Ikaragarri Aldatu Duk Euskal Herria
«Hi mutiko, non bizi duk Joxe Azurmendi» galdetu diogu Zegamako kalean jolasean dabilen mutiko bati.
Ez zekien Joxe Azurmendi nor zenik ere. Ez da harritzekoa. Zazpi urte egin ditu Joxek herrira gabe. Mutiko hark ez du Euskal Herrian hain ezaguna den Joxe Azurmendi ezagutzeko aukerarik izan. Ez du bere herritar jakintsu honekin topo egiterik izan.
Hamaika urte ditu kanpoaldetik. Zazpi urte azken txangoa hemen egin zuela. Egonaldi laburra egin du oraingoan ere. Ezinbasteko ikustaldi eta ibili batzuk besterik ez ditu egin. Jaiotetxean eta jaioterrian izan da. Etxealdetik, beraz.
"Harriturik nauzu, jende asko etortzen zait ikustera eta hitzegitera. Era guztitakoa gainera", esan digu.
Donostiako irratitik ere hurbildu zaizkio. Joxe Ramun Beloki izan du. Elkarrizketak ez du bete. "Bapatean ez da gauza sakonik esaterik. Patxada eta aski gehiagoz, ondo pentsatuta, erantzutea nahiago izango nukeen zioen.
Bapatekoak badu, ordea, bere grazia. Ondo neurtuak eta landuak baino gatz eta piper gehiago ohi du.
Dena den, bego hortan, Beloki eta Azurmendiren arteko elkarrizketa.
Garai horretan hasi zela uste dut euskara batuarekiko eztabaida ere. Arestiren HARRI ETA HERRI agertzen den urte berean Baionako biltzarrean zenbait gaztek H erabiltzea onartu zuen. Kezka hauek indarra hartuta zeuden ordurako, batez ere gazteen artean. Seminario guztietan ere sorturik ziren euskara ikasteko eta idazteko taldeak. Berdin herrietan: Bilbon, Donostian, Eibarren eta abarretan. Idazle talde txikiak orduan sortu ziren, han eta hemen. Imanol Laspiur, esate baterako, martxan jarritzen.
Alde horretatik bada etenik. Berritasuna bera baino lehenagokoa da etena, gainera. Berritasunak zer ekarri duen arlo bakoitzean ikusi beharko genuke: poesian, nobelan, saiakeran, kaleko giroan..
Halere Arestiren bidetik baino Mikel Lasaren bidetik datozenak gehiago dira: Amaia Lasa, Arantxa Urretabizkaia, Ibon Sarasola, Saizarbitoria eta, behar bada,
Zulaika bera ere bai. Mikel Lasa bera izkutuan geratu bada ere, berorrek ebakitako bideari jende asko jarraitu zaio. Azken aldera poesia gizartekoi eta politikoa egiterakoan alegiak hartu du indar. Gandiagarenean honelako asko da. Letek, berriz, oso gauza politak egiten ditu. Mirande izan da, agian, berritasun horretan errez ahantzi dugun idazlea.
Anaitasunari oraindik denbora eman behar zaio. Asko arindu asko aldatu da. Garai bateko ideologiakeria hura utzi duela iruditzen zait. Gaur, agian, bixiena berau da. Baina haserako bultzada bat besterik ez da. Zaila da Anaitasunaz iritzi bat ematea. Oraindik ez dakigu nondik nora joko duen.
Argitaldariez abeslariez eta abarrez emandako iritzi interesgarrientzat ez dugu lekurik. Joxek bapatean agertutako iritzi hauek ez dute, gure ustez, inorako lotsarik. Ez biezazu, beraz, Alemanian aurpegirik gorri, Joxe.
