Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
astelehena 2025eko apirilaren 21ean
Jon Etxaberen Arrakastaz
Jon Etxabe kurtsoko mutil jator eta bihozperak 8 urte daramatza giltzapean. Zamorako espetxean egin zituen 7 urte. Geroztik Santuari del Miracle deitu monastegian dago. Urte okerragoak pasa zituela eta, pozik dago orain.
Baina bera baino okerrago bizi diren borrokakideez kezkatzen da. 8 urte luze itzalean eta hala ere ez du etsi Jon Etxabek.
Hain mutil ona zena honela "okertzeko" zer geratatu ote zitzaion galde dezake norbaitk. Bera ezagutu eta ondo ezagutu genuenok,aldiz,hauxe galdetzen dugu: "Jon Etxabe giltzapera daraman gizartea, nolakoa ote da?"
Espektalularra zen hura. Ikustekoa.Hemczortzi jarlekuko autobusa nuen neretzat bakarrik. Burdinezko bi sare aldiz estalia, eskuak loturik, metralletadun bi goardazibil ondoan eta bi jeep, bata aurretik, bestea atzetik. Mitoa? Beldurra? Buruzpide desberdina?
Martxoaren 27an hcldu nintzen ber.iz.arratsaldean, goardazibil mordo batcz iiiguraturik. Gcroztik hcmen nago.
(Aparteko sentikortasun, minbera eta indarrez atera zaizkio Yoni azken hitzok: lehengo egoera txar berean, gainera. Eto itzalirik zuen pipari su eman dio berrirz, atsedentxo bat hartuz)
Zamoratik zergatik atcra gintuztcn? Azken bultzada apaiz batzucn lanak einan erazi zuetl. Baina gauza asko zcn tartcan. Denak bat egn zutcla azkcnean, ustc duit. Zamorako gartzela beti izan zcn korapilo latza. Historian zehar cta geroztik crc, apaiz asko egon da gartzelan. Inkisizioaz geroztik, ordca, Zamorakora arte Estaduak eta Elizak bick clkar harturik jarritako gartzelarik cz zen izan. Zamorakoa biena izan bait da: Elizarcna eta Estaduarena.
60tik gora apiaz pasatu ginen handik, Probintzia askotakoak, euskaldunak gehienak. Eliza mutu egon zen. Azlke aldira bai, Espainiako egoera eta Elizaren intercsak aldatu zircnean, zerbait csan zu, Zamorako apaiz-kartzela kentzeko hika. gogoa bazutcn, bcraz, azken aldera. Ez. zitzaicn intercsgarrai, ez zuten behar bezalako ctekinik jasotzen. Are gehiago,.lotsagarri gertatzen ari zitzaien.
Bestaldc, korapilatsua izan zen beti. Barruan larrialdi gogorrak sortzen genituen. 17 metroko zuloa egin -genuen ihesteko. Gartzcla puskatu eta erre. Gose grebak egin.. Bcste gartzeletakoekin borrokarako clkartu, eta kanpoan ere bazuen oihartzunik arrakastarik eta tirabirarik gure barruko egoera eta borrokak..
- Gitzalperatzaileentzat lotsagarri gertatzcn zen giroa sortu zuen Zamorak. Hau guztia kontutan harturik ez zen erabaki liorrctara iristea harritzekoa. Garai hartan Fraga zebilen jaun eta jabe samar, baina pasaportetxo batzuek ematea beste alderdirik ez zuen ekarri. Zamorakoa donpontzen baldin bazuen saltsa bat behintzat garbitzen suen. Bestalde Areilzak Aita Santuarengana joateko asmoa bazuen. Goxoki bat eraman behar zion. arrazoi hauek denek seuden Zamorakoa bukatze aldera.
Baina alderdi askotatik txarrenetakoa dela badakit.
