TXILLARDEGI MINTZO
ESB-ko mahai batetan egin du Txillardegik, Hego Euskal Herrira etorriondoko lehen jendaurreko agerpena. Oiñatin egin ere, hirurehundaka entzuleren aurrean.
Iharduna amaitu bezain laster honako elkarrizketa azkarra izan dugu, bapatean, aldez aurretiko prestapenik gabe.
Alderdi edo talde politiko bat baino, Jose Luis Alvarez bera dugu protagonista.
-- Zuk bilatu ala berek bilatu zaltuzte, Jose Luie?
--...? Elkar bilatu dugu. Nik ETA 1967 urtean utzi nuen, ETAk Krutwig-en hildoa hartu zuenean. Geroztik, BRANKA-ren inguruan mugitu naiz, eta azken urteotan AINTZINA mamitu nahirik.
Hauk honela, BRANKA aldlzkaria berriro atera ala ez Donapaleun egin ziren biltzarreen ondotik, ESB-ren posibilitatea suertatu zen, eta hone hemen non negoen. EHAS-koa aurretik planteaturik nuen ordurako, eta azkenik bldezkoago iruditu zitzaidan momentu haretan ESB.
-- Herri mallan, Txillardegiren "inkonetantzia» aipatu izaten da Hara-hona omen nblltza, kriteriorik tinkatu gabe.
BETI UNEA BATEAN
-- Iritzi guztiak errespetagarri zaizkit, baina ni ez nago horrekin ados. Ni hamalau urtetan edo, ETAkoa izan nintzen. Gero utzi egin nuen, felipadaren kontra eta marxieta joerakoekin ez nentorrelako bat.
ETAren lehen asanbladatik, sozialismo askatu, autogestiozko eta humanista baten alde azaldu izan naiz, faszismo eta komunismoen kontra, bien artean diferentzia eginez, noski. Eta hau ez diot nik orain, orduko programa irakurri besterik ez dago.
Frente Nazional baten alde ere beti egon izan naiz, bai lehen eta bai orain. 4 ETAkoa izan nintzen luzaro, eta orain ESB barruan ari naiz. Bion artean sei-zazpi urtetan BRANKA ateratzen ihardun nuen, baina beti linea batean.
Ni ezik, ETA da aldatu dena, eta eskubide osoa izan du, eta du, noski.
-- Zer esan Txillardegiren antimarxismoaz?
-- Ez da hau, hemen eta hitz gutitan azaltzeko gaia. ZABAL aldizkariaren azken alean agertarazi berri dut neure posizioa,
XIX MENDEKO MODELUA
Marxismoak gauza onak eta txarrak ditu. Baina gaur egun «marxistatzat» jotzen duten hori ez naiz ni. Marxen modelua aproposena zitekeen XIX mendean eta barak ezagutu zuen gizartean, baina honek ez du frogatzen munduaren historia klase burrukaren historia denik.
Historiaren faktorerik nagusiena ekonomia dela segurtatzeka dugu. Badirudi, esate baterako, Erdi Aroan erlijio problemak ekonomiazkoek baino eragin gehiago zutela. Eta totemismoan eta milaka eta milaka urtetan, sexual arazoa, hginte egarria, nazio problema eta beste, nabarmen izan dira.
Lehen esan bezala, Marxen modelua aukerakoene izen zitekeen berak ezagutu zuen gizartearentzat, baina garai eta egoera guztietara eramatea extrapolazio bat izan daiteke. Nolabait esateko, gaur egun Euskal Herrian, nazio problema klase problema baino larriagoa dela uste dut. Honetaz badirudi Marx tronpatu egin zela.
-- Edozein modutan, ESB-ren barruan dauden batzuk marxistatzat azaltzen dute publikoki beren burua...
DOGMARIK EZ
-- Marxismoa kapitalaren kritikarlk zorrotzena den aldetik, ni ere marxista naiz. Baina instrumentu bezala, inola ere erlijio gisa. ESB-ren barruan, batzuentzat marxismoa fundamentala da, eta beste batzuentzat ez horrenbeste. Dena den, ESB bera, erakunde bezala, laiko da honetaz. ESB-k autogestiozko sozialismo bat proposatzen du, dogmarik gabe, askatasunezko gizarte anizkor batetan.
-- Txillardegi sozial demokrata omen?
-- Badakit deitura hori halako gutiespeneko zentzu batez aipatu izaten dela, baina neri ez dit adjetibu horrek ikararik ematen. Matizazio kontua izan daiteke, eta ez naiz lotsa.
