Euskalerri'ko Ereskin Zarrena: Alboka


2021eko uztailaren 27an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Maren Barrenetxea, albokari buruzko elkarrizketa
Euskalerri'ko Ereskin Zarrena: Alboka
Ba'genkian azkenengo urte bi edo iru auetan benetako zaletazanaz lebillena alboka gayetan Barrenetxea'tar Maren galdakanotar txistulari gaztia. Bai-ta -ba'genkian maite lebazanak eusko-eresi ta eusko-errijakintza edo folklore, bana, uste ez-gendubana zan, ain zakon zartuta dagonik ereskin edo instrumento oyen ikastaruan, beragaz izketan asi geran arte gai oyetzaz. Ori ikusirik, nor Maren bano egokiagorik alboka'tzaz zerbait esan daizkigun gure irakurleantzat?
Ori dala-ta, alengindu gera beragaz aurkitutzen, da aurkituaz batera itandu dautsegu. Orren zakon sartuta zagon ezkero alboka ikasketan, esan nai daustasu zerbait «ZERUKO ARGIA'ren irakurliantzat?
–Badakizu, "Basojaun", atseginez irakurten dodana euskal-astekari ori, ta, alanda ze, itandu nai dozune erantzungo dot dakidana-ta.
–Zu txistulari izan zara, bera maite izan-dozulako ta, zelan edo non asi zinan alboka ikasten?
–Erri'ko "Andra Mari" eusko jantza taldian, orain irabat urte. Talde-onen urtera askotan albokari biarra izaten genduban, éta zarritan eurokaz ibilli biarra izaten neban-lez, zaietu egin nintzan ereskin orregaz, batezbere jakin nebanian Euskalerri'ko ereskinik zarrena dala ta ikasiten asi nintzan.
–Euskotarrok daukagun ereskinik antxinakuena, zaurrena dala dinozu, eta beste asko-be orretan gagoz, noztik eta nondik etorri da?
–Orain artian dakiguna da, anaika edo milleka urtiak dirala euskotarrak alboka zoñua erestutzen, joten lebala. Eztakigu nondik edo norgandik artu leban, orixe jakingurian gabiltzaz azpaldian eta balitzake noz edo noz itaun orreri biardan jakintzaz erantzan al-izatia, bana, gaur ezindot geyago ezan gaiorretzaz.
–Beste abenderri edo laterri'ren baten bai-alda alboka'rik?
–Garcia Matos irakasle jakintsuak dinozkanez, albokatren antzekuak ba' dira Grezia'ko Temos ugartian, India eta bai Errusia'n be, bana esan doganez, guriaren antzekuak bano, ez bardinak. Au argiago irakutsiten emoteko "Andra Mari" taldiak argitaldu leban idaztitxubat, "Folklore Vasco" deritxonan, ikusi litzake guk esan dogun bailo garbiago.
–Txistua edo algoka da errazagua erestu edo joteko?
–Ikasteko txistua da errazagua, bala joteko alboka.
–Ereskin orregaz, alboka'z erestu litzake edozein eresti edo musika?
–Ez, arin-arinka edo jota eta biribilketa bakarrik.
–Zergaitik da ori?
–Orain dagon eran eztaukolak orretarako biar diran ereski edo notarik. Aurrerantzian aleginduko gara ta ikusiko dogu norano erdaten geran erestukeratan.
–Poztutzen gera, Maren, zure zaletasanaz eta eresitrako daukozan adimenez. Zenbat albokari lez zarealdi-anetan Euskalerri guztian?
–Joten dogunak amabost, geyenak Bizkaya'n eta bi edo iru Gipúzkoa'n. Balitzake goyago egotia joten dakienak, bana eztabe joten esan dogunok bano.
–Ikasten badabil inor?
–Bai, nigaz dabiltz Barakaldo'ko gazte bi ta, ba'litzake bestenbat ibillitia-be.
-Orain illa bi edo iru esan seuston Paris'era juango ote inan alboka jotzen, egin zenduban ibilketa ori?
–Bai, igaro dan Orrilla'n Zuluaga'tar Erromualda "pandero" jotzallia lagan dodala ta Bilbao'ko Gaztedi dantzaria' kaz batera juan nintzan.
–Eta erestu zenduban?:
–Bai birritan, Paris'en bertan da alboratxuago dagon "Teatro del Este de Vitri" deritxon antzokian.
–Zelan urten leban?
Ondo uste dot, ze txalotsarik asko entzun genduban-da.
Ederto dago guztiori, Maren, pozgarria da benetako galdakanotarrontzat, zu-lango gazte'aren kemena ta euskaleresi zaletazana. Zu-lango gaztiaren biarra daukago, gure oiturak eutsi ta garbituteko.
–Azkanez, esan naidozu zerbait geyago?
–Bai. Neure ezkerrik biotzokorrenak, Gaztelu Elexabeitia'ko (Arratia) Bilbao' tar Joxe-Mari albokari zarrari, larogei (80) urtegaz jotzen dau alboka, beragandik ikasi dodazelako albokaren gausa asko.
Oyetara egingo dogu zeu ta oyen onerako
BASAJAUN

Barrenetxea'tar Maren
7

GaiezKulturaMusikaMusika tradAlboka
PertsonaiazBARRENETXE1
EgileezBASAJAUN1Kultura

Azkenak
Funtsezkoa jendea da

Mundu-mailan antifeministak eta arrazistak diren gorroto-diskurtsoak larriki areagotzen ari diren testuinguruan bizi gara. Mundu zabalean sare sozialek zein agenda
politikoek txertatzen dituzte eskuin-muturreko narratibak. Arrazismoa eta antifeminismoa tokian tokiko... [+]


