Unibertsital Barrutia Eztabaidan
Euskal Unibertsitatea ahotik ahora dabilenez gero, mundu honetako zenbait gizoni inkesta egin die unibertsitari talde batek, Zeruko Argiarako. Ahal den eran eta apurka apurka agertzen joango zaizkizue egindako inkestaren erantzunak,
Jose Luis Lizundia
Euskal Herriaren desartikulatze kronikoaz, eta unibertsital barrutiarena da kasu bat, aspergarri izan arte idatzi eta mintzatu naiz, eta aski da.
Araba, Bizkaia, Gipuzkoa eta Nafarroa hartuko lituzke oraingoz, baina hasieratik Ipar herrialdeekin nolabaiteko harremanak bideratuz, Logroñoko probintzia, hots, Errioxa, sartzea ez litzateke txarra, gaur Zaragozaren barrutian baitago, Nafarroa bezalaxe; horretarako errioxar erakundeei, "instituto de Estudios Riojanos" eta antzerakoei gomit egin.
Biderik egokienak, bat eta lehendabizikoa, oztopo hori kentzea; 2) EKT, EKM eta antzeko unibertsital taldeek kanpaina gogor eta zaratatsu bat muntatzea (hasiak dira horretan;3) edonon barreiaturik dauden irakasleak horren alde izena ematea; 4) euskal kulturgintzan dihardugun guztiok ere hori berori egitea; 5) alderdi politiko guztiek pundu honetan bere atxikimendu zehatza agertzea 4) Euskaltzaindia, R.S.V.A.P. Azkoitikoak eta Iruineakoak, eta beste euskaltzale erakunde eta kultur elkarte edo erakunde guztiak Estatuari eskabide konkretu hau egitea; 7) Lau Diputazioei ere bere postura argitzera bortxatzea; 8 ) Euskal Herrian diren Fakultate dekanoei ere bortxatze bera.
Bestalde, Unibertsital Barruti Biltzarre bat antolatu behar litzateke, bi Sailekin, bata fakultate dekanoek, eskola berezien zuzendariek eta ikasleen ordezkariek osotua, eta bestea "Patronato" gisakoa, Diputazioen ordezkariek ( gaurkoak baino demokratikoagoak, noski), Euskaltzaindiarenak, Ikastolen Konfederakundeenak eta antzerako Euskal Herria, Hego Euskal Herria bederen, hartzen duten erakunde eta kolegioena, hala nola Arkitektoena.
Honekin ez dut gaitsezten beste zenbait pundu, asko bait dira oraindik unibertsital antolaketa batetan. Bakarrik, eta egungo moduko egoera batetan eta Barruti arazoari begirako gainegiturari begira da hau.
Oinati bakar eta indartsu bat izateko azkenengo esperantzak joanak dira, nonbait, bera inoiz esan dudan bezala gure Oxford, Heidelberg, Harvard gure neurriko izan zitekeena, edo nahi baduzue Oinati-Bergara bikotea, giza eta zientzien habi hurbilak. Baina gaur, Lejoa, Deustu ( hemen ere hiru lekutan, Konpñiakoa Deustuibarrean, Ekonomikatakoa Sarrikon, Magistergokoa, Berrizmendian ) ; Basurtun, Ingenari Eskola, Gasteizen, Unibertsital Kolegioa, Bergaran, UNED delakoa; Donostian zehar barreiaturik dauden Fakultate eta Eskolak, Iruineko Opusena eta Zaragozaren menpean dauden bi Unibertsital Eskola ditugu. Guzti hau Iparraldekoak kontatzeko eta bat edo bat ahazturik uzteko arriskuan.
Zentru planifikatze kontuan, bateratuz joan behar litzateke, gutxienez Bizkaian dauden guztiak Lejoaruntz bidali (noiz ikasi behar ote dugu Lejona euskaraz Lejoa dela, n galduaz eta bertako euskaldunek j esaten duten eran, ez gaztelaniazkoan, noski eta ez Leioa, Lexoa, Lexona, Lejona ?), eta Bilbo inguruan bertan dagoen sakabanatze barregarria kendu. Iruinekoak nafartu, euskaldundu, hainbeste sakabanatze prolema ezbaitago. Donostian ez nuke fakultate gehiagorik jarriko orainarte Gipuzkoa ez baita izan hain hiriburuzale, eta Gipuzkoak behar dituenak Oinati-Bergararuntz abiatu. Arabak ere bere Fakultate edo Eskolak izateko eskubidea du, eta gainera hainbat eta hainbaten beharrizana du Euskal Herriak Kolegioarena izango, Uribarri-Ganboa alderuntz Oinati-Bergara eta Bizkai alderuntz hurbiltzen den lekuren bat baizik.
Bi ertz oraingoz ( hirugarrena Iparraldekoa izango litzateke) izango lituzke Unibertsital Barrutiak Euskal Herrian; bata Iruinea eta bestea Lejoa, eta erdigune bat, Gipuzkoa-Arabarena, Oinati-BergaraGanboa. Falta diren unibertsital eskolak hemen jartzera joan, adibidez nekazalgo basa bide eta antzerakoak Araba partean. Zientzi Ikerketa Zentru bat Bergaran, Oinatin giza jakintzakoak, euskara huteezkoFakultate eta Ikerketa Zentruak. Oinati-Bergara, egun, apartetzat joko dute zenbaitzuk, baina Bilbo-Baionako autobideari, Maltzaga-Mirandakoa gehitzen zaionean, Debarroa, Euskal Herriaren bihotza gertatuko da. Erdigune hori izan daiteke, baita Erretoralgo Kontseilaren bulego zentrua ere.