JENDEA EZ DA STOKOLMOREN BILDUR
Sozial-demokrazia burgesiaren interesak zaintzea baldin bada, ni ez naiz sozial-demokrata. Bestalde, lotsatzen hastekotan, marxlsmo-leninismoak ere baduke zertaz lotsa izan. Stalinlsmoa, Bsrllneko hesla, Praga, Budapest, Dantzig, Juduen dlskrlmlnazioa, Rusia barruko barne-pasaportea, politik-psiklatrikoak etab, marxismo-leninismo horren barruan suertatu dira. Stokolmok ez du jahdea blldurtzen, Moskuk balzlk.
Frantzlan, esaterako, Andre Glusman, Edgar Morin eta beste, 69ko maiatzaren erreboluzioko leaderrak izan zirenetakoak, potroetaraino daude, eta, ezker berri baten bilakuntzan ari dira. Orobat, Fougeyroillas, Maurice Clave1, Sartre, Victor, Jean M. Benoist etab., zentzu batean antikomunistak dira,,ez soviet zaleak.
FRENTE NAZIONALA
-- Zertan dugu zuk horren sarri praposatu izan duzun Frente Nazlonal hori?
-- Frente Nazional horretan alderdi eta mugimendu abertzale guztiek hartu behar dute parte, hau da, PNV, ETA biek, EHAS, LAIA, EZKER BERRIA, ESB, ELA, LAB eta LAK direlakoek.
-- Eta Euekal Herrlan ari diren beete holk, PSOE, PCE, MCE, ORT eta beste?
-- Katalanek asmatu zuten «sukursallsta hltza, eta egia esan, ondo dagokle Izena, zentral baten esanak betetzen salatzen diren sukursalak direnez gero. Esanak esan, bistan da hoien firma eta merkatua Espainia dela eta ez Euzkadi. Eta ez naiz inor mesprexatzen ari, konstatazio bat egiten baizik.
-- Hala ere, hor daude, eta lndar bat dute Euskal Herrlan. Holk kontutan ez hartzea «chauvinismo» ez ote?
INDARTSUEN ALDEKO KONZESIOAK
-- Indarrik badutela ezin uka, noski. Baina uste baino gutiago, agian. Euskal Herriko problematikaz baliatzen ar1 dira, eta honek badu bere izena: oportunismoa.
Bestetik, Euskal Herriari buruzko konzesioak egiten ari dira, eta horren indartsu balira ez Iukete egingo. Konzesioak ez dira gizajoaren alde egiten, indartsuaren alde baizik.
-- Noizko KAS eta ESB-ren arteko batasuna?
-- Taktika mailan ezagun da KAS eta ESB-ren arteko iritzi desberdina. KAS-ek, alderdi politikoak eta talde harmatuak biltzen ditu bere barruan. Bistan da ezeln estatuk ez dezakeela horrelakorik onar, estatu burgesa nahiz komunista izan. EHAS-ek bestalde, estatu mugaren arazoa ez du zuhurkl planteatzen, eta hoik guzti hoik atxakia onak dirateke klandestinitaterik irten ez ahal izateko.
MAXIMALISMOAK UZTEKO GARAIA
Guk uste dugu, ordea, une inportate batetan bizi garela, denbora guti dagoela, eta rnomentu honetan maximalismoak alde batera utzi behar ditugula.
-- KAS beete ikuspegi batez oraintsu agertu blde da jerdauriean Iruinean...
-- Antza denez, politiko-militarrak . ohartu dlra, militarrek arrazoi zutela, politika eta burruka harmatua ez direla nahasi behar, alegia. Badirudi ere, ETA PM alderdi politiko bilakatzen ari dela.
PERTUR-EN ASMOA
Asmoa ez da berria. Perturrek horren berri eman zidan dueia zenbait hilabete Baionan. Langileen alderdi marxista abertzale bat eratzeko asmotan ari zen, nolabalteko euskal alderdi komunista bat, guztiz klase posizio batez.
-- Euekal Alderdl komunista hori eratuko balitz non geratuko litzateke LAIA2
-- LAIA eta pemekoak» oso hurbiletlk ari dira. Antzeko bidea daramate, bal, baina ez dira nonbait elkarrekin ondoegi konpontzen. Neurrl batetan ulergarri dateke, biok baitira ETA-ren seme. LAIA-ren etena oraintsukoa da oraindik, eta gauzek denbora behar dute bere senera itzultzeko.
-- KASen abladura benl honekin euskal mre bloü bataauna erraztuko al da?
-- Noskl. Irulneko agerpenaren ondotlk, badirudi KAS eta ESB elkarrengandik hurbilago daudela orain, eta bide honetan gero eta posibleago dela elkarrizketa onuragarri batzu lantzea.
-- Hala izan dadila. Herri abertzale arrvnta poztuko da, eta baita hobeto ulertuko ere.
