Irakaskintza herriaren eskuetan jartzeko ametsa


2021eko uztailaren 20an
Joxe Mari Sarasua eta Joxe Luis Izagirreri elkarrizketa

LENIZKO "ALMEN" BAILARAKO HAUR GUZTIAK EUSKALDUNTZEKO ASMOA
Irakaskintza herriaren eskuetan jartzeko ametsa
Aspaldian ez ginen Lenizko errepublikan izan. Izan ere hain urruti dago Donostiatik! Halere Martxoko eguzkia borondatetsua zen eta eguraldi zoragarriz egin genuen joan-etorria.
Josu Otaduiren zuzenbideak genituen patrikan. Bide galtzerik gabe aurkitu genuen. Zai zegoen. Betaz ginela eta Arrasateko zenbait lantegi eta Lan Kideen Aurrezkiak eraiki berria duen etxea erakutsi zizkigun.
Indarrean dago Arrasate aldea. Burua, lana, dirua.. Badira, noski, hutsuneak eta akatsak. Baina bizi den bailara dugu Arrasate aldea. Haurtzaindegia, Oinarrizko Heziera Orokorra, batxillerra, COU, Profesio-eskola, magisteritza... Urtean 30 milloi ematen dituzte irakaskintzarako kooperatibek.
Tarteka, bat ere graziarik egiten ez zion holako hau esaten nion adarra jotzeko Josuri: "jakina Euskal Herriko diru guztiak honera ekartzen dituzue eta''.
Pasa genuen Aretxabaleta ere alferik alde. Berehalaxe ginen ALMENek duen "Dorleta" izeneko ikastetxean. Ez zegoen bertako zuzendaririk. Aretxabaletako bi gizon aurkitu genituen: Joxe Mari Sarasua eta Joxe Luis Izagirre.
Muno baten gainean kokaturik dago "Dorleta" ikastetxea. Nahiko gelaz eta jolaslekuz hornitua dago ikastetxe hau.
-Nola eta zer asmok eraginik sortua duzue ALMEN?
-Euskal kutsuko eta egiturako izena gertatzen da ALMEN, baina berez lau hitz hauen bilduma duzu: "Asocioción Leniz Mancomunidad de Enseñanza". 1965garrenean sortu zen elkarte hau. Bailarako irakaskintza arazoa zuzendu nahirik hain zuzen ere. Batez ere batxiler mailako irakaskintza herriratu nahirik sortu zen. Bost herri gaude elkarturik: Aramaiona, Aretxabaleta, Arrasate, Eskoriaza eta Gatzaga.
-Nola egin zarete guzti honen jabe?
-172 mila metro kuadroko lekua duzu hau. Hor behean Marianistak bizi ziren bañuetxe izan zen etxean. Gaur ikusten duzunez ez dago etxe horren aztarrenik ere. Hemen gorenean egin dugu ikastetxe berria. Saltzera atera zuten marianistek frailegaiak Logroñora eraman zituztenean. Orduan Lan Kideen Aurrezkiak dirua aurreratu zuen erosi genezan. Baina frailetegian hasi ginen aurreneko ikastaroa ematen. Haseran batxiler mailako irakaskintzari-ekin genion. Baina orain batxillerra ezezik Oinarrizko Heziera Orokorra osoa ere harturik daukagu.
-Bailarako Amabirjinaren, "Dorleta", izenaz bataiaturik daukazue ikastetxe hau. Bai al du ALMENek bere babesean beste eskolarik?
-Badaude ikastetxe gehiago ere bailaran. Baditugu harremanak batzuekin eta besteekin. Gure asmoa irakaskintza osoa bere babesean hartuko lukeen elkarte bat sortzea litzateke. Horretarako, ordea, ikastetxe bakoitza gurasoen esku egotea da beharrezko eta zuk ondo dakizunez zenbait eriljiosok eskutila nahi izaten ditu irakaskintzaren giltzak. Baina baditugu harremanak. Elkartu ere egingo garela uste dugu egunen batez.
-Helburu hau ikusi dot ALMENeko araudian: "Irakaskintza eta heziera arazoak sakon ikusi eta aurrera eraman Bailarako beharrak eskaintzen duten maila eta neurrian". Aintzakotzar hartua al daukazue euskal kultura?
-Lehenengo egunetik hasi zen ALMEN euskara irakasten. Bailarako ikastolekin harremank edukitzen eta ikastoletako irakasleei mahai ingurura deitzon. Hemen egiten dute Aretxabaletako ikastolakoek O narri Heziera Orokorreko ikasketa guztia. Bi gela daude maila bakoitzean, bata euskaraz eta bestea erdaraz. Oinarriko ikastaroaren hirugarren mailaraino ematen da euskara. Baina urte guzietan eman nahi litzateke. Baita erdarazko geletan ere.
-Etxetik euskara hartzen ez duten haurrek ikasten al dute hitzegiteko edo aditzeko adina euskara?
