Nafarroako Langileria Eta Euskaltasuna


2021eko uztailaren 19an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Jabier Yaben Bengoetxea, Nafarroako langile kontseiluko lehendakariari elkarrizketa.

Nafarroako Langileria Eta Euskaltasuna
JABIER YABEN BENGOETXEA, Nafarroako langile-kontseiluko lehendakari.
Orain 38 urte jaio zen Iruinean Langile-Kontseiluaren Lehendakaritzarako hautatua izan den Jabier Yaben. 1958. urteko maiatzaz geroztik, "Vascongadas de Seguros delakoan dihardu lanean. Ez da kargu erraza Yaben jaunak bere gain hartu duena. Duen karguarengatik eta Nafarroan frogatu duen dei-ahalmenagatik hurbildu gatzaizkio Z.A.-rako galdera batzu egiteko asmoz.
-- Langileek ez dute Sindikato Bertikala onartzen; halere, zuek, Sinkato barrenean zaudete. Nola esplikatuko zenuke zuen agerpen hau?
-- Kargu sindikalak gureganatzeak ez du esan nahi Sindikatoen gaurregungo antolamendua ontzat ematen dugunik; ezta gutxiago ere. Esan dezakegu 110.000 langileetarik, ehunen bat bakarrik dela Sindikato sistemaren aldekoa.
Baina azkenengo Hauteskundeez geroztik, benetako Sindikatoa eraikitzeko posibilidade gehiago dugu. Endemas, orain arte klandestinitatean mugitu diren langile buruzagiei ez zaie gaizki etorriko sindikal-bunkerra zer den jakitea. Horrela, beren aparteko balieaz gainera, egiturak aldatzeko beharrezko den esperientziaz hornituko dira.
-- Zein oztopo arkitzen duzue zuen lanaren bizkortasunerako?
-- Batez ere, lanegiteko benetako garantiarik eza. Sindikato Bertikalaren egitura osoa, zerbitzatu behar lukeena bera, langilea, kontrolpean jartzeko egina dago. Trabak Sindikatoko «bonzoengandik» eta «Arazo Sozialetarako Ordezkaritza»-tik datozkigu, gure ekintza guztien kontrola eramanaz eta langileen arteko koordinaketa galeraziaz.
-- Konkretuki, zeintzu dira Kontseiluaren egin behar nagusiak?
-- Bitara muga ditzakegu gure gaurko buruhausteen iturriak: lehenik, egungo sindikatoa, politik errejimen bat finkatzeko jaio zen sindikatoa, langileen zerbitzu hutsean egonen den batean bilakatu. Hau lortuz gero, beste dena erraz eskuratuko dugu.
Bigarren hauzia aski ezaguna da: aurrera eraman nahi dugun Konbenio Orokorra. Konbenio honen helburua zein den gauza jakina da: maila guztietan lanerako baldintzapen minimo batzu sortu. Nahi dugu langile oro, enpresario eta langileek egindako itun batez babestua egon dadiela nahi dugu.
Enpresagizonei aurkeztu diegun propuesta, itun-gsi bat besterik ez da, sozial-ituna hasteko saio bat.
-- Aditu izan dugu, enpresarioen aldetik, lantegi erdi eta txikiak ito egingo liratekeela konbenioa onartuko balute. Lan gabe dagoen jendetza ere ugal daitekeela esan da.
-- Ez dut uste Nafarroako Konbenioa negoziatzeagatik inork lantegia itxi beharko lukeenik. Hori komunikabideetarako eta enpresario txikiekin erabili den demagogia da. Hortaz aparte, gauza bat da guk 16 mila pezeta eskatzea, eta bestea, tratuak egin ondoren har dezakegun aukerabidea. Gertatzen dena hau da: Nafarroako Konbenio Orokorra zen eta da, izan ere, langileriaren helburu nagusia, eta, gainera oinarrizkoa eta besterik ezer baino lehen egin beharrezkoa, zeren langilerik behartsuenak, baztertuenak, ahulenak eta gaitzetsienak laguntzea eta zuzpertzea baitu helbuaru. Hain zuzen ere, beren buru egin ez lezaketenen eskubideengatik borroka egitea. Eta, horren ondorioz, Nafarroako langileriaren batasuna lortzeko, biderik egokienetako bat delako.
-- Pasa gaitezen beste gai batera. Zein mailatan dago, zure ustez, Nafar langileengan arazo nazionalari buruzko sentikortasuna?
-- Ez ditzagun ahantz, historiaren azken 40 urteak: langileari bere herri-historiaren ezagumena desarroila-erazi liezaiokeen politik bideen gabezia, nahita bultzatutako nahasketa sortuaz. Gauzak horrela, aitortu behar dugu nafar langileriaren gehiengoa, ez dela errealitate hori bereganatzera iritsi. Urte zailak izan dira.
Halere, ziur nago, perspektiba berri baten aurren gaudela eta, nola politik erakundeak, hala sindikalak, beren izaeraz jabetuz joan behar dutela. Gu geu, euskal langile garenez gero, ezin gaitezke konforma egunero salatzen ari garen eskakizunekin." preso politiko, sindikal, atzerriratuentzat amnistia, lanetik igorrita-koentzat lanera itzultzea etabar... guzti hauek beharrezkoak, eskubidezkoak eta ezin atzera utziak inolaz ere. Baina era berean, gure herriaren -- Euskadiren -- nortasun politikoaren onespena aldarrikatu behar dugu.
-- Zer erakar dezake aurtengo Aberri-egunak?
-- Poztutzen nau galdera honek. Azken bolada honetan, 1932an gertatu zen bezala, batzuetan era berdinean, desberdinean bestetan, baina beti helburu berarekin-asmo politiko txarrez egindako,baieztatzeak aditzen ditugu, sasi foral-mozorropean estaliáz. Egia esan, azken finean, sasi-foralismoa, foralitateai en beraren aurrezourre dago, eta gure Herriaren Historia okertzeke sdio bat da.
Nafarroa -- nahiz eta bere seigarren merindadetik berezirik -- Euskal Herriaren bura da, eta horrela, gure euskal batasunerako inguru esperantzagarrian, harrera onez hartuko ditugu anaiak. Iruinea ez da ez inolako martxa berderik izanen; oker dago horrela pentsatren duena.
Ez du herriarekin eta ezta herriarentzat ere pentsatzen.
Mikel Bujanda
6