Hcmen nago beneditarrcn monastcgi honetan. Kartzelctan dircn lagunak gogoan baldin baditut nik czin csan gartzelan nagoenik. Baina ni crc askatasunik gabc bizi naiz. Kartzclarik behar baldin bada honcn antzcko zcrbait izan bchar. Askatasuncan bizitzeko eskubidca kcntzen dio bakarrik hauzian emandako zigorrak. Gizon bezala desgingo ducn egoerarik cz eliezaiokc inolaz ere ezar. Baina, dcnok jakin badakigu, prcsoa crabat hondatzeko eran bizi ohi dela kartzelan.
Askatasunil eza bcnetan gogorra da. 1Bakardade izugarrian bizi naiz, etxetik eta hcrritik urruti. Inora joatcko beti baimen eskc ibili behar duzu. Ez zara zeure buruaren jabc arlo askotan. Luzaroko askatasunik eza hau, benetan da astuna.
Halcre czin naitekc gehicgi kexa, okerrago bizi direnak gogoratzen baldin bazaizkit bchintzat. Lcku politean bizi naiz. Inguru zabala du monastegiak. Ibilaldi haundiak l egiten ditut mendiz. Nahiko giza harrcman normalak ere baditut: Zamorako sare eta burdinik gabe egon naiteke eagunekin eta etxekoekin. Irakurtzeko eta idazteko aukerarik badut. Tenedorea ere bai nahi izanez gero. Leihoa era bai. Nahi dudanean zabal dezaket. ínolako hormatik ziiitzilik edozer margo eta paper ezar dezaket.
(7 urtetan ezer gabe, gizonak behar dituen gauzatxorih beharrezkoenak ere gabe egon den Joni, orain errege bezala bizi dela iruditzen zaio. Begial: bixi, begi jira ximur, aurpegia irripartsu, aspaldiko bertso hai/: kantatzen dituela iruditzen zait)
Goiz aldera inork ez nau gauero esnatzen. ldazteko makina ere izan dezaket, bizarra kentzeko labana ere bai, haiztoa ere bai. Neure gelako argia neuk nahi dudanean pizten eta itzaltzen dut. Nahi ditudan liburu, aldizkari eta egunkariak irakur ditzaket. Etxekoak edo norbaitek ekarritako gauzak jaso ditzaket. Ardo eta patar tanta bat edan dezaket. Atzetik zaintzeko inor ez dudala ibil naiteke etxe barruan. Lelokeriak eta huskeriak dirudite, noski. Baina honelako ezer izateko eskubiderik gabe bizitu naiz. Honelako gauzatxo batzuek eskatzeagatik, zenbat zigor jaso izan dugun! Gartzeletako lagunak, oraindik ere, honelaxe daude.
Askatasuna bakarrik ez ziguten gartzelan ukatzen, baita giza bizitzarilc normalena ere gaurregun askatasunik ez badut cre zernahi egiteko, nahiko bizitza normala egin dezaket. Kartzelakoek ez bata eta ez bestea.
Azken aldiko langileri-herriaren borrokak harrigarriak dira. Beronek zapuztu ditu Madrilgo Gobernuaren planak. Herria da itxaropen bakarra.
Santuari del Miracle monastegian utzi dugu Jon. Gu hura han utziaren penaz isil eta mutu etorri gara kilometrotan. "Hau giltzaperatu duen gizartean bada zerbait gaizki" errepikatuz hautsi dugu isiltasuna.
Eta PRESOAK KALERA oihu egin dugu.
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#2
Gorka Peñagarikano Goikoetxea
#5
Amets Aranguren Arrieta
Azkenak
2025-04-17
Aitor Montes Lasarte
Berwick eta gu
Beharbada ez duzu jakingo nor den Donald Berwick, edo zergaitik aipatzen dudan artikuluaren izenburuan. Gauza bera gertatzen zaie, agerikoa da, abian den Osasun Itunean parte hartzen ari diren gehienei. Ez dakite zer den Berwicken Helburu Hirukoitza, are gutxiago eredu hau... [+]
2025-04-16
Iñaki Etaio Alonso
Zerbitzu publikoak: motozerrari bidea erraztu ala basoa garbitu?
