Albizu'tar Enrike Margolaria


2021eko uztailaren 23an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Endrike Albizu Perurena margolariari elkarrizketa
Albizu'tar Enrike Margolaria
Pinturan, Euskal eskolarik sortu danik ez du uste
Albizu ta Perurena, tar Endrike, euskal margolaria da. Guk ezer esan ezpagendu ere, bere abizenak deadarka dau de esaten. Iran'en jaioa ta orain Ondarrabia'n bizi dana, bere ogei ta amasei urterekin. Biziro eraso digu, esanaz:
–Bidasoa'koa naizela jarri. zazu ta kito.
Onela egiten degu. Ta ondoren gure galdera-zerrenda egiten diogu. Pintore bezela guziok dakigu bere balioa, ta egun anetan ikusteko jarri ditu bere lanak Donostia'k~ Aiuntamentu azpietan. Jendea ta arrera oso ona izan du bere erakusketa onekin.
Berrogei ta amaika lanki es da txantxetako lanza. Maiatz onen bigarrenean zabaldu zan erakusketa, amabosgarren egunerarte irautekotan. Gure pintorea ezaguna ba-da ere, –len esan degunez–, ZERUKO ARGIA'ren irakurleei jakingarri izango zale gizen onen griña ta ircika nolakoa izan dan bere asieratik artuta.
–Nolatan asi ziñan?
–Zer esango dizut? Valentzia'ko San Carlos'en asi nintzan ikasten eta Madrid'go San Fernando'n jarraitu nuan nere margo-eskola.
–Luzaro aritu al-ziñan ortan?
–Ikasgoak bukatu arte, erabakita dauden urtetan
Diputazioak Saritua
–Aldi artan erakusketa edo espoxiziorik egin al-zenduan?
–Bein baiño geiagotan ala ere, ta Diputazioak saritua izan nintzan pintore gaxteen artean.
–Erbestetan ere ibillia omen-zera?
–Orrela da. Erroma'n, Frantzia'n eta Venezuela'n izana naiz. Azkenengo lurralde ontara joan nintzanean, ezkondua nengoen. Berrogei ta amabi ta berrogei ta amairugarren urtetan zan ori, ta egun aietan borruka bizian ari nintzan.
–Zenbat urte dala itzuli ziñan?
–Orain lau bat urte.
Orain arte gizena, margolaria, zuen aurrean igintzea besterik ez degu egin; baiña ortik gora ere oso jakingarria dala derizkiogu bere gaurko eiña pintore aldetik, beraren estela berezia ta nola umatu dan lan ontara jakitea.
–Nerekiko–erantzuten digu– gizona bera da autrenengo pintagaia. Gizona bat argazki zuzenean, baiña baita ere bere osotasunean. Euskalerriko lurra alde batera utzi gabe–jakiña!–. Gizona bere saltsan jarria, esango gem duke. Ta guretzat gure lurraldea. Batez ere Ondarrabi'ko ikusmira –mendi, itxaso, ibaia da nere begietan dantzan dabillena; emen bizi bainaiz gorputz eta biotz.
Euskal Eskolarik Ezin Diteke Sortu
–Ba-da gure artean Euskal-eskola izena artu duan pintura-meta. Zu eskola ortakoa al-zera?
–Ara. esango dizut. Euskal-eskola lege batzuen barrnan lan egitea ba-da, ori exin diteken gauza; da gure artean; oso bakoitza bere koskolean sartuak baikera euskaldunok. Ni nerau naiz ta zu zerari zera gure artean.
–Ala ere entzun oi-degu
–Bai, bai. Baiña euskalpintura ori gelenbat barrugiroz eta norberaren erri-maitasanez egin ditekela uste det. Euskal-estilorik, euskalkerarik ere ez det uste benetan arkitu ditekenik. Beti bakoitzaren nortasuna artu izan det aintzakotzat; norberak barrnan daramana ta iñun ikasten ez dana. Arriskutik anndiena, orregatik, alde guzietako ertia sorizeko arriskua dala deritzat. Eskola berdiña mundu guzian; bai Paris'en bai Madrill'en.
–Orduan?...
–Len esan dizudana: norberak bere koxka jarizea; beraren sentigena agertzea.
Albizu, beraz, bera da. Ta norbera izate au garrantzi aundikoa izanik, askoz geiago margolaritzan. Alde guzietatik nortasuna galdu ta pillean nastuta gelditzeko zorian bai-gande.
–Ta ondoren dio:
–Norberatasun au–gezurra dirudi ala danik–ito gabe eramatea, neke anndiko lana da. Besteren giñean lan egitea, ostera, askoz errazago eramatekoa dirudi.
Besteak Ez Bezelakoa Izatea Naikoa Det
–Nortasunak emango du gure lanaren erantzuna, naiz ta lan urria izan. Ta ez det berria izateko asmorik; orri arropuzkeria dala bai-deritzat. Naikoa det, besteak ez bezelakoa izateaz.
–Ortan datza nortasuna –esaten diogu gure aldetik– boste molde batekoa izatean.
–Askok–jarraItzen du Albizu'k– egon-eziña, urduritasuna, imintzioarekin nastu oi-dute, ta boti «estetika berri» zai egon oi-dira. Onela, maiztutako esanak berrituaz, gizan-arpogia pintatzea lan galdua ta gaindua dala uste dute. Baiña nik lenean iraunaz, giza-arpegi bat bere eiñean pintatzea, erreza ez dalarik, oso garrantzi anndiko lana dala sinisten det oraindik ere.
Erakusketa onetan margolariari oso barrukoak zaizkion gaiak ikusten dira: arrantzalesk dirala, Ondarrabiko etxeak dirala, erlijio-gairen bat, eta Madrill'en margoztutako zenbalt argazki.
–Beste tokiren batzuctan erakutsi al-dezu zure lan au?
–Madrill'en, Bartzelona'n, Bilbo'n
–Ta zare margalaritzatik bizi al-zera?
–Bai, baiña ori orrela izatea, zorionez neretzat, nere emazteari zor diot. Bera nere lanean ziaro sartua bai-dago ta nere erti-kezkatan egosia. Orregatik sortu zalt onelako ankera nere bizibidean aurrera irtetzeko.
–Bukatzeko, zer esango zeniguke zure gogoz?
–Inguruko aide gabe lan egitea zailla dalarik, nere erakusketa au alegin batzuen ondorena ta bizi gerala adierazteko egokia sortuko balitza, ederki letorke nere nekea. Ezpaida sarri erreza norberaren neucri betea lanean ematea, gizonak izaten dituan aldarte txarrak dirala bide, askotan ez degu gure barruko ongi adieraxten.
–Asmo berririk?
–Jo ta ke jarraitzea lanean. Edo-ta norbaitek zionez: jan bajo ta itxoin.
KUKU