-Zail da erdarazko geletan daudenek, euskarazko saio batzun bidez, euskara hitzegiteko eran ikastea. Baina euskal giroan sartzen dira zertxobait eta zenbait gauza ulertzeko gai egiten. Guk, ordea, jaio ordurako euskara ikasteko egokiera ipini nahi genieke har guztiei haurtzaindegiaren bitartez Guk, haur guztiak erdara eta euskara ikastea nahi genuke. Ez genuke bi hizkuntzak ikasi gabe inor gelditzerik nahi. Ez du ezeren galerarik umeen hezieran, bi hizkuntzak ondo ikasteak. Aurten, Aretxabaletan experientzi berri bat hasi dugu erdaldunen umeekin. Ikastolako gela oso bat ireki dugu erdaldunen haurrekin. Euskararen jabe egingo direla uste dugu lau urte betetzen dituztenerako. Guztira hogeita sei haurrek ekin diote bide berri horri.
-Beste ezer egitean duzue haurren hezieran?
-Larunbat goiza osorik hartzen dugu irakaskintzaz aparte beste gai batzuk sartzeko. 20 eratako lan-sailak daduzka sukaldaritza, kirol taldea, artegintza, argazkigintza.. "Bertsolari Eskola" ere badaukagu Lehen agurtu dituzun bi gizon hoiek umeei bertso sena esnatzeko jardunak egitera etortzen dira larunbatero. Laster egingo dute jaialdi bat Almeneko bertxolaritxo eta abeslaritxoek. Honelaxe etorri ohi da zenbait irakasle edo borondate oneko edozein herritar zerbait irakastera larunbateetan.
-Ikusten dudanez lan asko egiten duzue haurren hezieran. Baina ez da aski. Landu behar dira irakasleak eta gurasoak ere. Zer egiten duzue horretaz?
-Egia diozu. Hezitzaileak oso gogoan hartu behar dira. Lehenik euskaraz ez dakiten irakasle guztiei ordu beteko jarduna ematen zaie euskaraz egunero. Euskal giroaren jabe egin behar dute irakasle eta guraso guztiek. Baina hori bakarra ez da aski. Baditugu bilerak irakasleekin. Behar beharrezkoak dira irakasleekiko harreman hauek. Gurasoek ere jabetu behar dute haurren hezieran duten zerikusiaz. 500 guraso bildu ginen lehengo batean. "Gurasoen eskola" ere sorturik dadukagu. 45 senar-emazte biltzen gara. Aurrena denok batera gai bat aztertzen dugu. Gero taldeka. Hilero hasi gara biltzen. Herriaren, gizartearen, gurasoen esku egon behar du irakaskintzak eta hezierak.
-Nola eraturik dadukazue bost herriko ALMEN?
-40 irakasle daude guztira ALMENen. Gehienak emakumezkoak dira. Zuzendaritza marianistek daramate. Guztira 9 dira. Baina hauek ere beste edozein irakasle bezala soldatapean daude. Eskubide osoa ALMENen batzordeak du. Alderdi ona du ikastetxean biziko den talde bat edukitzeak. Beti dago norbait etxeari eta zerbaitetara datorren edonorri begiratzeko. Gainontzean ALMEN 2.300 bazkide dituen elkarte bat duzu. Guraso eta irakasleak, herritarrak, herriko elkarteak, enpresak eta kooperatibak daude sarturik elkarte honetan. 15 milloi behar dira urtero hemengo haurrak eskolatzeko. Bazkide hoiek osatzen dute horretarako behar den diru kopurua.
-Zenbat ikasle dabiltza gaurregun ALMENen?
-Oinarrizko Heziera Orokorrean 877 dabiltza 25 gelatan banaturik. Oraindik ez dugu zortzigarren gelarik Batxiller ikasten, berriz (laugarren urtetik aurrerakoak bakarrik dira) 128 ikasle dabiltza. COU 103 neska mutil ari dira egiten. COUkoek hemen ematen dizkiete denei dagozkien gaiak, baina bakoitzaren baitan eta aukeran jartzen direnak batzuk "profesio eskolan", besteak "San Viator" en eta gainontzekoek "La Merced" izenekoan ematen dituzte.
-Zenbat ordaintzen du ikasle bakoitzak ALMENen?
-Urrutikoei eta bertakoei berdin kentzen zaie, hots, autobusean dabilenari eta ez dabilenari. Hilean 275 pezeta ordaintzen du bakoitzak. 15 miloiko koskatik 4 miloi bakarrik ordaintzen dituzte ikas.leek. Aurten sei milloi eman dizkigu Estaduak. 4 milloi kooperatibek luzatzen dituzte. Enpresak 300 mila pezeta eta bazkideek 700 mila pezeta. Honela berdintzen dugu urtean zehar egiten dugun koska.
Luzea eta sakona izan da elkarrizketa. Benetan bizi dute Otaduik, Sarasuak eta Izagirrek irakaskintza arazoa. Ez dugu alderdi gehiago aipatzeko lekurik. Herriaren, gizartearen eta gurasoen esku dagoen heziera eta irakakintza lortu nahi dituzte. Badu zer esanik eta zer irakatsirik Lenizko errepubilkatxoak. Beste bat arte.
ERR1ALDE
Ikastetxe zaharra eta berria, "Kurutzeberri"pean.
Ikastetxe berria.
8

