B. Bakaikoarekin Hizketan


2021eko uztailaren 19an
B. Bakaikoari elkarrizketa.

B. Bakaikoarekin Hizketan
Ziur aski, izen hau ez da guztiondako ezaguna, baina gehienok irakurri izan ahal ditugu, inoiz behin, bere artikuluak. Bere lana, geroago eta gehiago hedatzen ari da euskal kultur arloan, eta interesgarri iruditu zaidalako, izan dudan lehen aukeran ondoko elkar hizketa moldatu dugu biok. Dena jaso dudan erara jarri nahi izan dut, honela eritziak biziagoak direla uste baitut.
-- Zein duk B. Bakaikoa?
-- Berastegiko hauzo batean jaioa nauk, Ameraunen konkretoki. Han eman nizkian nere lehenbiziko urratsak, Plazaola trenak botatzen zuen poluzioak bakarrik ikutu ninduan nere haurtzaroan, beste dena Leizaran hibaiaren eta haizearen ashatasun hotsa besterik ez nian nabaitu. Gero, hazten ari nintzen arabera, nere askatasunaren jabe egiten joan beharrean, gizarte libro batek eskatzen duen bezala, opresioaren eta askatasun ezaren haizeak jotzen hasi zitzaizkidan, zazpi urterekin Leitzako monjetan hasten zelarik nere opresio personala. Orduz gero, gauza asko gertatu dituk nere bizitzan, zeren, nere ttikitango askatasun egarriak itto egin nahi bai zaizkit, eta ni horren bila bideak zabalatzen saiatu eta saiatzen ari nauk, lehenbizi inkonszienteki eta orain konszientexeago, nere ustez.
-- Zeintzu dituk hire ikasketak?
-- Lehenbizi Maestria egin nian Deustuko Salesianotan, han galdu nian ttikitan fraileek eta monjek utzi zidaten nortasun pixka. Gero Perito egin nian Donostiako eskolan eta hor, Andoaingo eta Herri Gaztediko lagun batzuei esker, nere nortasuna berrirabazten hasi ninduan, Euskal Herriarena zihoan bezala.
Garai hartan bota nizkian nere oraingo pentsamoldearen oinarriak. Orduz geroztik, puntu hoiek desarroilatu besterik ez zetiat egin, gauza berriak deskubritu ditudalarik prozesu hortan.
Hurrengo urratsa Ekonomia ikastea izan huan eta aurten, Londresen, posgraduen kurso bati jarraitu niatzaiok, eta honekin erabat Euskal Herrira itzuliko nauk ahal den neurdan bere zerbitzuan jar nadin. Irakasketa ofizialetatik at, nik neureak egiten saiatu nauk; batipat, ekonomia marxista, soziologia, eta politika ikasi dizkiat. Irakasketa hauk izan di tuk denbora gehkena eman didatena eta gehiena ikasten saiatu naizena.
-- Nola mugitu haiz, orain arte, euskal kultur arloan?
-- Alde batetik politika mailan mugitu nauk, euskal militanteei formazioa ematen, batipat, ekonomia mailan. Gero Anaitasunarekin zenbait artikulu politikorekin kolaboratu nian, orain dela laupabost urte. Nere helburua garai hartan zera huan: euskal gazteriaren artean ideia autoritarioak goitik behera sartzen ari zirela eta hori gogorid Lritikatzen saiatu ninduan bai gizarte zientzi mailan baita politika mailan ere, eta ideia libertarioak botatzen saiatu ninduan, hainbeste falta zaizkigunak Herri bonetan! Lehengo urtean ZAra idazten hasi ntnduan eta oraindik hor jarraitzen diatArtikulu batekin Euskal Ekonomiari buruz, beste aldeko aldizkari batean ere kolaboratu diat. Hortik at, Jakineko hiztegi ekonomikoan ere parte hartzen ari nauk; ez zektat noiz aterako den baina... Beste aldetik, zenbait hitzaldi pueblo emanik nauk euskal kultur asteetan, euskal ekonomhari buruz. Hortik aparte, zenbatt poesia egiten ere saiatu nauk, pertsonaren beste dimensio bat desarroilatu nadd dudalarik.
