Zeruko Argiak 14 Urte Bete Ditu Agustin Ezeiza 9 Urtetan Gidari


2021eko uztailaren 28an
Agustin Ezeiza Zeruko Argiako sortzaileari elkarrizketa
Zeruko Argiak 14 Urte Bete Ditu Agustin Ezeiza 9 Urtetan Gidari
1919. hilabetekari bezala sortu zen ZERUKO ARIGIA, isilaldi eta izkutaldiak izan ondotik, astekari bilakatu zen 1963. Martxoaren 3an. Euskaldungoaren zuzpergarri eta lokarri izan da 14 urteotan.
1976. haseran "euskal aldizkarien urtea" oihuz ekin zion azal eta mami berritzeari. Aurreko 13 urte zail eta neketsuei esker ausartu zen oihu hori egitera. Haserako urte hoietan Zeruko Argia astekariaren sortzaile, zuzpertzaile, gidatzaile eta lekuko Agustin Ezeiza dugu.
Isilean eta izkutuan lan eskerga hau egin zuen gizona dugu elkarrizketan.
- 14 urte ezer ez dira, baina Euskal Herrian gauza asko gertatu da geroztik. Zein premiak eraginik berpiztu zenuten Zeruko Argia?
- Gizona, Herria eta beroien balioak zeharo bazterturik eta menperatuak ikusten nituen: ez kulturarik, ez jakintzarik, ez arterik; ez izpirituzko kezkarik; gizona eta Herria alienaturik, desherriratuak, nortasunaren faltaz eta hutsaren hurrengo ikusten nituen.
Bestalde Herriarekin eta Herriaren zerbitzuan ihardun behar zuen Eliza ofiziala Estatuari uztarturik zegoen. Nolabait ere herriaren alde hasi beharra zegoen. Baina astekari bat ateratzen hasteko garai egokia .behar zen ; Fragaren prentsako lege berriak eman zigun aukera hori.
Legearen baimenak ez dira aski, ordea, astekari bat aurrera ateratzeko : dirua eta idazleak behar dira besteak beste. Zenbait euskaltzalerekin mintzatu nintzen.
Euskarazko astekari baten premia haundia zuen Euskal Herriak. Lan horri lotu nintzaion, kezkaz eta ikaraz baterik.
Laguntzailerik gabe ezin zitekeen honelako gauza bat martxan jarri. Hasera hartan lanik gehiena egin zutenak zein izan ziren?
- Zeruko Argia finantziatzeko abalista euskaltzaleena jo nuen. Nere gogoz herriari eskatuko nion laguntza, elkarte bat sortuz. Baina hori arrisku haundia zen, dena isilka eta izkutuka egin behar bait zen orduan etsaien atzaparretatik libratzeko. Bestela jaio baino lehen hilko zen haurra.
Hemen ezin dezaket abalista bakoitza banan banan aipatu. Ezta Zeruko Argiari lagundu zion askoren izenik ere. Norbaitena ahaztu egingo litzaidake gainera.Hori ez litzateke zuzena. Halere izen bat aipatu nahi nuke; Joseba Salegi. Abalista eta abalista biltzaile ez ezik administrazioko planteamendu zuzen eta argi baten asmatzaile ere izan zen. Beronen lanari eta gidaritzari esker jarri genuen diru azpiegitura. Ugarteburu familia osoaren lan isil eta iraunkorra ere ezin dezaket baztertu.
Legearen aldetik Espartzak, informazioko sekretarioak, asko lagundu zigun. Legearen galbahe estu hartan gidari eta babesle izan nuen.
Idazleen artean Nemesio Etxanizek eraman zuen, behar bada, zamarik haundiena. Rikardo Arregi eta beronen inguruan sortu ziren taldeek ere lan izugarria egin zuten. Ezin denak banan banan aipatu. Herrietako berriemalei ere asko zor die Zeruko Argiak. albisteak bidaltzen, harpidedunak egiten, publizidadea bilatzen eta abarretan lan haundia egin zuten.
Zailtasun eta nekez betetako lana noski.
- Urte haiek ezagutu ez dituenak ez dezake suma ere nolako eragozpenak gainditu behar izaten genituen. Poliziak ondo zaintzen gintuean. Donostiako Informazioko Delegazioa ere ez zen lo egoten; Iruiñekotik Donostiakora ekarri arteko onik ez zuen izaten. Iruiñekoa bere txarrean Donostikoa baino hobea zen. Orduan Donostiakora aldatu izan baginen gaur ez zen Zeruko Argiarik. Zentsuraren aldetik zer-nolako estualdiak ematen zizkiguten ez dago pentsatzerik ere. Hitzez-hitz neurtu behar izaten zen artikulu bakoitza, halere istilurik eta komeriarik franko ikusten genuen. Adibidez, ABERRI hitza ezin zitekeen idatzi.
Garbizale eta eskuindarrek marxistatzat jotzen gintuzten. Beroientzat euskara ez bait zen politika gaiak erabiltzeko, kutsu "herrikoi" puritanista bat gordetzeko baizik.
Gazteek, berriz, egun batean iritsi nahi izaten zuten denera: zer eratako Estatauaren mendean bizi ginenik gogoan hartu gabe. Neurria beharrezkoa zen. Aitzaiki bat aski bait zuen Estatuak baimen guztiak ukatzeko.
