile horiek, berriro ere, beren etorkizuna ilundua ikusi dute. Egia esan, behar bada aspergarriak izango gaituzue gai hauk ikuitzerakoan baina maila batetan: baztertuen gisara daudela iruditzen zaigu, gutxienez komunikabideei dagokienez, eta uste dugu beste edozein sektoretako langileak hainbat garrantzizkoak direla baserritarrak.
Apirilaren Pazko astean.negoziatu ziren Madrilen produto agrarioen prezioak barnean esnearena zegoelarik. Negoziaketa hauk gertuen ikusi dituena, euskalduna noski, Andoni Lekuona, EHNEko teknikoa izan da eta berak agertu dizkigu joan etorri guztiak. Soziologo ikasketak egina, Zabalegi eta Oronozen pasa du zenbait urte irakaskuntza lanean.
"Badakizu iaz negoziaketak hautsi egin zirela, ez zen akordio batetara iritxi eta Gobernuak nahi zuena egin zuen; urteko prezioa 16,75 pezetatan utzi ziguten, guk, normala den bezala, protesta bat egin genuen, greba gogor bat ere bai, bainan ez zen ezer lortu."
Z A.–Frakasoa hor dago eta ez dezagun gehiegi harrotu, aurtengo prezioak hobeagoak izateko, zer pauso eman dituzue?
–Lehenengo, guk geure interesak zaintzeko eta gure ahotsa hemendik kanpo ere entzunerazteko kornisa mailan (kornisa, Galizia, Asturias, Santander, Euskadi eta Leonek osatzen dute) elkartzen hasi ginen, bestaldetik ertz honetan ateratzen da Estatuko produzioaren erdia baino gehiago eta honela indar handiago eduki daiteke. Honela bileratxo batzu egiten hasi ziren batez ere aurrera begira.
Z.A.-Orain arteko erreferentzi bezala urtearen lehenengo zatiko negoziaketa ibili duzu, baina irailean erabakitzen den prezioaren aurrean zer egin zenuten, edo zer gertatu zen?
–Gertatua oso garbia da, baserritarrak udan lanez leporatuak egoten dira eta Gobernuak inorekin kontatu gabe dekreto baten bidez erabaki zuen esnearen prezioa. 18 pezetatan jarri zuten, hau da beti bezela 1,25 bakarrik igo zuten. Baina hau ez zen izan okerrena, prezio hori, berriro diot, dekretoz, urte beterako jarri zuten; hau da, irailetik irailera, hau ez da inoiz egin eta egia esan honek asko ikaratu gintuen.
Z.A.–Baina, kornisa mailako bilerekin gutxienez jarraitu zenuten,ez?
–Bai eta helburu garbi batekin gainera: lehenengo, urte guztirako dekreto horrekin hausteko eta bestetik urrengo negoziaketa iristen zenean indartsuak joateko. Programa batzu egiten hasi ginen, azken finean garrantzi handiena zuena politika ganadera serio bat egitea baitzen. Gauza hauen berri emateko Ministroarekin elkarrizketa bat eskatu genuen, erantzunik ez genuenez jaso Madrila joan ginen baina ez ministro, ez inork, ez. ziguten entzun nahi izan. Azkonik FORPArekin hitzegin genuen baina gauza garbirik ez genuen atera. Eraman genituen zalantzekin itzuli ginen.
Z.A.–Baina azkenean esnea berriro negoziatu da.
–Bai, beste produto guztiekin batera, hauk 19 dira denera. Negoziaketak martxoan.hasi ziren baina lehenengo Suarezen inbestidura zela, gero munizipalak eta gero Aste Santua, atzeratu egin ziren joan zen asterarte.
Z.A.–Zuek zer paper jokatu duzue negoziaketa horietan?