-- Nola ikusten duk Inglaterran, kezkarik bada bederen, Euskal Herriko arazoaz?
-- Inglaterian «demokrazia» erabat instituzionalizatuta zegok, eta jendetzak «demokrazia» horretan ez dik parte' hartzen, boza-kutxetan papera emateaz aparte. Orain arte, hemen jendea inperioak ekartzen dituen apurrekin bizi izan duk, eta lozorro' batean murgildurik zeudek. Jendearen artean komunikaziorik ez zegok. Komunikazioa erakunde ofizialen artean zegok. Orduan, erakunde hauetako batek postura ofhial bat, burokratiko bat, hartxen badu, ondo. Mitin bat antolatuko dik eta mitin horretara erakunde horretako mafia bateko jendeak foan beharko dik, buruzagfak esaten duelako, alegia. Joateagatik gastuak eta dietak izanen dizkik; mitin horretan hitz ederrak izanen dizidk, ' baina urrengo egunean gauzak berdin )arraituko dituk.
Hemendik aztertuta, ingeles proietargoaren erantzun gutti espero genezakek oraindik, zeren klase kontztentziarik ez baita, eta guttiago gu bezalako Herri ttipi batez arduratzeko.
Horko egunkariek, Euskal Herrian bost langile hil direla eta honelako berriez at, ez diate ezer gehiago esaten, Herriaren «terrorismoa» kondenatzen ez dutenean. Beste aldetik, nahiko problemak zeuzkatek Ulster eta Eskoziarekin eta ez duk, beraz, oso normala euskaldunen alde jokatzea. Gainera, «demokrazia» formala duen erresuma batetik eta faszista duenetik ez zegok hainbesteko diferentziarik, eta hori hemen garbi ikusten duk.
-- Zaila dela bazekiat, baina zergatik ez haiz ausartzen gure herriak dituen ekonomiazko arazorik handienak aipatzen?
-- Lehenbiziko punturik garrantzitsuena gure ekonomiaren dependentzi osoa duk. Euskal Herria ez duk bere ekonomkaren )abe eta ezta ere Euskal Herriko klasea, zeren hau egia izanen balitz Euskal erresugm bat izanen litzateke, nahiz eta hemen )aiotako eta euskal arrazako gizonak izan entrepresa askotako nagusiak; baina, hemen ezin defendituko diagu teoria razista bat.
Beste puntuak honen ondorioak besterik ez dituk. Lehengo mendean ingelesen zerbitzutan zegoen bezala, orain Espaiaiako oligarkiaren eta multinazionalen zerbitzutan zegok. Momentu honetan oligarkia honi -- eta berdin multinazionalei -- ez zaiok interesatzen Euskal Herrian industriarik egotea, herri gatazka gogorra delako; orduan, oztopo guztiak ipiniko dizkik hori horrela gerta dadin. Hor zegok entrepresetako teknikak ez berritzea eta azpiegiturari jaramonik. ez egitea.
Produzio zuzeneko esku-lana behar dela. Hor diagu Eushd Herria eskola profesionalez teknikaz beterik; orain, zaharkoi sistimari lagunduko dizkionik ez du ipiniko, hots, filosofiako fakultade bat e.a.
Orduan, zer gertatzen da? Euskal Herriko produzio indarrek freno bat topatu dutela bere bilakaeran. Hemengo gainegitura oztopo duk indar hoiek desarroila daitezen, horretarako beste erakunde bat behar baita. Gainera, Euskal Herria, munduan lehenbizitakoa izan duk industrializatzen, baina Mendebaleko erresuma guztiak, orain, aurrerago zaudek, gu baIno; gure ekonomia hirugarren munduko erresumak harrapatzen ari dituk, Euskal Herrian oraindik egiten diren inbersioak erresuma hoietan egiten baitira.