Diruak ere ematen zigun buruko min larririk. Urteko zorrak ordaintzeko hurrengo harpide sarien zai egoten ginen.
Ordenako nagusi batek oztoporik jarri zuen, baina Kaputxinoak emandako babesa, lekua eta laguntza eskergarri izan dira. Dena den jende gutxirekin egin behar izaten zen lan.
Haserako asmo eta helburuen berri jakitea interesgarri zaigu.
- Informazioaren indarra garbi ikusi nuen haseratik. Herria elkarrizketan jarri nahi izan nuen, beraz. Elkarrizketarako bide bat eskaini nahi nion Herriari. Informabideentzat hain zentsura gogorra zen garaian ezer gutxi esan zitekeela esan dezake norbaitek. Baina halere gauza asko esaten bazekien idazlerik bazen: sinboloz, ironiaz, beste naziotan gertatzen zenaz hemengoa adieraziz...
Eusdaldunak elkarbideratzeko eta elkarrizketatzeko alderdikeriari muzin egin behar zion. Askatasuna gorde behar zuen, inoren mende bere bururik jarri gabe. Ez zuen ez politik, ez ekonomik eta ez eliz talde baten morroi izan behar. Irizpide zabal eta irekiz jokatu behar zuen. Bide zabal hori hartzearren idazle eta lagun asko galdu zuen, pertsona gehienen arriskua alderdikeria bait da. Bestalde, ordea, zabal jokatze horrek lagunak ugaldu eta euskaldun irekien errespetoa eta maitasuna bereganatu dizkio.
Zeruko Argiaren asmoa ez zen bizpahiru zalaparta nabarmen atera eta hiltzea. Iraupena zen bere helburuetako bat. Astekari sakonagoa, zabalagoa eta pluralistagoa izateko garaia helduko zitzaion Francoren garai beltz eta trumoitsu hartan irauten baldin bazuen, Udaberriaren itxaropenez bizi izan zen negu luze eta beltz hartan.
Denen gainetik Euskal Herrairen nortasuna, hizkuntza, kultur eta izpiritu balioak zuzpertzea zen gure asmorik eta helbururik sendoena.
- Urte haietako Zeruko Argiaz zer iritzi duzu?
- Garai hartako Zeruko Argia gutxietsi egin dezake norbaitek, hura ez bait zen erdal astekarien parera iristen, inolaz ere. Euskal Hemko komunikabideak sortzea ez zen berriketa. Zorotzat hartu gintuzten. Halakotzat hartzekoak ginen: ez ofizina, ez idazlanik, ez harpidedunik, hurrengo asterako ezer izango genuen arrastorik gabe.
Baina errauspean zegoen sugarra piztu zuen zezakeen neurrian. Euskal Herriko antzerki talde, abeslari, bertsolari, arte lan, kultur mugimendu eta abarren berri Zeruko Argiak ematen zuen. Erdal komunikabideek isiltzen, baztertzen eta gorrotatzen zituzten euskal lanak ezagutzera eman zituen. Euskal Herriko politik eta ekonomik pentsamoldeak ere hemen plazaratzen ziren, ahal ziren neurrian.
Zer azterturik eta zer erakutsirik badutela uste dut Zeruko Argiaren lehen garaiko ale haiek. Tesina bat egiteko gairik badela deritzat.
Zeruko Argiak bost urte egin ditu zu gabe. Jakingarri zaigu zure iritzia barruan lenean ari garenoi.
- Askatasuna hartu genuen xede eta helburutzat. Bide horri eusten diola ikustea da nere pozik haundiena.
Kazetariaren ikuspegi, sentipen eta pentsamoldearen kutsurik badu noski informazioak. Pentsamolde desberdineko idazleei eta iritzi zabaleko kazetariaei leku emanaz zuzentzen da, nahitaezko, oker hori. Irizpide desberdinen lehiak aberasten ditu gizonak eta herriak. Alderdikeria eta taldekeria guztietatik gorde behar du Zeruko Argiaren zuzendaritzak, beraz. Konforme ez dagoena joan dadila, lehen ere hamaikak aldegin zuen bere gustoko lanak argitaratzen ez zirelako. Etorri ere hamaika etorri da zabaltasun horrek pozturik.
Zeruko Argiak 1976garrenetik hona hartu duen abiadari oso interesgarria deritzat. Ale bikain asko argitara eman du geroztik. Euskal Herriko euskal eta erdal astekarietan barau da nere iritziz onena.
Aurrera jotzeko, ordea, finantziabideak sendotu behar ditu. Publizidadea lortu behar du. Bestela hortxe itoko da. Hondorik gabeko lurrean ez daiteke ezer jaso. Orrialdez ugaltzeko kezka gehiegirik ex nuke izango nik.
Harpidedun berrien kanpaina noiz egin behar du Zeruko Argiak? Eta bazkide laguntzaileak noizko? Israeldik asko ikasi behar dugu. Ipar Ameriketako Unibertsitate partikularrek ere aspaldian egin zuten esperientzi hori.
- Zer opa diozu Zeruko Argiari?
- Komunikabide hori eskuartean duzutenez gero lagundu diezaiozutela euskal indar guztiei. Besterik ez.
HERRIALDE
Agustin Ezeiza, 1963an Z. Argia astekari bihurtu zuena.
36, 37