GaiezEkonomiaSindikalginLangile kon
PertsonaiazYABEN1
EgileezBUJANDA1Ekonomia

Azkenak
Gure gorputza gudu zelai bat da

Azaroaren 25ean, Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Egunean, Steilas sindikatuko Idazkaritza Feministak kartel bat argitaratu du: Gure gorputza gudu zelai bat da du leloa, eta Hego Euskal Herriko ikastetxe guztiek jaso dute. Gatazka armatuetan emakumeek eta adingabeek... [+]


“Irtenbidea Polizia kopurua handitzea balitz, arazoa jadanik konponduta legoke”

Albiste izan da Gasteizko Errota auzoa azken asteetan, urriaren 8az geroztik delinkuentziaren aurkako eta segurtasunaren aldeko mobilizazioak burutzen baitituzte zenbait auzokidek asteartero, bi lonja huts okupatu zituzten gazte migratzaile batzuk jo-puntuan jarrita. Inguruan... [+]


2024-11-25 | ARGIA
A-25: mugimendu feministak gizonei dei egin die konplizitatea eta justifikazioa desagerrarazteko konpromisoa hartzera

Azaroak 25 Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Eguna da. Mugimendu feministak Bilbo, Iruñea, Gasteiz, Donostia eta Baionan mobilizazioak egingo ditu. Mugimenduak argitaratu duen manifestuan, 2024an Euskal Herrian eraildako bost emakumeak gogoratu dituzte. Aurtengo... [+]