Dena dela, unibertsital arazoa ez dut ikusten herrialdeen beharrei loturik zertan izan behar duenik, Euskal Herri osoa renak baizik, berai gure Nazioak bi Mendikutza Fakultate behar baditu, hiru Letretako, bat Basa Inginaritzakoa, horiek jarriko dira eta ez beste, herrialdeekin pixkabat ahazturik. Berdin hain beharezko ditugun Institutuen; adibidez, Ozeanografiakoa, bat ere ez dugu eta bat aski dugu, Santurtzin, Pasaian edo Saturraranen jartzeaz.
Gure Herri Langilean milaka lagun dira unibertsitate baten ateetatik igarotzerik ez dutenak izan ; horientzat aukera bereziak antolatu beharko lirateke UNED gisako zentruak nonnahi jarriaz, lantegietatik hurbil edo bertan, baina euskaldun edo euskalduntze unibertsital sistima bati atxikiaz, bertora joango den langilea.
Threes! edo 2048 klasikoen bertsioa prestatu dute Julen Irazokik eta Ibai Aizpuruak, Mikel Dale musikagilearekin batera. Android-en doan deskarga dezakegu euskarazko bideojokoa.
Urtarrilean salmenta espekulatibo bat salatzeko ekintza egin zuen Arberoa Lurra eta Etxebizitza kolektiboak, eta horrekin lotuta egon daitezke atxiloketak. Goizeko seiak aldera atxilotu dituzte, "atea kasik hautsiz eta esku-burdinak segidan ezarriz", Ostia sareak... [+]
Israelgo lehen ministro Benjamin Netanyahuk "immunitatea", hau da, babes politikoa duela adierazi du Frantziako Kanpoko Aferen ministroak. Israelgo Haaretz eta Maariv komunikabideek jakitera eman dute Libanorekin adosturiko su-etenaren baldintzen artean zuela... [+]
Enpresa jo dute egoeraren erantzuletzat, baita erakunde publikoak ere. Langile batzuek bost hilabete baino gehiago daramatzate kobratu gabe, eta ostiral honetan egingo dute manifestazio bat, ontziolatik abiatuta: ez dezatela itxi aldarrikatzeko.
Ostegun eta ostiral honetan 40 hizlari baino gehiago ariko dira EHUko Leioako campusean Lana eta sindikalismoa XXI. mendean Nazioarteko Lehen Biltzarrean. Lan munduaren eta sindikalismo eraldatzailearen erronkez eta estrategiez eztabaidatuko dute.
Donostiako Udalak Mikel Zabalza Garateren (1952-1985) omenezko plaka bat jarriko du larunbat honetan (hilak 30), Guardia Zibilaren Intxaurrondoko kuartelaren aurrean (Baratzategi kalea, 35). Guardia Zibilak gaurko egunez atxilotu zuen Zabalza, 1985ean, Altzako bere etxean... [+]
Azaroaren 25ean hasi eta abenduaren 1era arte iraunen du Hego Koreako Busan hirian aitzina doan gailurrak. Petrolio ekoizle diren estatuak eta beraien lobbyak oztopoak jartzen dabiltza, ekoizpenaren mugatzerik ez dutelako nahi.
Eguneroko abiadura itogarritik atera eta eskola-proiektua amesteko, gogoetatzeko denbora hartzea aldarrikatu dute solaskideek, Superbotereak liburua aurkezteko mahai-inguruan. Patxadatsu aritu dira, hain justu, eraldatzeaz, inpotentziaz, ilusioaz, eskola bakoitzak egin beharreko... [+]
Barakaldoko Udalak euskararen erabilera “umiliagarria” egin duela salatu du Sasiburu euskara elkarteak. Salaketa argitaratu ostean kanpainaren euskarazko bertsioa ezabatu du udalak. Halakorik berriz gerta ez dadin arduradunen barkamen publikoa eta behar diren... [+]
Abenduaren 14an Bilbon etxebizitzaren negozioaren aurkako mobilizazio nazionala antolatu dute Euskal Herriko Etxebizitza Sindikatu Sozialistak eta Euskal Herriko Etxebizitza Sindikatuen Sareak. Ia 200 izan dira auziarekiko elkartasuna adierazi duten eragileak.
2024ko otsailean Astigarraga-Hernani tartea amaitu zutenean Abiadura Handiko Trena 2027an prest egongo zela aurreikusten zuen Eusko Jaurlaritzak. Orain Arkautiko lotunearen obren lizitazioari ekin dio Jaurlaritzak; Euskal Trenbide Sarea enpresaren esku utzi du, eta 2027an hasiko... [+]
82 urteko abeslari oriotarrak azken disko bikoitza kaleratu du, Gernikan 2023ko azaroaren 11n eskainitako kontzertuaren zuzenekoa. Eta horrekin bere ibilbideari amaiera eman diola iragarri du.
Gutxi ateratzen naiz azken urteetan. Askotan esan dut, badakit, baina badaezpada ere. Bertso saio batera joan naiz gaur. “Bejondeizula”. Bai, horregatik abisatu dut gutxi ateratzen naizela, pentsatzen dut zuek kultur ekitaldi askotara joaten zaretela, eta... [+]