GaiezKomunikabidPrentsaAldizkariakArgiauzendariak
PertsonaiazEZEIZA2
EgileezHERRIALDE1Komunikabid

Azkenak
Punto de Vista: mundua pantailan ikusteko beste modu bat

Otsailaren 24tik eta martxoaren 1era bitartean, astebetez 60 lan proiektatuko dituzte Punto de Vista zinema dokumentalaren jaialdian. Hamar film luze eta zazpi labur lehiatuko dira Sail Ofizialean; tartean mundu mailako lau estreinaldi eta Maddi Barber eta Marina Lameiro... [+]


CAFek Jerusalemgo tranbiaren proiektua utz dezala eskatzeko manifestaziora deitu du BDZk

Larunbatean egindako prentsaurrekoan adierazi dute manifestazioa ekainak 14an Donostian egingo dutela. 130 kolektibo, alderdi politiko eta sindikatu batu zaizkie eta "atxikimendu kanpaina oraindik zabalik dagoela" gogorarazi dute.


Hamahiru urte eta erdiko kartzela zigorra ipini diote Gernikako Mario Lopez saskibaloi entrenatzaileari

Neska adingabeari sexu abusuak era jarraituan egin zizkiola frogatutzat jo du Bizkaiko Lurralde Auzitegiak.


25 urtez 300 haur bortxatu zituela aitortu duen zirujauaren aurkako epaiketa hasi da Frantzian

1989tik 2014ra, Frantzia mendebaldeko hainbat ospitaletan egindako erasoengatik epaituko dute. 74 urte ditu Joel Le Scouarnec zirujau ohiak, eta espetxean dago beste lau sexu eraso kasurengatik.


2025-02-25 | Angula Berria
Iratxe Sorzabal preso politikoaren absoluzioa eskatu dute Irunen

Iratxeren Bidasoaldeko Lagunak ekimenak deituta, dozenaka lagun kalera atera ziren atzo Iratxe Sorzabal preso politiko irundarraren absoluzioa eskatzeko eta behingoz etxera ekartzeko, torturak salatzeaz gain.