Udazkena agurtzen negua besarkatzeko

Abenduak hostoen kolore marroia dauka: lurrean, intxaurrondo biluziaren azpian, geratu diren hostoena. Intxaurrondoak bukatu du bere zikloa. Atseden hartzera doa: zuztarrak indartuz, elikatuz, nutritzea du helburu. Barrura begira, barrenak osatzeko garaian dago, orain arte egin... [+]


2024-11-25 | Iñaki Sanz-Azkue
Sugandila bat “ezer ez dagoen lekuan”

Asko hitz egiten da basoaz azken aldian. Basoak berreskuratzeaz, basoak sortzeaz eta basoaren hedadura zabaltzeaz entzungo duzu sarri. Eta ekintza ona izan daiteke zalantzarik gabe, ekosistema moduan duen balioa handia delako. Baina, basoari jartzen diogun atentzio eta indar... [+]


2024-11-25 | Jakoba Errekondo
Birigarroak zirinetan heriotza

Datozen 100-150 egunak erdi lo negukatzen igaroko dituzte landare askok. Beren jakiak sortzeko nahitaezkoak dituzten hostoak askatu eta aurreko 200-250 egunetan metatutako erreserbei esker biziko dira.


2024-11-25 | Garazi Zabaleta
Gaztaina feria basaburuan
Gaztainadiak eta gaztainaren kultura protagonista

Nafarroako beste zenbait herritan bezala, duela lauzpabost urte hasi ziren Basaburuan gaztainondoen inguruko lanketarekin. “Bertako gaztain barietateei lotutako ikerketa abiatu zuen Nafarroako Gobernuak, eta orduan hasi zen hemengo herrietan ere gaztainaren historia... [+]


Funtsezkoa jendea da

Mundu-mailan antifeministak eta arrazistak diren gorroto-diskurtsoak larriki areagotzen ari diren testuinguruan bizi gara. Mundu zabalean sare sozialek zein agenda
politikoek txertatzen dituzte eskuin-muturreko narratibak. Arrazismoa eta antifeminismoa tokian tokiko... [+]


Lanbroa

Askotan gertatu izan zait etxetik lanbroari so egon ostean, blai bukatuko dudala jakin arren, aterkirik ez hartzea. Zergatik ote? Beharbada, aterkia hartzeko gogorik eza? Beharbada, bustiko ez naizen itxaropena? Kontuak kontu, ondorioa beti berbera izan da. Esaerak dio, euri... [+]


Euskaraz bizitzeko, Euskararen Errepublika

Gogoan daukat, 16 urterekin, Bergarako epaitegi aurrean egindako euskararen aldeko elkarretaratze batean identifikatu ninduela Ertzaintzak lehen aldiz. Euskal Herrian epaitegiak euskalduntzeko aldarria zilegi zela pentsatzen genuen, baina, orduan ere, faltako zen baimenen bat,... [+]


2024-11-22 | Estitxu Eizagirre
Amillubi proiektuak lehen urtea ospatuko du abenduaren 1ean

Zestoako Iraeta auzoko Amilibia baserria eta lurra kolektibizatzeko 100.000 euro batzea falta du Amillubi proiektuak, lehen urte honetan 290.000 euro eskuratu baititu. Biolurrek abiatutako proiektu agroekologiko honek dagoeneko jarri du lurra martxan, sektorearen beharrei... [+]


Gazako %36 guztiz suntsitu dute, base militarrekin lurraldearen kontrola segurtatzeko

Forensic Architecture erakundearen ondorioetakoa da hori, ikusita Israelgo Armadak nola antolatu duen Gazaren egungo kontrola. Suntsiketa maila hori bakarrik litzateke Gazaren kontrola segurtatzeko, zeren eta, berez, txikitze maila askoz handiagoa da lurraldearen gainerako... [+]


Eguneraketa berriak daude