San Benitotren zati bat. Iduri an EnriRe Albizutren lana da ta oraln Lazkao'ko Beneditarren prallletegian iRus diteRe.
8

GaiezKulturaArteaPinturaErakusketak
GaiezKulturaArteaPinturaPintoreakALBIZU1
EgileezKUKU1Kultura

Azkenak
Funtsezkoa jendea da

Mundu-mailan antifeministak eta arrazistak diren gorroto-diskurtsoak larriki areagotzen ari diren testuinguruan bizi gara. Mundu zabalean sare sozialek zein agenda
politikoek txertatzen dituzte eskuin-muturreko narratibak. Arrazismoa eta antifeminismoa tokian tokiko... [+]


Lanbroa

Askotan gertatu izan zait etxetik lanbroari so egon ostean, blai bukatuko dudala jakin arren, aterkirik ez hartzea. Zergatik ote? Beharbada, aterkia hartzeko gogorik eza? Beharbada, bustiko ez naizen itxaropena? Kontuak kontu, ondorioa beti berbera izan da. Esaerak dio, euri... [+]


Euskaraz bizitzeko, Euskararen Errepublika

Gogoan daukat, 16 urterekin, Bergarako epaitegi aurrean egindako euskararen aldeko elkarretaratze batean identifikatu ninduela Ertzaintzak lehen aldiz. Euskal Herrian epaitegiak euskalduntzeko aldarria zilegi zela pentsatzen genuen, baina, orduan ere, faltako zen baimenen bat,... [+]


2024-11-22 | Estitxu Eizagirre
Amillubi proiektuak lehen urtea ospatuko du abenduaren 1ean

Zestoako Iraeta auzoko Amilibia baserria eta lurra kolektibizatzeko 100.000 euro batzea falta du Amillubi proiektuak, lehen urte honetan 290.000 euro eskuratu baititu. Biolurrek abiatutako proiektu agroekologiko honek dagoeneko jarri du lurra martxan, sektorearen beharrei... [+]