Geure artean dugu iadanik Txillardegi. Ezein gutik suposa zezakeen honelakorik duela urtebete. Ezta berak ere iaz, aurtengo honetan GARAIA deritzan aldizkari batetan lan egingo zuenik, eta ezta Do-nostiako EUTG-eri Euskel Fonetika delako asignatura emango zuenik ere.
Baina berak amaitzeko esan zidanez: Gaur, nere postua hemen dago .
Milaka pertsona kalera atera dira larunbatean, Eusko Jaurlaritzari eta Osasun Sailari "konponbide errealak" eskatzeko, Osakidetzaren arazo estrukturalak konpon ditzaten.
Milaka eta milaka lagun elkartu dira larunbat bazkalondoan Iruñean, Baztango Aroztegiaren makroproiektuari aurkakotasuna adierazteko eta maiatzean epaituko dituzten zazpi auzipetuen absoluzioa eskatzeko. Bideoz grabatu dugu amaiera ekitaldiko hitzartzea [albistearen... [+]
Jan-edanean zeuden denak, itxuraz alai, baina baten bat urduri zebilen aperitibo eta aperitifa artean. Bigarrenez jasoko zuen saria, baina eskuetan edukiko zuen lehenbizikoa izango zen. Eta urduri zegoen, oroigarriak bulegora heldu beharra zeukalako, joder. ARGIA Sariak ez dira,... [+]
Gauzak bizi eta azkar aldatzen badira ere, zenbait kontu ez dira aldatzen: Argia Sarien ekitaldia da horietako bat. Horixe esan dio kronikagile honi beharrera etorri den kanpoko kazetari batek, ARGIA asko aldatu dela esatearekin batera, sari-banaketa hasi aurretik. Onerako ari... [+]
Galtzaileen herri ondarea sarean jartzeko erakunde publiko batetik egindako ahaleginagatik, ahots gabeen ahotsa entzuteko aukera emateagatik, eta batez ere, Nafarroak aitzindari izaten segi dezan oroimen historikoa berreskuratzeko bidean, Interneteko Argia Saria Nafarroako... [+]
Sei sari banatu ditugu aurten: ikus-entzunezko saria EITB Kultura telebista saioari eman zaio, prentsako saria Irutxuloko Hitza Donostiako hedabideari, entzunezko saria BaDa!bil podcastari, interneteko saria Oroibidea bilatzaileari eta komunikazio kanpaina onenaren saria Altxa... [+]
Onintza Irureta Azkunek egin du hitzartzea ARGIAko lantaldearen izenean:
"ARGIAko komunitatea osatzen duten milaka lagunetako batek berriki adierazi digu batzuetan ARGIA iluna dela, barruak mugiarazten dizkion albiste gogorrak daudela. Lan ona egiten dugula, baina... [+]
Seme-alabek lehen mugikorra izateko adina atzeratzeko eskolaz eskola egindako lanagatik eta lortutako emaitzengatik, ikastetxeak mugikorrik gabeko arnasgune izateko borrokagatik, kanpaina onenaren Argia Saria guraso elkarteek osaturiko Altxa Burua ekimenarentzat izan da... [+]
Hamabost urteotan gazteenen artean euskara sustatzeko egindako lanagatik eta lortutako arrakastagatik, Merezimenduzko Argia Saria Ene Kantak proiektuarentzat izan da. Saria Nerea Urbizu, Fermin Sarasa eta Jesus Irujok jaso dute.
Entzunezko Argia Saria BaDA!bil podcastak jaso du, Hiru Damatxo ekoiztetxeak ekoitzitakoa, eta Gerediaga elkarteak eta EITBk finantzatutakoa. Podcastak kulturgintzan dabiltzan lau mahaikidez osaturiko bost mahai inguru jaso ditu Durangoko Azokaren bueltan. Saria jaso dute Amets... [+]
Prentsako Argia Saria Irutxuloko Hitza-rentzat izan da, eskuin muturraren igoerari egindako jarraipenagatik eta talde erreakzionarioen benetako aurpegia erakusteko kalean hor egoteagatik. Aurten 20 urte beteko ditu Donostiako hedabideak. Aizpea Aizpurua, Andrea Bosch,... [+]
EITB Kultura telebista saioak jaso du Argia Saria euskal kulturgileen lana bistaratzeagatik, Euskal Herriko txoko guztietako proiektuak telebista publikora ekartzeagatik, eta egiten duten kalitatezko ikus-entzunezkoagatik. Saria Leire Ikaranek eta Kerman Diazek jaso dute, Berde... [+]
Ekimenak erreferendum eskaera egin du eta Shirley Weber estatu idazkariak onartu. Orain, prozesuari jarraipena emateko, 546.000 sinadura lortu behar dituzte datorren uztailerako. Marcus Evansek egin du eskaera.