Aurreko egunetan Larraitz Ugarte abokatuak idatzitako La motosierra puede ser tentadora artikuluak zeresan handia eman du sektore zabal batean. Administrazio publikoaren barruan ohikoak diren egoera batzuk mahai gainean jartzen ditu, tartean efizientzia falta, ardura eta kontrol... [+]
2025-04-16
Haritz Arabaolaza
Hizkuntza
Garrantzitsua al da hizkuntza bat zuzen erabiltzea? Zer puntutaraino da hain beharrezkoa gramatika menderatzea edo hiztegi zabal bat edukitzea? Betidanik entzun izan ohi dut hizkuntzaren garrantzia, baina pentsatzen jarri ostean, ondorio batera iritsi naiz. Pentsatzeak askotan... [+]
2025-04-16
Leire Mihura Habans
Leku ‘kuttunak’
Aspaldian bisitatzen ez nuen eta hainbertze gustatzen zitzaidan leku batera joan nintzen aurrekoan. Bertan nengoela, gustura sentitu nintzen eta zera pentsatu nuen: hau da nire leku kuttuna. Kuttuna, kuttuna, kuttuna; hitza jira eta biraka etxerako bidean. Kuriositateak jota... [+]
2025-04-16
Rober Gutiérrez
Trebetasunak
Nerabeek eta gazteek, ibilbide akademikoan zehar, behin baino gehiagotan jasoko dute lagungarria izango zaien ikasketetarako edo-eta lanbiderako orientabidea. Gidaritza eskaini behar zaie, zalantzez beterik egon ohi baitira erabaki garrantzitsuak hartu behar dituzten bakoitzean,... [+]
2025-04-16
Euskal Irratiak
Mikel Epaltza
“Nire etxea utzi nuen ETAk nazioarteko begiraleen esku armak utz zitzan”
Atxik Berrituz giristino taldeak Kristauak Euskal Herriko bake prozesuan liburua argitaratu du Maiatz argitaletxearekin. Giristinoek euskal bake prozesuan zer nolako engaiamendua ukan duten irakur daiteke, lekukotasunen bidez.
2025-04-16
Eneko Imaz Galparsoro
Ertzaintza handitu eta 8.000 polizia nahi ditu Jaurlaritzak 2030erako
Ertzaintzarekin bigarren negoziazio mahaia ireki du Bigen Zupiriak, martxoan ERNE, ESAN eta SIPErekin ertzainei urteko soldata gutxienez 4.200 euro igotzea adostu ostean. Agente kopurua areagotzeko plan horretan Arkautiko (Araba) akademiak "berebiziko... [+]
2025-04-16
Euskalerria irratia
Iñaki Bakero (Erriberan Euskaraz)
“Batzuek ez gaituzte hemen nahi, baina bagaude”
Maiatzaren 17an Erriberako lehenengo Euskararen Eguna eginen da Arguedasen, sortu berri den eta eskualdeko hamaika elkarte eta eragile biltzen dituen Erriberan Euskaraz sareak antolatuta
2025-04-16
Eneko Imaz Galparsoro
Aguraingo Udalak atzera bota du 50.000 plaka fotovoltaiko instalatzeko proiektua
EH Bilduk aurkeztutako mozioa onartu dute osoko bilkuran. Udalak egitasmoa sustatzen duen enpresari, Cañaveras Solarri eskatu dio proiektuak ez ditzala hartu balio estrategiko handiko gisa kalifikatutako nekazaritza lurrak, eta gune populatuetatik gutxienez 500 metroko... [+]
2025-04-16
Sustatu
Bi hilabete igaro dira eta berdin gaude: IP blokeoak dozenaka euskal webguneren kontra futbola dagoenean
Duela egun batzuk iragarri zuen Puntueu-ek La Ligaren blokeoak euskal domeinuei eragiten dien kaltea monitorizatuko zuela. Asteburu honetan izan dira partiduak, hain zuzen, eta monitorizazioaren datuak hor daude, penagarriak dira.
Eguneraketa berriak daude