Gazako %36 guztiz suntsitu dute, base militarrekin lurraldearen kontrola segurtatzeko

Forensic Architecture erakundearen ondorioetakoa da hori, ikusita Israelgo Armadak nola antolatu duen Gazaren egungo kontrola. Suntsiketa maila hori bakarrik litzateke Gazaren kontrola segurtatzeko, zeren eta, berez, txikitze maila askoz handiagoa da lurraldearen gainerako... [+]


2024-11-22 | Andoni Burguete
Etekin egarriak itotzen duenean

Tanta hotzak Valentzian eragindako hondamendiak irudi lazgarriak utzi dizkigu; batetik, izan dituen berehalako ondorioengatik, eta, bestetik, nolako etorkizuna datorkigun aurreratu digulako: halako fenomeno klimatiko muturrekoak gero eta ugariagoak eta larriagoak izango direla,... [+]


Planifikatzen ez duen Nafarroako Energia Planaren kontra alegatu dugu

Nafarroako Energia Planaren eguneraketa oharkabean igaro da. Nafarroako Gobernuak jendaurrean jarri zuen, eta, alegazioak aurkezteko epea amaituta, gobernuko arduradun bakar batek ere ez digu azaldu herritarroi zertan oinarritzen diren bere proposamenak.

Gobernuak aurkeztu... [+]


2024-11-22 | ARGIA
Languneko zuzendari Lohitzune Txarola
“Hizkuntza gutxituen pisu ekonomiko eta estrategikoa aldarrikatu nahi du Langunek”

Azaroaren 26an eta 27an, Langune Euskal Herriko Hizkuntza Industrien Elkarteak eta FUEN Federal Union of European Nationalities erakundeak antolatuta, ‘Hizkuntzen irabazia. Benefits of language industry in the economy’ kongresua egingo da Donostiako Kursaalean. Han... [+]


2024-11-22 | Estitxu Eizagirre
Biriatuko Arbolaren Besta hemen da

Azaroaren 23an egingo dute tokiko arbola, fruitondo eta landare ekoizleen azoka. Horrez gain, egitarau oso indartsua prestatu dute 22 arratsaldetik hasita 23 iluntzera arte: bioaniztasunari buruzko mahai-ingurua, sagarrari buruzko mintzaldia, "Nor dabil basoan?"... [+]


Euskarazko testuak ahots bihurtzen dituen patrikako gailu inteligentea merkaturatu dute

Lup izeneko gailuak testuak ahots bihurtzen ditu adimen artifizialari esker. Hainbat hizkuntza bihurtzeko gaitasuna dauka. Teknologia gutxiko gailua da, hain zuzen aurrerapen teknologikoetatik urrun dagoen jendeari balio diezaion. Ikusmen arazoak dituztenentzat sortu eta... [+]


2024-11-22 | Antxeta Irratia
“Feministon aurkako oldarraldia” gelditzeko indarrak batu dituzte Lizuniagan

Udan izandako indarkeria kasuen gorakada batetik, eta hainbat gizonezkok mugimendu feministak antolaturiko ekitaldiak boikotatu dituztela bestetik, Bortziriak, Xareta, Azkain, Bertizarana, Malerreka eta Baztango mugimendu feministek, erakunde publikoen konpromiso irmoa exijitu... [+]


2024-11-22 | Gedar
Espainiako Gobernuak ez ditu harremanak apurtu Elbit Systems armagintza-enpresa sionistarekin

Espainiako Defentsa Ministerioaren 6 milioi euroko esleipen publikoak jaso ditu aurten enpresak. Margarita Robles ministroaren arabera, urriaren 7tik ez diote "armarik saldu edo erosi Israelgo Estatuari", baina indarrean zeuden kontratuei eutsi diete. Elbit Systemsek... [+]


2024-11-22 | Joan Mari Beloki
Errusofobia lehen eta orain (II)

Sobietar Batasuna desagertu zenetik errusofobia handituz joan da. NBEko Segurtasun Kontseiluaren 2002ko segurtasun kontzeptua oso argia da, eta planetaren segurtasun eta egonkortasunak AEBei erronka egiteko asmorik ez duen estatuen menpe egon behar dutela adierazten du. AEBei... [+]


Eguneraketa berriak daude