–Guk ez dugu ezer egin ahal izan. Bost sindikatu daude negoziaketetan parte hartzen dutenak: CNAG, UFADE, CNJA, FTT (UGTren adarra) eta COAG. Denen artean erabaki bat behintzat bazegoen, prezioei eustea zen eta-hau ez da gutxi. Ministerioaren aldetik, Ministroa; FORPPA eta beste ordezkari batzu zeuden. Gure eskakizunaren ahotsa jaso duena COAG izan da, hau ikusten baikenuen egokiena; gutaz hitzegiten dudanean, kasu honetan, kornisako guztiak gara.
Egin genuen proposamena gure aldetik garbia zen. Litro esnea zenbait kostatzen den Lurgintzak du estudio bat egina; iaz ia 22 pezeta kosta zitzaion baserritarrari, aurten noski garestiago irtengo da. Neurri honetan litroa 23 pezetatan eskatzen genuen. Beste gainerantzeko negoziaketako sindikatuak ere 2223 tartean zebiltzan.
Z.A Eta zer gertatu da negoziaketetan?
–Bueno, guk bagenekien eskatzen genuena ez genuela lortuko, dena dela tarteko laguntza batzu lortu izan bagenitu, gaitz erdi. Luzarora begira, ganaderitzarako politika sakon bat eskatzen dugu eta epe motzera begira berriz, esne zentraleek seriotasun pixkabat izan . dezatela esnea biltzerakoan; dena dela guk minimo bat jarria genuen, hau da urtean 20 pezetako media bat ateratzea. ,
Ministeritzaren eskaintzak eta gure erantzunak denbora luzez igaro ziren; azkenik hau onartu zen: 19 pezetatan litroa, prezio hau uztailetik Abendurarte izango da. Honek guretzat gauza inportante bat suposatzen du. Hau da, dekretoa hautsi dela eta gutxienez urte bukaeran berriro negoziatuko dela. Hobeago zen zerbaitekin etorri esku hutsekin baino.
Z.A.–Zehatzago zer suposatzen du zuentzat prezio berri honek?
–Begira, iaz, media 17,04 pezeta irten zitzaigun, aurten 18,50 pezeta izango da igoera hau kontuan izanik; igoerak 8,57 %a suposatzen du. Baina bi kontsiderazio, produkto agrarioak aurten 12 %a. iaz bizi kostua 16,50 %a igo zen, beraz kontuak atera, galdera asko egin daiteke. Nora eraman nahi gaituzten da galdera. Baserritar batek urtean zehar gutxi gora behera 3.000 ordu sartzen dituela kontuan izan, langile normal bat 2.000 ordu inguruan ibiltzen da. Guk esnea jornal egoki bezala hartuko bagenu, iaz-182 pezeta suposatuko luke orduko, aurten berriz orduko gutxiago irabaziko dugu. Zer nolako etorkizuna, ez? Hau kontuan hartzen badugu langile soil batek orduko gutxienez 640 irabazten dituela.
Z.A.–Egoera latz honen aurrean, ez zarete planteiatu burrukaldiren bat egitea?
–Zuek erraz esaten duzue. Azkeneko greban jendeak oso erreta bukatu zuen, bestetik Santanderrekin adibidez ez dugu konfiantza handigirik, Galizia ere erdipurdika ibili ohi izan da, itxaropen pixkabat ematen diguna Asturias da. Dena dela greba bat egiterako oso ongi pentsatu behar da, gauza serioa baita. Egia da beste irtenbide batzu planteiatu ditzakegula eta aurrera begira bilatu beharko ditugula, baina momentu honetan ez zen kondiziorik ikusten. Greba behintzat oso arriskugarria da, gainera esnea nahiz ez atera behiak jeitzi behar dira, pentsua eta belarra eman, lana berdin egin behar eta honek asko erretzen du.
Z.A.–Gertakizun hauen berri sindikatuko afiliatuek jakingo dute noski?
–Noski baietz, gauza hauk oso garrantrizkoak dira eta daukagun estrukturak gainera lana asko errazten du. Bai, baserritarrak hau badakite.
L. AUZMENDI
11-12

