Lidia Falcón eta emakumeen arazoak


2021eko uztailaren 20an
Lidia Falcón feministari elkarrizketa.

Lidia Falcón eta emakumeen arazoak
Orain dela 2 urte ikusi nuen, Lidia Falcon lehenbizikoz erdal izparringietan; bertan jakin nuen espetxeratua izan zela ere. Urte bat da espetxetik atera zutela, bainan ez da oraindik libro, probisionala da bere libertatea.
Maiatzaren 14ean, joan zen ostiralean, Donostiara etorri zen emakume hau hitzaldi bat ematera. Azkenengo mementuan hitzaldia ematea debekatu egin zioten.
Lidia Falcon emekume bitxi bat da, bere hitzak harrigarriak, ulergaitzak eta maiz gogorrak sentitzen diro, nahiz beti emakumeen askatasunari buruari.
Lidia Madrilen jaio zen; ama Madrikoa du, aita Perukoa. Lau urte zituenez gero Barzelonan bizi da; katalana badaki eta, dioenez, katalana da. Deretxo eta periodismo karrerak eginik ditu. Sei aldiz espetxeratu dute. Ezkonduta bizi da. Bi seme-alaben ama da. Emakume gazte da oraindik. Idaz lanean aritzen da eta liburu hauen egilea da: «Derechos civiles de la mujer», «Derechos laborales de la mujer», «Mujer y sociedad» eta «Cartas a una idiota española».
«Colectivo feminista», delako mugimenduan parte hartzen du.
Amaia Lasa.-- Noiz eta nun sortu zen «Colectivo feminista», delako mugimendua?
Lidia Falcon. -- «Barzelonako Kolektiboa», emakumeen elkarte unibersitariek egindako komisio feministatik sortu zen; izena, joan zen abenduan egin genituen batzar batzuetatik datorkigu; Madriden, beste talde batekin elkartu ginen; beren izena «Seminario Colectivo Feminista» zen; oso izen egokia zela guretzat pentsatu genuen; azkenik guk ere «Colectivo Feminista» izena hartu genuen.
A. L.-- Zein dira mugimendu honen helburu garrantzitsuenak?
L. F.-- Mementu konkretu honetan ideologia femenista bat sortzea; ideologia honen sortzeak, helburu batzuk ezartzea, programa bat egitea, taktika eta estrategia bat egitea darama. Emakumeen arazoa klase arazoa bezala ikusiko litzateke; ere kontutan izanik erlazio sexualak, emakume eta gizasemeen arteko erlazioak etaerlazio hauetatik sortzen diren kontradikzioak. Oraingo eta geroko helburuari begiratuz baita burruka taktiko bat ere.
A. L.-- Noiztik zara zu feminista?
L. F.-- Hamabi urtez geroztik, emakumeei buruz idatzi eta lan egiten dut, orduz geroztik, hitzaldiak cmaten ditut, artikuluak eta liburuak idazten, emakume desberdinekin biltzen.
Orain urte asko, gutti eta bakanak ziren feministak eta beti legislazio eta kodigo penalaren erreformismoari buruz tratatzen genuen. Geroago, 1968 urtean, lan masiboagoak egiten hasi ginen; honen ondoren beste talde batzuek elkartzen joan ziren; batzuetan emakume demokratikoen mugimenduen artean parte hartzen zen; bestetan talde autonomoak izaten ziren. Gero, 1972 urtean, emakume unibersitarioaren elkartean sartu ginen eta, gaur arte.
A. L.-- Bada «Mujeres Universitarias» deritzan beste mugimendu bat, baina zuek beste mugimendu bat sortu duzue. Zergatik?
L. F.-- «Mujeres Universitarias» mugimendukoa izateko unibersitarioa izan behar duzu; guk ez dugu emakume unibersitarioarekin bakarrik lan egin nahi.
A. L.-- Zergatik uste duzu zuk beharrezkoak direla, mugimendu feminista autonomoak?
L. F.-- Emakumeek interes berezi batzuk dituztelako eta, beren zapalkuntza berezia baita, erantzun berezi bat eman behar du. Talde zapalduek burruka dezakete bere askatasunaren alde; beraiek esan behar dute zein den bere askatasun bidea, beraiek behar dute sortu beren ideologia, taktika eta estrategia.
A. L.-- Orain dela hilabete, Bruselasen, mugimendu feministen topaketak izan dira. Zu han izan zara. Ze iritzi jaso duzu?
L. F.-- Oro har, esperientzia interesgarria izan da, bainan alde onik eta txarrik izan du.
Alde onak izan ziren, esate baterako, 23 Herritatik etorri eta 1.500 emakumeek parte hartu zutela; era guztitako taldeak zeude ia; hirugarren munduko emakumeen azalpena; izugarriak dira beren kondizioak.
Alde txar garrantzitsuenetako bat hau izan zen, ez zela mugimendu guztien elkarte bat eratzeko ezer egin. Baita mugimendu radikal askoren hutsunea ere, behar bada antolatzaileak erreformistak zirelako.
A. L.-- «Colectivo Feministak» nazio zapalkuntzari buruz ezer esan al du?
L. F.-- Ez! Gai hortaz ez du ezer esan oraindik, geure programa eratu gabe dugulako.
A. L.-- Zu, idazle bezala, ezaguna zara. Zer da zuretzat idaztea?
L. F.-- Gauza asko: ezagutzen ez dudan jendeaz harremanetan jartzea, nere experientziak azaltzea, pentsatzen eta idazten dudan arauera ni osatzea, hutsak zuzentzea, nere ideia eta ekintzari zabalkunde gehiago ematea, t.a.
A. L.-- Beraz, zure idazle asmoak ez dira didaktikoak bakarrik?
L. F.-- EZ! ni sortzaile ere sentitzen naiz.
A. L.-- «Cartas a una idiota española» delako liburuak, zabalkunde handia ezagutu du; zer diozu liburu honetaz?
L. F.-- Liburu hau kasualitatez sortu zen. «Sábado Gráfico» errebistarako lan egiten nuen; Ester Vilar-en liburuak azaldu zirenean, errebistak erantzun bat emateko eskatu zidan; honela sortu zen liburu hau eta kasu harrigarria, emakume bakoitza sentitu da bertan erretratatua. Beste alde, liburu honen irakurtzea, estilo erreza duelako, nere beste edozein liburu baino irakurriagoa izan da.
A. L.-- Emakumeek alderdi politikoetan parte hartu behar dutela, uste al duzu?
L. F.-- Nik ezetz uste dut; emakumeek bere zapalkuntza berezia dutenez geroz, talde feministetan egin behar dute beren burruka.
A. L.-- Beraz, zuk diozunez, emakumea bakarrik al da gauza bere programa politikoa proposatzeko?
L. F, -- Hau axioma bat da! Emakumeek berek bakarrik erabaki dezakete, zein izan behar duen bere burruka, zein bere burruka bidea eta zein beren helburuak.
Amaia Lasa
16-17