Mundu-mailan antifeministak eta arrazistak diren gorroto-diskurtsoak larriki areagotzen ari diren testuinguruan bizi gara. Mundu zabalean sare sozialek zein agenda
politikoek txertatzen dituzte eskuin-muturreko narratibak. Arrazismoa eta antifeminismoa tokian tokiko... [+]
Askotan gertatu izan zait etxetik lanbroari so egon ostean, blai bukatuko dudala jakin arren, aterkirik ez hartzea. Zergatik ote? Beharbada, aterkia hartzeko gogorik eza? Beharbada, bustiko ez naizen itxaropena? Kontuak kontu, ondorioa beti berbera izan da. Esaerak dio, euri... [+]
Gogoan daukat, 16 urterekin, Bergarako epaitegi aurrean egindako euskararen aldeko elkarretaratze batean identifikatu ninduela Ertzaintzak lehen aldiz. Euskal Herrian epaitegiak euskalduntzeko aldarria zilegi zela pentsatzen genuen, baina, orduan ere, faltako zen baimenen bat,... [+]
Zestoako Iraeta auzoko Amilibia baserria eta lurra kolektibizatzeko 100.000 euro batzea falta du Amillubi proiektuak, lehen urte honetan 290.000 euro eskuratu baititu. Biolurrek abiatutako proiektu agroekologiko honek dagoeneko jarri du lurra martxan, sektorearen beharrei... [+]
Forensic Architecture erakundearen ondorioetakoa da hori, ikusita Israelgo Armadak nola antolatu duen Gazaren egungo kontrola. Suntsiketa maila hori bakarrik litzateke Gazaren kontrola segurtatzeko, zeren eta, berez, txikitze maila askoz handiagoa da lurraldearen gainerako... [+]
Tanta hotzak Valentzian eragindako hondamendiak irudi lazgarriak utzi dizkigu; batetik, izan dituen berehalako ondorioengatik, eta, bestetik, nolako etorkizuna datorkigun aurreratu digulako: halako fenomeno klimatiko muturrekoak gero eta ugariagoak eta larriagoak izango direla,... [+]
Nafarroako Energia Planaren eguneraketa oharkabean igaro da. Nafarroako Gobernuak jendaurrean jarri zuen, eta, alegazioak aurkezteko epea amaituta, gobernuko arduradun bakar batek ere ez digu azaldu herritarroi zertan oinarritzen diren bere proposamenak.
Gobernuak aurkeztu... [+]
Azaroaren 26an eta 27an, Langune Euskal Herriko Hizkuntza Industrien Elkarteak eta FUEN Federal Union of European Nationalities erakundeak antolatuta, ‘Hizkuntzen irabazia. Benefits of language industry in the economy’ kongresua egingo da Donostiako Kursaalean. Han... [+]
Azaroaren 23an egingo dute tokiko arbola, fruitondo eta landare ekoizleen azoka. Horrez gain, egitarau oso indartsua prestatu dute 22 arratsaldetik hasita 23 iluntzera arte: bioaniztasunari buruzko mahai-ingurua, sagarrari buruzko mintzaldia, "Nor dabil basoan?"... [+]
Lup izeneko gailuak testuak ahots bihurtzen ditu adimen artifizialari esker. Hainbat hizkuntza bihurtzeko gaitasuna dauka. Teknologia gutxiko gailua da, hain zuzen aurrerapen teknologikoetatik urrun dagoen jendeari balio diezaion. Ikusmen arazoak dituztenentzat sortu eta... [+]
Udan izandako indarkeria kasuen gorakada batetik, eta hainbat gizonezkok mugimendu feministak antolaturiko ekitaldiak boikotatu dituztela bestetik, Bortziriak, Xareta, Azkain, Bertizarana, Malerreka eta Baztango mugimendu feministek, erakunde publikoen konpromiso irmoa exijitu... [+]
Espainiako Defentsa Ministerioaren 6 milioi euroko esleipen publikoak jaso ditu aurten enpresak. Margarita Robles ministroaren arabera, urriaren 7tik ez diote "armarik saldu edo erosi Israelgo Estatuari", baina indarrean zeuden kontratuei eutsi diete. Elbit Systemsek... [+]
Sobietar Batasuna desagertu zenetik errusofobia handituz joan da. NBEko Segurtasun Kontseiluaren 2002ko segurtasun kontzeptua oso argia da, eta planetaren segurtasun eta egonkortasunak AEBei erronka egiteko asmorik ez duen estatuen menpe egon behar dutela adierazten du. AEBei... [+]