Azkenik, gure hirugarren sektorea herri kolonizatu guztiena bezalakoxea duk.
-- Nolakoa izan daiteke politikazko euskal estrategia?
-- Lehen esan dudan dependentzia horretatik atera nahi badiagu, Herri bihurtu beharko diagu, hemengo ekonomiaren jabe; hori euskal sozialismo independiente baten barruan lortuko diagu, beste era guztiak utopikoak baitira esperientziak mundu guztian erakusten digun bezala. Horretara iristeko bideak bilatu behar diz1dagu, Euskal Herriari egokiak zaizkionak. Ereduak ere bazetiagu: hor zegok Txile eta hor zeudek Vietnam eta Angola. Lehenbizikoak bide bat hartu zian sozialismora iristeko eta orain faszismoa begok; besteek beste bat eta sozialismo iraunkorra zegok; egizaleak izan gaitezen eta ekin dezagun aurrera.
Nere ustez, egun baduk Euskal Herrian zenbait alderdi edo erakunde politiko, lehen aipatu ditudan helburuak lortu nahiaz eta elkartzeko lokarririk bazegok. Orduan, hortik joanen duk gure bidea. Talde hoik animatzeko ere bazegok zenbait organo ideologiko edo aldizkari; hauen funtsa ere oso garrantzitsu eta beharrezko ikusten diat. Zer esanik ez, euskal kulturak duken garrantziaz helburu hoiek lortzeko. Orain ongi, sortzen diren erakundeak eta gizarte berria piramidalak izan ez daitezen, horizontalak baizik; eta hori lortzeko eguneroko bizitzatik sistima autoritario guxtia kentzen eta saiatzen saiatu behar geniake.
-- Nola ikusten duk Euskara eta Euskal Herriaren etorkizun kulturala?
-- Aspaldidanik entzun ditudan hitzaldiak eta, berdin, irakurri ditudan artlkuluak euskara eta euskal nortasunari buruz oso ezkorrak edo pesimistak izan dituk. Historiaren azken urte hauei begirada bat ematen bazioagu ere, hori berdina sumatuko diagu errealitatean. Hala ere, ni oso baikorra sentitzen nauk, zeren Euskal Herrian geure nortasuna galtzen ari garela konsziente gaituk eta horrek ematen ziguk indarra borrokatzeko, geure nortasun hori gal ez dezagun.
Munduan gu bakarrik ez gaituk gatazka horretan murgildurik gaudenok. Bazegok erresuma aurreratuetako gazterien artean beren OSABENGANA joateko tendentzia bat. Orain jende gehiena, eta batipat gazteria, hiri handietan bizi duk eta gehienok bazeukatek osaba edo familiarren bat hiritik kanpora; paristarrak Bretainan edo Okzitanian izanen dizkie. Osaba honen bizitzak eta kultur desberdinak zeharo markatzen dizkiate gazte hauek, eta beren earbasoen» bila hasten dituk, hots, beren nortasunaren bila eta nortasun hori indioen artean edo kultur zapaldutako herri batean topatzen diate. Ondorio bezala, hor ikusten duk Ipar Amerikanoen artean indioengana joateko gogoa; Hego Ameriketan indioen kultura bizkortuz joatea e.a.
Euskal Herriko gazteriak oraindik ez dik moztu bere oinarrizko nortasunarekin, bere arbasoen kulturarekin; konszientea duk horri buruz, eta beste herri hoietan baina errazagoa nortasun hori bereganatzea. Hala eta guztiz, nik jendeari herri ttipietara gehiago zabal dadin eskatuko niokek eta kultura gordetzen duten jende zaharragoarekin kontakto ugariagoak eduki ditzala geure nortasuna sakontzeko eta finkatzeko egoki baita.
Ekonomilari, politiko, saialari, poeta... Guzti hau gazte batengan. Ezpairik gabe, bere lana probetxugarri izanen zaio barruan daraman herriari. Etorrera ona opa diogu,
Mendiaga
10-11