Lanbroa

Askotan gertatu izan zait etxetik lanbroari so egon ostean, blai bukatuko dudala jakin arren, aterkirik ez hartzea. Zergatik ote? Beharbada, aterkia hartzeko gogorik eza? Beharbada, bustiko ez naizen itxaropena? Kontuak kontu, ondorioa beti berbera izan da. Esaerak dio, euri... [+]


Euskaraz bizitzeko, Euskararen Errepublika

Gogoan daukat, 16 urterekin, Bergarako epaitegi aurrean egindako euskararen aldeko elkarretaratze batean identifikatu ninduela Ertzaintzak lehen aldiz. Euskal Herrian epaitegiak euskalduntzeko aldarria zilegi zela pentsatzen genuen, baina, orduan ere, faltako zen baimenen bat,... [+]


2024-11-22 | Estitxu Eizagirre
Amillubi proiektuak lehen urtea ospatuko du abenduaren 1ean

Zestoako Iraeta auzoko Amilibia baserria eta lurra kolektibizatzeko 100.000 euro batzea falta du Amillubi proiektuak, lehen urte honetan 290.000 euro eskuratu baititu. Biolurrek abiatutako proiektu agroekologiko honek dagoeneko jarri du lurra martxan, sektorearen beharrei... [+]


Gazako %36 guztiz suntsitu dute, base militarrekin lurraldearen kontrola segurtatzeko

Forensic Architecture erakundearen ondorioetakoa da hori, ikusita Israelgo Armadak nola antolatu duen Gazaren egungo kontrola. Suntsiketa maila hori bakarrik litzateke Gazaren kontrola segurtatzeko, zeren eta, berez, txikitze maila askoz handiagoa da lurraldearen gainerako... [+]


2024-11-22 | Andoni Burguete
Etekin egarriak itotzen duenean

Tanta hotzak Valentzian eragindako hondamendiak irudi lazgarriak utzi dizkigu; batetik, izan dituen berehalako ondorioengatik, eta, bestetik, nolako etorkizuna datorkigun aurreratu digulako: halako fenomeno klimatiko muturrekoak gero eta ugariagoak eta larriagoak izango direla,... [+]


Planifikatzen ez duen Nafarroako Energia Planaren kontra alegatu dugu

Nafarroako Energia Planaren eguneraketa oharkabean igaro da. Nafarroako Gobernuak jendaurrean jarri zuen, eta, alegazioak aurkezteko epea amaituta, gobernuko arduradun bakar batek ere ez digu azaldu herritarroi zertan oinarritzen diren bere proposamenak.

Gobernuak aurkeztu... [+]


2024-11-22 | ARGIA
Languneko zuzendari Lohitzune Txarola
“Hizkuntza gutxituen pisu ekonomiko eta estrategikoa aldarrikatu nahi du Langunek”

Azaroaren 26an eta 27an, Langune Euskal Herriko Hizkuntza Industrien Elkarteak eta FUEN Federal Union of European Nationalities erakundeak antolatuta, ‘Hizkuntzen irabazia. Benefits of language industry in the economy’ kongresua egingo da Donostiako Kursaalean. Han... [+]


2024-11-22 | Estitxu Eizagirre
Biriatuko Arbolaren Besta hemen da

Azaroaren 23an egingo dute tokiko arbola, fruitondo eta landare ekoizleen azoka. Horrez gain, egitarau oso indartsua prestatu dute 22 arratsaldetik hasita 23 iluntzera arte: bioaniztasunari buruzko mahai-ingurua, sagarrari buruzko mintzaldia, "Nor dabil basoan?"... [+]


Euskarazko testuak ahots bihurtzen dituen patrikako gailu inteligentea merkaturatu dute

Lup izeneko gailuak testuak ahots bihurtzen ditu adimen artifizialari esker. Hainbat hizkuntza bihurtzeko gaitasuna dauka. Teknologia gutxiko gailua da, hain zuzen aurrerapen teknologikoetatik urrun dagoen jendeari balio diezaion. Ikusmen arazoak dituztenentzat sortu eta... [+]


2024-11-22 | Antxeta Irratia
“Feministon aurkako oldarraldia” gelditzeko indarrak batu dituzte Lizuniagan

Udan izandako indarkeria kasuen gorakada batetik, eta hainbat gizonezkok mugimendu feministak antolaturiko ekitaldiak boikotatu dituztela bestetik, Bortziriak, Xareta, Azkain, Bertizarana, Malerreka eta Baztango mugimendu feministek, erakunde publikoen konpromiso irmoa exijitu... [+]


2024-11-22 | Gedar
Espainiako Gobernuak ez ditu harremanak apurtu Elbit Systems armagintza-enpresa sionistarekin

Espainiako Defentsa Ministerioaren 6 milioi euroko esleipen publikoak jaso ditu aurten enpresak. Margarita Robles ministroaren arabera, urriaren 7tik ez diote "armarik saldu edo erosi Israelgo Estatuari", baina indarrean zeuden kontratuei eutsi diete. Elbit Systemsek... [+]


2024-11-22 | Joan Mari Beloki
Errusofobia lehen eta orain (II)

Sobietar Batasuna desagertu zenetik errusofobia handituz joan da. NBEko Segurtasun Kontseiluaren 2002ko segurtasun kontzeptua oso argia da, eta planetaren segurtasun eta egonkortasunak AEBei erronka egiteko asmorik ez duen estatuen menpe egon behar dutela adierazten du. AEBei... [+]


Eguneraketa berriak daude