Paxkal Indo
“Apaizek jipoitzeko beldurrez, isiltasunak sekulako lekua zuen Betharramen”

Azken asteetan François Bayrou Frantziako lehen ministroaren harira ezaguna egin bada ere, aspalditik dira albiste Betharram eskola katolikoko apaizen gehiegikeriak. Lau urtez barnetegian ikasle izan zen Paxkal Indo lapurtarrarak Euskal Irratiaki adierazi eta ARGIAk... [+]


Hasi da AEBetako Greenpeace desagerrarazi dezakeen epaiketa

Greenpeaceko kideak Dakota Acces oliobidearen aurka protesta egiteagatik auzipetu dituzte eta astelehenean aztertu du salaketa Dakotako auzitegiak. AEBko Greenpeacek gaiaren inguruan jasango duen bigarren epaiketa izango da, lehenengo kasua epaile federal batek bota zuen atzera... [+]


2025-02-25 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Txinako Alderdi Komunista eta enpresa pribatu erraldoiak: tolerantziatik lankidetza goxora?

Otsailaren 17an Txinako Alderdi Komunistaren arduradun gorenak bildu ziren bertako enpresa pribatu handienen zuzendari nagusiekin. Ez da ohikoa aldi eta areto berberean Huawei, BYD, New Hope, Tencent, SWSC, Yushu, Xiaomi edo DeepSeek bezalako konpainien nagusi gorenak bilduta... [+]


TikTok, X eta Instagrameko algoritmoek eskuin muturreko edukiak nabarmen hedatzen dituztela frogatu dute

Ikerketa bat egin dute Alemanian, hauteskundeen atarian: kontuak sortu dituzte TikToken, X-n eta Instagramen, eta aztertu egin dute algoritmoak zer nolako edukiak erakusten dituen. Guztietan, algoritmoak eskuinera eta eskuin muturrera jotzen du gehien, TikToken nabarmen.


Galizieraren aldeko ekintzaileen helburu nagusia: larrialdi linguistikoa gelditzea

Hizkuntza bizia orain! egin dute oihu galizieraren aldeko milaka manifestarik Santiago de Compostelan (Galizian) joan den igandean. 2024ko hondarrean, azken inkestako datuek pozteko arrazoirik ez zuten eman: ezagutzak eta erabilerak, biek, egin dute atzera. Galera handiagoa da... [+]


Desokupazio-enpresa baten presioak eta mehatxuak salatu dituzte, Astrabuduko familia bat etxetik botatzeko

Etxera itzuli ahal izan diren arren, joan den azaroan kaleratu zuten Astrabuduko familia berriz ere arriskuan dago. Uribe Kostako Etxebizitza Sindikatuak salatu du mailegu-enpresa berriz ere saiatzen ari dela kanporatzea gauzatzen, oraingoan, desokupazio-enpresa bat... [+]


2025-02-25 | Gedar
Steve Bannonek nazien agurra egin du AEBetako eskuin muturraren ekitaldi nagusian

 Ekitaldian, Mileik motozerra bat oparitu dio Muski, murrizketa sozialen sinbolo eta aldarri gisa.


2025-02-25 | Euskal Irratiak
Laborantzaren orientazio legea: garaipena eskuinarentzat, porrota ingurumenarentzat

Laborantzaren Orientazio Legea pasa den astean ofizialki onartu du Frantziako Parlamentuak. Ostegunean Senatutik pasa da azken aldikoz. Iazko laborarien mobilizazioen ondotik, aldarrikapenei erantzuteko xedea du lege horrek. Aldiz, ingurumenaren aldeko elkarteek azkarki salatzen... [+]


Ágredok epailearen aurrean deklaratu du astelehenean, eta Zupiriak asteazkenean egingo du agerraldia legebiltzarrean

Karen Daniela Ágredok dioenez, zortzi bat ordu eman zituen ziegako zoruan etzanda Ertzaintzak ospitalera eraman aurretik. Segurtasun sailburu Bingen Zupiriak berak eskatu du Eusko Legebiltzarrean agerraldia egitea.


Eguneraketa berriak daude