"Hitz neurtuetan" antzerkia zestoan
Zestoako "Ur-Zaleak" taldeak, Xabier Unanue gure idazleak burutu duen "Hitz-Neurtuz"ko antzerkia emango digu "Eliz-Ondo" zineman, Abenduaren 14ean, gaueko 9,30etan.
Oraindik gutxi ezagutzen den altxor asko dago herri-bertsoetan. Bertso zaharren kantaldia moldatu ziguten lehen Xabier Letek, Antton Valverdek eta Julen Lekuonak. Gaur antzerkira daramate bertsoa zestoarrek, Xabier Unanue eta Pili Etxanizen bidez.
Bi saiotara azaldu gara nola egiten duten ikustearren. Bi ordu pasatxoko antzerkia da. Zoratzen egon gara. Jendeak, gustoko bi ordu igarako dituela, uste dugu. Era askotako sentimenduak jarriko zaizkio dantzan jendeari. Pasarte hunkigarriak, algara gozokoak, denetarik izango du.
Xabier eta Pili ditut tartetxo batean solaslari.
Zer da, hain zuzen, zuek prestatzen ari zaretena?
Antzerki bat, hain zuzen ere, zenbait bertsolariren zati bereziz Euskal Herriaren kondairan murgilduriko bertsolarien mezua agertarazi nahi genuke. Herriak gogozkoak izan ditu bertsolariak eta bertsoak. Herriaren giroaz eta gertaerez mintzo dira askotan. Bertsolari eta bertso hoik, antzerki giroz eta loturaz agertu nahi dizkiogu herriari.
Bertsozko antzerkia moldatzen, zer dela eta hasi zinen, Xabier?
Bertsolariek sortu izan dizkiguten pertsonaiez estanpa gisako zerbait agertzeko asmoa aspaldikoa dut. Ez nahiz behin ere ahaztuko, Anjel Garaizabal eta Lurdes Arrizabalagak "Maritxu nora zoaz" abestiaz egin zuten antzerkitxoaz. Ume nintzelarik ikusi nuen Zesteako zinema aretoan. Txikitako oroitzapen gozo hark burutarazi dit. Herriak ezagutu behar du bertsolarien lana eta mezua. Antzerki giroa horretarako onenetarikoa, noski.
Hari bat, ardatz bat, izan ohi du antzerkiak.
Ez dugu bertsolaritzaren kondaira urtez-urte harildurik ematen. Hiru zati ditu antzerki honek: Fernando Amezketarraren ipuinez hasten dugu lehen zatia, Iztuetaren "Kontxexi" deitu bertsoez jarraitzen da, ondoren Etxahunen zenbait bertso eta beronen bizitzako zenbait pasarte agertzen dira, Pedro Mari Otañoren zenbait ibilaldi, Bilintxen "Nagusi Jauna eta Joana Bixenta Olabe". Iparragirren bizitzako zenbait xehetasunez amaitzen dugu lehen zatia. Bigarren zatia, berriz, sagardotegiroan egiten dugu. Pello Errota, Txirrita, Gaztelu eta Xenpelarren zenbait bertso azaltzen ditugu zati honetan. Hirugarren zatia Uztapideren ohoretan moldaturik da. Uztapideren bertsoak eta bertso saioak dira ardatz, harekin eta honekin, han eta hemen kantatu izan dituen bertsoak, alegia.
Gaika, bertsolarika edo beste nolabait egin nahi izan ahal duzue bertsoen lotura?
Ez du lotura orokor bat antzerki honek, ez gaiaren aldetik eta ez bertsolarien aldetik. Estanpa gisako antzerkia da lehen zatian behintzat. Argiz, doinuz eta ilununez jazten ditugu bakoitzaren ihardunak. Era horretan egin nahi izaten dugu, ihardun batetik besterako lotura giroa gal ez dadin, jendea antzerkiaren mezuan murgil dadin.
Helbururen bat izan ohi dute gizonaren ekintzek.
Bertsotan gorde, historian zehar, gure ahozko literatura. Aiton-amonengandik ikasiak izan dira bertso asko. Herriak berak jaso du bertso asko. Gaur, zorionez, liburuetan gorde dira herriari ikasitako bertso hoik. Ahozko literatura honi omenaldi bat egin nahi genioke. Helburua, berriz, urruti dago: Euskal Komedia-Musikal bat sortu nahi genuke bertsolarien personaia eta ipuinez. Lehen urrats bat besterik ez da gurea. Helburuaren atzetik abiatze bat besterik ez.
Bide berri bat urratzera zoazte. Bidezko da zalantza eta beldurra edukitzea. Jendeari gustatuko zaiola uste ahal duzue?
Lehen esan dugunez, herriak gogozkoak ditu bertsoak, maite ditu bertsolariak. Antzeslari bakoitzak ondo egiten du bertsolariaren papera, giroak eta bertsoak eskatzen duen erara egiten du lan. "Kontxexi"ri jarritako bertsoak, esate baterako. Espetxetik barrutik kantatzen ditu bertsolariak bertso hauk. Une bakoitzeko giroa biziarazi nahi diogu entzule-ikusleari. Antzerkiak duen indarraz eta erraztasunaz baliatzen gara horretarako. Bertsoa kantatu hutsez baino garai bakoitzeko gertaerez herria honela hobeto jabetuko dela, uste dugu.
