"Hitz neurtuetan" antzerkia zestoan
Zestoako "Ur-Zaleak" taldeak, Xabier Unanue gure idazleak burutu duen "Hitz-Neurtuz"ko antzerkia emango digu "Eliz-Ondo" zineman, Abenduaren 14ean, gaueko 9,30etan.
Oraindik gutxi ezagutzen den altxor asko dago herri-bertsoetan. Bertso zaharren kantaldia moldatu ziguten lehen Xabier Letek, Antton Valverdek eta Julen Lekuonak. Gaur antzerkira daramate bertsoa zestoarrek, Xabier Unanue eta Pili Etxanizen bidez.
Bi saiotara azaldu gara nola egiten duten ikustearren. Bi ordu pasatxoko antzerkia da. Zoratzen egon gara. Jendeak, gustoko bi ordu igarako dituela, uste dugu. Era askotako sentimenduak jarriko zaizkio dantzan jendeari. Pasarte hunkigarriak, algara gozokoak, denetarik izango du.
Xabier eta Pili ditut tartetxo batean solaslari.
Zer da, hain zuzen, zuek prestatzen ari zaretena?
Antzerki bat, hain zuzen ere, zenbait bertsolariren zati bereziz Euskal Herriaren kondairan murgilduriko bertsolarien mezua agertarazi nahi genuke. Herriak gogozkoak izan ditu bertsolariak eta bertsoak. Herriaren giroaz eta gertaerez mintzo dira askotan. Bertsolari eta bertso hoik, antzerki giroz eta loturaz agertu nahi dizkiogu herriari.
Bertsozko antzerkia moldatzen, zer dela eta hasi zinen, Xabier?
Bertsolariek sortu izan dizkiguten pertsonaiez estanpa gisako zerbait agertzeko asmoa aspaldikoa dut. Ez nahiz behin ere ahaztuko, Anjel Garaizabal eta Lurdes Arrizabalagak "Maritxu nora zoaz" abestiaz egin zuten antzerkitxoaz. Ume nintzelarik ikusi nuen Zesteako zinema aretoan. Txikitako oroitzapen gozo hark burutarazi dit. Herriak ezagutu behar du bertsolarien lana eta mezua. Antzerki giroa horretarako onenetarikoa, noski.
Hari bat, ardatz bat, izan ohi du antzerkiak.
Ez dugu bertsolaritzaren kondaira urtez-urte harildurik ematen. Hiru zati ditu antzerki honek: Fernando Amezketarraren ipuinez hasten dugu lehen zatia, Iztuetaren "Kontxexi" deitu bertsoez jarraitzen da, ondoren Etxahunen zenbait bertso eta beronen bizitzako zenbait pasarte agertzen dira, Pedro Mari Otañoren zenbait ibilaldi, Bilintxen "Nagusi Jauna eta Joana Bixenta Olabe". Iparragirren bizitzako zenbait xehetasunez amaitzen dugu lehen zatia. Bigarren zatia, berriz, sagardotegiroan egiten dugu. Pello Errota, Txirrita, Gaztelu eta Xenpelarren zenbait bertso azaltzen ditugu zati honetan. Hirugarren zatia Uztapideren ohoretan moldaturik da. Uztapideren bertsoak eta bertso saioak dira ardatz, harekin eta honekin, han eta hemen kantatu izan dituen bertsoak, alegia.
Gaika, bertsolarika edo beste nolabait egin nahi izan ahal duzue bertsoen lotura?
Ez du lotura orokor bat antzerki honek, ez gaiaren aldetik eta ez bertsolarien aldetik. Estanpa gisako antzerkia da lehen zatian behintzat. Argiz, doinuz eta ilununez jazten ditugu bakoitzaren ihardunak. Era horretan egin nahi izaten dugu, ihardun batetik besterako lotura giroa gal ez dadin, jendea antzerkiaren mezuan murgil dadin.
Helbururen bat izan ohi dute gizonaren ekintzek.
Bertsotan gorde, historian zehar, gure ahozko literatura. Aiton-amonengandik ikasiak izan dira bertso asko. Herriak berak jaso du bertso asko. Gaur, zorionez, liburuetan gorde dira herriari ikasitako bertso hoik. Ahozko literatura honi omenaldi bat egin nahi genioke. Helburua, berriz, urruti dago: Euskal Komedia-Musikal bat sortu nahi genuke bertsolarien personaia eta ipuinez. Lehen urrats bat besterik ez da gurea. Helburuaren atzetik abiatze bat besterik ez.
Bide berri bat urratzera zoazte. Bidezko da zalantza eta beldurra edukitzea. Jendeari gustatuko zaiola uste ahal duzue?
Lehen esan dugunez, herriak gogozkoak ditu bertsoak, maite ditu bertsolariak. Antzeslari bakoitzak ondo egiten du bertsolariaren papera, giroak eta bertsoak eskatzen duen erara egiten du lan. "Kontxexi"ri jarritako bertsoak, esate baterako. Espetxetik barrutik kantatzen ditu bertsolariak bertso hauk. Une bakoitzeko giroa biziarazi nahi diogu entzule-ikusleari. Antzerkiak duen indarraz eta erraztasunaz baliatzen gara horretarako. Bertsoa kantatu hutsez baino garai bakoitzeko gertaerez herria honela hobeto jabetuko dela, uste dugu.