GaiezHizkuntzaEuskaraAlfabetatzeAlfabetatze
GaiezHizkuntzaEuskaraNormalkuntzProzesua
PertsonaiazSARASUA3
PertsonaiazIZAGIRRE3
EgileezHERRIALDE1Hizkuntza

Azkenak
“Energiaren %60 galdu dugu bost segundoan, ez dakigu zergatik”

Egunak argiratzerako itzuli da argindarra ia-ia leku guztietara. Euskal Herrian baino atzeratuago egin du Espainiako Estatuko lekurik gehienetan, baita Portugalen ere. Normaltasun itxura gaur Euskal Herrian, baina goizeko lehen orduan ez dira funtzionatzen ari aldirietako trenak... [+]


Igor Peñalver (ELA Volkswagen): “Jarritako garraiatzaileekin osasun arazoak sor daitezke”

ELA, LAB eta CGT sindikatuek ibilgailu elektrikoak egiteko elektrifikazio prozesuan instalatutako olagarro edo garraiatzaile berria kentzeko eskatu diote Nafarroako Volkswageni. Elkarretaratzea egin zuten ostegunean eta atzorako greba eguna deitu zuten lantokian: 13:15etatik... [+]


2025-04-29 | Antxeta Irratia
Lakaxita: beste Irun posible baten erresistentzia 20 urtez

Beste bizi eredu  baten alde eginez, hainbat belaunaldik ikasteko, antolatzeko, esperimentatzeko eta trebatzeko aukera izan dute Lakaxitan bi hamarkada hauetan zehar. Gazte belaunaldi anitz ikusi ditu gaztetxeak, eta Jaion bestan, oraingo gazte mugimenduko kideak ez... [+]


Yemenen 68 hildako eragin ditu AEBen bonbardaketa batek

Petrolio-portu bateko sarraskia gertatu eta hamar egunera izan da erasoa. AEBek erasoak abiarazi zituztenetik 250 pertsona baino gehiago hil dira Yemenen. Oraingoan 68 pertsona hil eta 47 zauritu izan dira. Orain arteko bonbardaketa lazgarrienetakoa da.