Bertsolari zahar bakoitzari dagokion jantzi, imintzio eta tankera hartuko ahal du antzeslariak?
Hori ezinezkoa da, gaurkoz behintzat. Baina ez dira, noski, eztai eguneko jantziz ere agertuko. Eguneroko jantziz azalduko dira.
Lan haundi samarra hartu ote duzuen deritzat.
Haundia baino gehiago, luzea izan dela esango genuke. Hogeita bost personaia desberdin agertzen dira antzerki osoan. Antzeslari gehienak bertsozale izateak asko erraztu digu langintza. Hor dugu, adibidez, Uztapide zaharraren iloba. Bertsozale izateak, bertsolari asko ezagutzea eta berso asko jakitea dakar. Oso zaila zatekeen antzerki hau baratzea taldean bertsozalerik izan ez bagenu.
Euskal antzerki berri baten hasikin bilaka daitezke Zestoako "Ur-Zaleak". Hori opa diegu.
MUTIOZABAL
Bagira prozesuaren emaitza, Herri bidea bide-orria izan zen. Bide-orri honetan, abertzaleen helburua herriari boterea itzultzea dela aipatzen da, eta boterea itzultzeko, herriari burujabetza maila maximoa emanen dioten instituzioak herriari eskaintzea adierazten da. Zehazten da... [+]
Nekazaritza eta Elikadura Ekologikoaren Kontseilutik herritarrak animatu dituzte azoketan erostera eta ekoizleak gertutik ezagutzera. Uztailaren 29an Zigoitian izango dira, eta abuztuaren 23an, Zarautzen. Urriaren 27an amaituko dute udako denboraldia, Villabonan.
Hamas, Fatah, Palestina Askatzeko Herri Frontea, Palestinako Jihad Islamikoa eta beste hamar taldek hitzarmena sinatu dute, genozidioa amaitu ostean “Palestinako lurralde guztien” gaineko agintea izateko. “Okupazioaren aurka borrokatzeko” eskubidea dutela... [+]
Euskaltzaleen Topaguneko kideek euskara sustatzeko jarreren inguruko datu kezkagarriak hauteman dituzte. Hori dela eta, Gero eta aldeko gehiago gizartean ikerketaren bidez, herritarrak euskarara hurbiltzeko estrategia berriak landu dituzte. Horretaz mintzatu dira, apirilean,... [+]
1984ko urriaren 23an ETAren garaian Espainiako Barne Ministerioak onartutako aginduan, “arriskugarritasun eta nekagarritasun” kontzeptuengatik “ordainsari” bat zehaztu zuten Espainiako Polizia Nazional eta Guardia Zibilarentzat, “eremu... [+]
Ikusiker Ikus-entzunezkoen Behategiak Euskal Herriko Unibertsitateko (EHU) eta Nafarroako Unibertsitate Publikoko (NUP) 2.800 ikasleri egindako galdetegiaren arabera, plataforma digitaletan gazteek edukiak ez dituzte euskaraz kontsumitzen. Horrekin “arduratuta”... [+]
Ekida Arte Ekimen Sozialistak arte eskola antolatu du Donostian, asteazkenean hasi eta larunbatera bitartean. Paraleloki, lau egunez, bi formakuntza saio egingo dira: muralismoari eta arte bisualei buruzkoa bata; eta antzerkiari eta arte eszenikoei loturikoa bestea. Sarbidea... [+]
Arkaiako erromatarren eremu termalean San Tomas ibaiari loturiko azpiegitura hidrauliko handi bat aurkitu dute, baita lur azpian 3.000 metro koadroko eraikin bat ere, garai hartako etxalde batenak izan daitezkeen arrastoekin.
Lakuak bere eskumenei muzin egin die berriro langile publikoen dekretua Madrilen onartu aurretik??Hiru urtean, EAEko langile publikoek erosahalmena %6 galdu dute, sindikatuaren aburuz.
"Kereilatuei –Chorche Tricas eta Iker González kazetariak– egotzi eta iraingarritzat jotzen zaizkien artikuluak "adierazpen- eta informazio-askatasunaren barruan daude", eta Zaragoza en Común-eko zinegotzi Suso Domínguezen kasuan... [+]
Dimako Udalaren atzen osoko bilkuran, garagarrilaren 17an, Dimener Dimako Energia Barriztagarrien Komunitatearen estatutuak onartu eta Udala alkartearen kide laguntzaile izatea eztabaidatu eta onartu zen.
Palestinar errefuxiatuen kanpalekuen ondoko ur zikinetan Poliomielitis birusaren kontzentrazio altuak topatu dituzte. UNICEFek ohartarazi du “hondamendia” gertatzeko aukera asko daudela.