Bertsolari zahar bakoitzari dagokion jantzi, imintzio eta tankera hartuko ahal du antzeslariak?
Hori ezinezkoa da, gaurkoz behintzat. Baina ez dira, noski, eztai eguneko jantziz ere agertuko. Eguneroko jantziz azalduko dira.
Lan haundi samarra hartu ote duzuen deritzat.
Haundia baino gehiago, luzea izan dela esango genuke. Hogeita bost personaia desberdin agertzen dira antzerki osoan. Antzeslari gehienak bertsozale izateak asko erraztu digu langintza. Hor dugu, adibidez, Uztapide zaharraren iloba. Bertsozale izateak, bertsolari asko ezagutzea eta berso asko jakitea dakar. Oso zaila zatekeen antzerki hau baratzea taldean bertsozalerik izan ez bagenu.
Euskal antzerki berri baten hasikin bilaka daitezke Zestoako "Ur-Zaleak". Hori opa diegu.
MUTIOZABAL
Irakurlea dagoeneko jakitun dateke Euskal Herrian askatasunaren alde egon den eta dagoen gatazka politikoaren ondorioz urte luzetan kartzelan, erbestean edota deportazioan bizi behar izan duten euskaldunak, etxerako bidean, beren bizitza berregiten hasteko izaten dituzten... [+]
Bi herrialdeekin arma nuklearrei buruz hitz egin nahi du AEBko lehendakari Donald Trumpek, ostegun honetan bere bulegoan kazetariei jakinarazi dienez.
_2.jpg)
EHUko Errektoretza Taldeak hedabideetara igorritako ohar baten bidez jakinarazi du neurria: "Unibertsitateak baieztatzen du salatu duten irakaslea jada klaseetatik at dagoela eta ez dela fakultatera joango kasua argitu arte".
Abiadura handiko trenaren aurkako manifestazioa egingo dute Iruñean larunbat honetan AHT Gelditu plataformak deituta, 12:00etan Diputaziotik abiatuta. Castejon eta Iruñea arteko trenbidearen eraikuntza lanek aurrera jarraitzen dute eta Espainiako Garraio... [+]
EMEADEDEI + MAHL KOBAT
NOIZ: otsailaren 2an.
NON: Zuiako gaztetxean, Murgian.
----------------------------------------------------
Iazko irailaren 20an izan genuen lehen aldiz musika kolektiboaren berri, sortu berri zuten sare sozialeko profilean: “Hemen da Hil da... [+]
Adin txikiko neskak 2023an salatu zuen entrenatzaileak hiru aldiz musukatu zuela bere baimenik gabe. Nafarroako Probintzia Auzitegiak Iruñeko epaitegiak ezarritako zigorra baieztatu du. Entrenatzaileak ezingo du harreman zuzenik izan adin txikikoekin inongo lanbidetan eta... [+]
Kaskarotak eta maskaradak urtarriletik dabiltza martxan, Malerrekakoak etorri dira segidan eta pixkanaka han eta hemen ospatu dira inauteri festak. Aurten, ordea, data nagusiak berandu datoz oso; Kandelaria egunean Hartza esnatu zen, baina ilargiari begiratu eta beste pixka... [+]
Sozioluinguistika Klusterrak, zenbait erakunderen laguntzarekin eta Asier Amezaga, Eduardo Apodaka eta Asier Basurtok landutako lanean, Itzulinguru izeneko proiektuaren emaitzak argitaratu ditu. Itzultzaile neuronalek (azken belaunaldiko itzultzaile automatikoak, zeinak euskaraz... [+]
Otsailaren 13a Torturaren Kontrako eguna izanki, Euskal Herriko Torturaren Sareak gutun publiko bat igorri du. Poliziek torturatu euskal jendeen lekukotasunak bildu, eta aitortza egiteko xedea du sare berri horrek Euskal Herri osoan. Torturatuak izan diren 5.000 pertsonei... [+]
Ibilgailu baten bidez, Ver.diren protesta batean zeuden manifestariak aurretik eraman ditu. Duela egun gutxi, supremazista zuri batek 11 pertsona erail zituen Suedian.
"Polizia hila, baratzerako ongarririk onena" idatzi zuen atxilotuak sare sozialetan, eta lau milioi jarraitzaile baino gehiago ditu bere profilak, Guardia Zibilak azaldu duenez.
.jpg)
Larunbat honetan itxiko dute Laba ostatua Iruñeko Gazteluko plazan eta, bitxia bada ere, egun osoko festarekin ospatuko dute itxiera, agurra ez baita behin-betikoa: Labak ondoko Windsor tabernarekin bat egingo du, obrak hastera doaz, eta beranduenez irailean berriz... [+]