2025-04-28 | Amanda Verrone
Lurrerako giza eskubidea: gaudenen eta eraman gaituztenen alde

Apirilaren 17an, Brasilgo Eldorado do Carajás-en egin zuten lurrik gabeko 21 langileen sarraskiaren 29. urteurrena izan da. Ordutik, La Vía Campesinak data oroitzen du Nekazarien Borrokaren Nazioarteko Egun gisa, lurrerako eskubidea defendatzeagatik koldarkeriaz erail... [+]


Argindarra itzuli da Euskal Herriko lekurik gehienetara, baina normaltasunera itzultzeko “orduak edo egunak” beharko dira

Gaueko 21:00etarako, Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako %85era itzuli da hornidura energetikoa, eta Nafarroan, berriz, %50era. Egoera okerragoa bizi dute Espainian eta Portugalen: hurrenez hurren, argindarra lurraldearen %25era eta %10era iritsi da.

Sare elektrikoa erabat erori da... [+]


Lizarrako Udalak txosnei jarritako debekuaren aurka protesta egin zuten 27 gazte epaituko dituzte maiatzean

Maiatzaren 22tik 23ra bitartean deklaratu beharko dute auzipetuek. Gazteek salatu dute instituzioak "geroz eta gehiago" ari direla mugatzen protestarako eta mobilizaziorako eskubide politikoa, eta 'Bajadikako 27ak' izenarekin sortu dute plataforma bat. Maiatzaren... [+]


Iparretarrak taldeko militanteen omenezko margolana aurkeztu dute Baigorrin

Felipe Bidart Iparretarrak taldeko kide ohiak Kazetari azaldu dioenez, "borrokan erori diren militanteak oroitarazteko" xedea du margolanak. Xabi Tapia Xabxab artista urruñarra da haren egilea, eta Baigorriko Lagundu elkarteak antolatuta egin dute aurkezpen... [+]


2025-04-28 | ARGIA
Uxue Alberdiren “Hetero” liburuaren aurkezpenak emango dio hasiera Azokaroari

Ziburuko Liburu eta Disko Azokaren 6. edizioa ekainaren 7an izango da. Girotzeko eta azokaren eragina inguruko herrietara zabaltzeko, aurreko asteetan zehar sei ekintza kultural antolatu dituzte Baltsan elkarteak eta ARGIAk elkarlanean. Lehena martxoaren 30ean izango da,... [+]


Euskal herritar bat epaituko dute bete hogei pertsonarekin batera 2021ean Bartzelonan etxegabetze bat geldiarazten saiatzeagatik

Maiatzak 8an abiatu eta ekainaren 3ra arte luzatuko da epaiketa. Guztira 35 espetxe urteko eta 200.000 euroko zigorra eskatu ditu fiskalak auzipetuentzako.


Norabidea erakusten duten zenbait ohar, Aritz Otxandianori gertatutakoaren harira

Harriduraz irakurri dugu prentsan Aritz Otxandianori etxean bertan bengalekin egindako erasoaren albistea. Berak sare sozialetan eman zuen gertatutakoaren berri. Bai bera, bai bere adierazpenak jasotzen dituzten hedabideak ahalegindu dira eraso hori makro-berriztagarriei buruzko... [+]


Mikel Gardoki omendu dute, haren erailketaren 50. urteurrenean: «Egia jakiteko garaia da»

50 urte bete dira Polizia frankistak Mikel Gardoki Azpiroz ETApm-ko kidea tirokatuta hil zuenetik. Egiari Zor fundazioko kideek eta Gardokiren kide Juan Miguel Goiburu Mendizabal 'Goiherri'-k hartu dute parte ekitaldian.


2025-04-28 | Gedar
Berrarmatzeari eta industria militarrari ezetz esan diete

PSOEren hainbat egoitza eta armagintzarekin lotura duten hainbat enpresa seinalatu dituzte, hala nola, ITP Aero, Dassault eta Lauak.


Eguneraketa berriak daude