GaiezGizarteaSektore bazEmakumeaTaldeakColectivo F
PertsonaiazFALCON1
EgileezLASA1Gizartea

Azkenak
2025-02-06 | dantzan.eus
Lazkaon aspaldi galdu ziren inauteriak berpiztuko dituzte

Lazkaon 1960-70ko hamarkadan galdu ziren inauteriak berreskuratzeko asmotan dabiltzala irakurri dugu azken asteetan. Festa haietatik abiatuta herriko hainbat talde elkartu eta otsailaren 28an plazaratuko dira inauteriak ospatzera. Xehetasun gehiago jakin nahian Oin Arin dantza... [+]


2025-02-06 | Gedar
Autobusak antolatu dituzte ostiralean Gasteizera joateko, Maccabiren aurkako manifestaziora

Israelgo Estatuko saskibaloi taldeak ostiralean jokatuko du Gasteizen, eta mobilizatzera deitu du Palestinarekin Elkartasunak.


Berriztagarrien lurralde plana aldatu du Jaurlaritzak, eskala handiko eolikoei toki gehiago egiteko

Abenduaren 20an Eusko Jaurlaritzak planaren behin-behineko bertsioa onartu zuen eta gaitasun “baxu eta ertaineko” eremu ugari gaitasun “ertain eta altukoak” bezala ageri dira orain.