GaiezEkonomiaLehen sektoAbeltzantza
GaiezEkonomiaSindikalginSindikatuaEHNE
PertsonaiazLEKUONA3
EgileezAUZMENDI1Ekonomia

Azkenak
2024-10-03 | Gedar
24 orduko barauak egingo dituzte aste honetan Euskal Herrian, Palestinarekin elkartasunez

Ostegun arratsaldean hasiko dira baraualdiak, eta bost gune antolatu dituzte ekimenari lotuta: Bilbon, Altsasun, Donostian, Gasteizen eta Iruñean. Larunbat eguerdian, berriz, manifestazio handi bat egingo dute Bilbon, palestinar erresistentziarekin elkartasunez eta... [+]


Marixol Iparragirreren kontrako epaia artxibatu du Auzitegi Nazionalak

Miguel Angel Blanco PPko zinegotzia bahitu eta hiltzearen ardura politikoa egotzi nahi zioten, baina auzia preskribatuta dagoela iritzi dute epaileek.


EHUko Zuzenbide fakultateko ikaslea
“Hasieratik neurri zorrotzak hartu beharrean, ikasleen erantzun irmoaren zain egon da EHU”

Azken egun hauetan, "Faxistak kanpora!" lelopean EHUko Zuzenbide fakultatean eramandako borroka antifaxistaz hitz egin dugu anonimotasuna atxiki nahi izan duen ikasle batekin. Sare sozialetan frankismoa goraipatzen eta mezu xenofobo, matxista eta homofoboak zabaltzen... [+]


2024-10-02 | Leire Ibar
Emakumeenganako diskriminazio sexista %18,5 igo da azken bi urteetan

Honakoa dio Arartekoak argitaratu duen ikerlanak. Jarrera matxisten inguruko azterketak Euskadiko nerabe eta gazteetan jarri du fokua. Diskriminazio gehien gertatzen diren espazioak kalea eta sare sozialak dira.

 

 


Montse Borda. Pinturaren artisaua kobazuloan
“25 urtez astebururo fabrikan ari naiz, baina horrek astegunetan tailerrean egotea ahalbidetzen dit”

Iruñeko Arrosadia auzotik pasatzen naizen aldiro sartzen dut burua Santa Marta kaleko tailerrean. Hor da Montse normalean: potetxoan pintzela sartu, trapu batean ia pintura dena kendu eta pintzela mihisean igurzten, begiztan. Bere espazio-denboran sartu naiz gaur eta... [+]


2024-10-02 | Julene Flamarique
Lan-baldintza “miserableak” salatu zituzten langileak kaleratu ditu The Champions Burgerrek

Iruñerriko Laneko Autodefentsa Sareak The Champions Burger jardunaldian langileek pairatzen dituzten lan-baldintza kaxkarrak salatu zituen aurreko astean The Champions Bugerrek langileak esplotatzen ditu lelopean.


2024-10-02 | Inma Errea Cleix
Ez da sexua

Aldarri eta kanpaina, lege, arau, plan eta aurrekontu, babes-mekanismo eta zigor-makinaria oro gorabehera, etenik gabe jarraitzen dute kasu gogorrek eta jokabide zitalek betetzen albistegiak, tantaka zein zaparradan, eta gizon-desmasiak salatzeko protesta-ekintzek,... [+]


2024-10-02 | Itxaro Borda
Tupperware

Ikasi berri dugu Earl Tupper jaunak Floridako Orlandon, 1947an, sortu zuen mila koloretako ontzi enpresa peko errekara doala, desagertzeko zorian dela, preseski. Badirudi plastikoak konkurrente larriak dituela, adibidez, linean egiten diren salerosketena edo erabilpen bakarreko... [+]


2024-10-02 | Hiruki Larroxa
Gizonen anaidia akabatzeko premia

Gisèle Pélicot-en kasuak bortxaketetatik haratago dagoen arazo bat erakusten du: gizonezkoon konplizitatea indarkeria matxistaren aurrean. Kezkagarria ez da soilik erasoa, baizik eta, gertatutakoa jakinda, egoera ez salatzea erabaki zuten gizonen isiltasuna... [+]


2024-10-02 | Cira Crespo
Euskaldunen eraztuna

Gaur egun, gure munduan eraiki diren hierarkia guztiak mundu mailako kolonizazio prozesu baten emaitza dira. Menderatze-hierarkia global horiek elkarren artean txirikordaturiko beste hierarkia zehatzagoek osatzen dituzte, hau da, klasekoek, etnikoek, estetikoek, eta baita... [+]


2024-10-02 | Jesús Rodríguez
Amerika Kopa eta elefantea gela erdian

Directa-ren ikerketa batetik abiatuta ezagutu dugu iruzurra. Bartzelonan egiten ari den belako Amerika Koparen antolatzaileek argitaratutako audientzia eta bisitari kopuruak faltsuak dira. Gaia garrantzi sozial eta politiko nabarmena izaten ari da, faltsututako datu horiek izan... [+]


2024-10-02 | Moon of Alabama
Gerra hurrengo fasera iritsi da

Irailaren 17ko astean, Israelgo lehen ministro Benjamin Netanyahuk erabaki zuen Hezbollah-rekin Libanon zuen misil trukea beste maila batera eskalatzea, eta erabateko gerra hastea.


Enarak beti itzultzen dira

Maule, 1892. Zaraitzu ibarreko zortzi emakume espartingile Zuberoako hiriburutik etxera abiatu ziren, baina bidean, Larrainen, elurteak harrapatuta, hotzak hil omen zituen denak. Zortzietatik zazpiren izenak iritsi zaizkigu: Felicia Juanko, Felipce Landa, Dolores Arbe, Justa... [+]


Eguneraketa berriak daude