GaiezKulturaKulturgintz
PertsonaiazBAKAIKOA1
EgileezMENDIAGA1Kultura

Azkenak
Harrera premia aurreikusiz Zumeta margolaria

Irakurlea dagoeneko jakitun dateke Euskal Herrian askatasunaren alde egon den eta dagoen gatazka politikoaren ondorioz urte luzetan kartzelan, erbestean edota deportazioan bizi behar izan duten euskaldunak, etxerako bidean, beren bizitza berregiten hasteko izaten dituzten... [+]


Trump-ek distentsio nuklearra eskaini die Errusia eta Txinari

Bi herrialdeekin arma nuklearrei buruz hitz egin nahi du AEBko lehendakari Donald Trumpek, ostegun honetan bere bulegoan kazetariei jakinarazi dienez.


Sexu jazarpena leporatu dioten EHUko irakaslea eskoletatik kanpo utzi du errektoretzak

EHUko Errektoretza Taldeak hedabideetara igorritako ohar baten bidez jakinarazi du neurria: "Unibertsitateak baieztatzen du salatu duten irakaslea jada klaseetatik at dagoela eta ez dela fakultatera joango kasua argitu arte".


AHT Hego Euskal Herrian: 15.000 milioi euroko inbertsioa Irunera abiadura handian iristeko?

Abiadura handiko trenaren aurkako manifestazioa egingo dute Iruñean larunbat honetan AHT Gelditu plataformak deituta, 12:00etan Diputaziotik abiatuta. Castejon eta Iruñea arteko trenbidearen eraikuntza lanek aurrera jarraitzen dute eta Espainiako Garraio... [+]


Emeadedei + Mahl Kobat
Gutaz ari dira

EMEADEDEI + MAHL KOBAT
NOIZ: otsailaren 2an.
NON: Zuiako gaztetxean, Murgian.

----------------------------------------------------

Iazko irailaren 20an izan genuen lehen aldiz musika kolektiboaren berri, sortu berri zuten sare sozialeko profilean: “Hemen da Hil da... [+]


2025-02-14 | ARGIA
Adin txikiko beisbol jokalari bati musu emateagatik entrenatzaile bat kondenatu dute

Adin txikiko neskak 2023an salatu zuen entrenatzaileak hiru aldiz musukatu zuela bere baimenik gabe. Nafarroako Probintzia Auzitegiak Iruñeko epaitegiak ezarritako zigorra baieztatu du. Entrenatzaileak ezingo du harreman zuzenik izan adin txikikoekin inongo lanbidetan eta... [+]


2025-02-14 | dantzan.eus
Inauteriak 2025 oinarrizko egutegia

Kaskarotak eta maskaradak urtarriletik dabiltza martxan, Malerrekakoak etorri dira segidan eta pixkanaka han eta hemen ospatu dira inauteri festak. Aurten, ordea, data nagusiak berandu datoz oso; Kandelaria egunean Hartza esnatu zen, baina ilargiari begiratu eta beste pixka... [+]


2025-02-14 | Sustatu
Itzulinguru ikerketa: itzulpen automatiko aurreratuak nola eragiten dio euskarari?

Sozioluinguistika Klusterrak, zenbait erakunderen laguntzarekin eta Asier Amezaga, Eduardo Apodaka eta Asier Basurtok landutako lanean, Itzulinguru izeneko proiektuaren emaitzak argitaratu ditu. Itzultzaile neuronalek (azken belaunaldiko itzultzaile automatikoak, zeinak euskaraz... [+]


2025-02-14 | Euskal Irratiak
David Gramond
“Gizartea beldurrarazteko baliatu zuten tortura, militantziari uko egiteko”

Otsailaren 13a Torturaren Kontrako eguna izanki, Euskal Herriko Torturaren Sareak gutun publiko bat igorri du. Poliziek torturatu euskal jendeen lekukotasunak bildu, eta aitortza egiteko xedea du sare berri horrek Euskal Herri osoan. Torturatuak izan diren 5.000 pertsonei... [+]


2025-02-14 | Gedar
Munichen, manifestazio sindikal bat harrapatu eta gutxienez 21 pertsona zauritu ditu gizon batek

 Ibilgailu baten bidez, Ver.diren protesta batean zeuden manifestariak aurretik eraman ditu. Duela egun gutxi, supremazista zuri batek 11 pertsona erail zituen Suedian.


Gizon bat atxilotu du Guardia Zibilak Amurrion, hildako bi agenteren kontura sare sozialetan barre egitea egotzita

"Polizia hila, baratzerako ongarririk onena" idatzi zuen atxilotuak sare sozialetan, eta lau milioi jarraitzaile baino gehiago ditu bere profilak, Guardia Zibilak azaldu duenez.


Iruñeko Laba, agur labur bat, irailean indarberrituta itzultzeko

Larunbat honetan itxiko dute Laba ostatua Iruñeko Gazteluko plazan eta, bitxia bada ere, egun osoko festarekin ospatuko dute itxiera, agurra ez baita behin-betikoa: Labak ondoko Windsor tabernarekin bat egingo du, obrak hastera doaz, eta beranduenez irailean berriz... [+]


Eguneraketa berriak daude