1.000tik gora sinadura, Donostiako Kristobaldegi komentua Txomiñeneko auzoarentzat izan dadin

Auzoak behar asko dituela nabarmendu dute eta Kristobaldegik beharrei erantzun ahal diela: auzo baratzeak, biltegia, kultur etxea, zaharren egoitza, eta abar.


Alternatibei zirrikitua irekitzeagatik

Zerbait egin beharra izan liteke aurtengo Argia Sarietan garaikurra jaso berri dutenen oinarria. Zapalkuntzaren, bazterkeriaren, ahanzturaren aurrean antolatzearen erabakia hartu izana. Edo ilunetik argia ateratzea, zirrikituak bilatzea eta komunitateari eskaintzea. Balio... [+]


Hondarribiarren gehiengoak alarde parekide bakarraren alde egiten du, udalaren inkesta baten arabera

Inkestatuen %45,6k alarde parekide bakarra nahiago du herriarentzat eta %65ak baino gehiagok alardearen gatazka konpontzeko herritarrek gai horren inguruko hitzaldi eta tailerretan parte hartu behar dutela adierazi dute.


2025-02-05 | Iñaki Murua
Bide luzea pauso ttikitan!

Bidea pausoka egiten da, eta hasiak egina dirudiela ikasi nuen aspaldi xamar. Baina jendeak esaldi hori edukiz betetzen ere ikasi nahi du. Bakarrik ezer gutxi lor genezake, hasi orduko etsi, akaso. Sekulako jendetza biltzeak ere antolaketa zaildu eta ikusi beharrekoa gandutu... [+]


Gutxiengoa

Ez zuen egoki jokatu, neurriak hartu behar ziren, bestela, ez dugu ikasten. Itxuraz, ez zen ohartzen egindakoaren inpaktuaz, normal jarraitzen zuen, batzuetan, ingurukoek baino itxura zoriontsuagoz. Gainera, altuegi hitz egiten du, hori ez zaio inori gustatzen. Darabiltzan... [+]


Ez ei dakite zergatik

Hezkuntza Sailak ez ei du ulertzen publikoko langileak zergatik joan garen grebara. LAB sindikatuari galdetzea dauka. Sindikatu horrek akordioa sinatu zuen sailarekin, 2023ko apirilean. Urte bi geroago grebara deitu dute haiek ere, aurrekoetan ez bezala, Hezkuntza Sailak... [+]


Julen Goldarazena, 'Flako Fonki'. Xakea eta jotak
“Ez dakit euskara hobetu dudan edo lotsa galdu, baina horrek oso pozik jartzen nau”

Aurretik bistaz ezagutzen banuen ere, musikaren munduak hurbildu gaitu Julen Goldarazena eta biok. Segituan ezagutu nuen Flako Chill Mafiak erakusten zuen irudi horretatik harago eta horrek baldintzatu dizkit, hein handi batean, proiektuarekiko harremana eta iritzia. Lauzpabost... [+]


Derrigorrezko hezkuntzaren etapa guztietan mugikorra debekatu nahi du Generalitateak

Haur Hezkuntzatik hasi eta Derrigorrezko Bigarren Hezkuntza amaieraraino, ikastetxeetan mugikorra debekatzea du helburu Kataluniako Generalitateko Hezkuntza kontseilariak. 6 urtera arteko haurren ikasgeletan material teknologikorik ez egotea eta eskolen digitalizazioa aztertzea... [+]


2025-02-05 | Tere Maldonado
Irakasle-klaustroak edo mundua nola hobetu

Erretiratu berri den lankide-ohi baten omenez, Historiako irakaslea. Bejondeizula!

Hezkuntza-legeek azpimarratzen dute zein garrantzitsua den ikasleengan pentsamendu kritikoa sustatzea. Baina irakasle-klaustroak, garai batean ideien eztabaidarako eta proposamenak... [+]


Demokraziaren muga geopolitikoak

Mendebaldeko herrialdeetako demokrazia liberalak demokrazia minimalista baten itxura gero eta handiagoa du. Definizioaren muina litzateke hauteskunde bidezko gobernu aldaketak errespetatzen direla. Horren aldaera autoritarioari Levitsky eta Way politologoek autoritarismo... [+]


Eguneraketa berriak daude