2.000 Gazte Ateratzen Dira Urtero Ipar Euskal Herritik


2021eko uztailaren 23an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Ramuntxo Kanblong ekonomilariari elkarrizketa
Ramuntxo Kanblong
2.000 Gazte Ateratzen Dira Urtero Ipar Euskal Herritik
Ezaguna da Ramuntxo Kanblong Hego Euskal Herrian ere Euskal Herriaz biziki kezkatzen den gaztea dugu Ramuntxo. Ekonomilaria duzu. Hazparneko ikastetxean dihardu irakaskintzan.
Euskal Herriko arazo guztietaz dago oso arduraturik. Euskal batzarre guztietan agurtu ahal izanen duzu. «HERRIA» eta aZERUKO ARGIA. astekarietan irakurri ahal izan ditugu bere idazlanak.
Euskal Herriaren ekonomiaz dago bereziki kezkaturik Hitzaldi asko ematen du gai hontaz Hego Euskal Herrian ere.
Izan ere, «geure etxe hortan nahi baitugu bizi. Eta agian Iparrakoek eta Hegokoek, denek elkarrekin, eginen dugu lan hori».
–Ramuntxo, zuk ondo ezagutzen duzu Ipar Euskal Herria, bai eta emigrazioaren bidez daukan odol-hustea Nola jabetu zinen zu arazo hontaz?
–Zazpi urtez (kontuan bezala) egon ondoan Euskal Herritik kanpo, lehenik ikasketak egiten Parisen eta Angers-en eta gero urte batez lanean Parisen, duela zazpi urte, itzuli naiz berriz Ipar alde huntarat. Parisen nindagolarik askotan joaiten nintzen hango euskal etxerat eta han ezagutza hainitz egin ditut bertara lan bila joan ziren euskaldunen artean. Ez dut beherealakoan ahaztekoa deskubrimendu hori. Hona beraz nolaz ezagutu ditudan euskal emigranteak (ikasleetatik apartekoak).
–Hain polita den lpar Euskal Herri horrek ahal du bizibiderik?
–Bizibideak badira, hemen ere, beste tokietan bezala baina ez aski bertako, tokiko seme guztientzat Ez eta hurbilizekorik ere. Azken urte hauetan, Ipar aIde hontan, 15.000 jendeek lan egiten dute lurgintzar baserrietan (asko ttipitu da zifra hau azken urte hauetan, hiruetarik bat hamalau urtez); beste 25.000 industrian (zifra hau ia geldirik dago azken hamar urte hauetan) eta hirugarren sektorean edo zerbitzuetan 45.000ko batek.
Hemengo gizartea hainitz aldatu da azken hogei urte hauetan. Merkatu Batuan sartzearekin (hortarako prest ez ginaudelarik) gure gizarte-estruktura bestelakotu zauku. Laborari, nekazari asko galdu dugu, hastean Ipar Ameriketara eta gero behere horietako hiri haundietarat joaiten zirela, moldatze profesionalik batere gabe, eta jende jubilatu asko sartu zauku kosta aldean, nundik nahitik jina, herri gozo hontan beren azken egunen iragaiterat.
--Zenbait euskaldun joaten dira urtero atzerrira?
–Badakizu oso zaila dela galdera honi zehazki erantzutea. Hala nola gure emigrazioa, jendearen herritik juaitea, askoz ere hobekiago ezagutzen dugu XIX mendearentzat. Lehenagotik ere, joaiten ziren Ipar euskaldunak lanera herritik kanpo (hala nola XVIllgarren mendean Lapurditik, bereziki Hasparnetik, Gipuzkoa alderat). Baina badirudi XlXgarren mendean lehen karlistadaren ondotik muga (ekonomiarentzat) Ebrotik Bidasoarat ekarri zanean, orduantxe abiatu zirela Ipar euskaldunak, uholde izigarrian, Hego Ameriketarat: 130.000, hirurogei urtez, Ipar Euskal Herri osoak I70 mila jende zituen garai batean.
XXgarren mendean, bi gerla handi ezagatu ditu Europak eta heiekin Ipar aldeak. Baina gerla ondoan, lehen erran bezala, gure ekonomia ez da azkartu eta karkulotzalle gehienek diote, azken 20 urte hanetan 2.000 gazte urtero ateratzen direla lanera Ipar Euskal Herritik kanpo.
-Atzerrian zer problema nagusi dituzte?
-Atzerrirat molde askotarat joan ditaike. Hala nola eskolaren bidez. Eskolan ikasle ona denak, bere bidea segitzen du unibersidaderaino eta gero unibersidadea den hiri hortan kokatzen da edo lantegi batean edo administrazio batean. Batzuetan herri mina talde hauek, aise ahaazten edo bederen tapatzen du lanbidearekin, diruarekin edo beste bila zerekin. Azken urte hauetan badirudi, halere, berriz ere herriaz kezkatzen ari dela talde hau.
Joan ditaike ere atzerrirat, lehenago artzainak Ipar Ameriketarat joiaten zitzaizkun bezala: aintzinetik preparatu toki batetarat. Azkenik, juan ditaike puska bat itsurat. Holako herriko lagun batenganat, holako lantegi batean langilerik behar dutenetz ikusterat. Hainitz dira, egunetik biharrean, hola, deus moldatzerik gabe ikusi ditugunak etortzen Pariseko Euskal Etxean. Herriko lan galdearen neurtzeko, barometra hauta zen, ikustea, astero zenbat gazte etorri ziren Pariserat.
Edozein laneri lotzen ziren orduan, oldar handiarekin. Beren herri mina eta laguntasun beharra nolapeit ezeztatzeko gazte asko biltzen zen (eta da) igandearekin euskal etxean. Horien problema handiena, nere ustez, soziedadean, gizartean igotzeko, ikasi, moldatu behar zutela eta ez zela erraz horien adinean hain guttitik hastea. Eta gero, bistan da, herritik urran daudela atzerrian.
–Gazterik gabe gelditzeak zer arazo dakazkio Ipar Euskal Herriari?
–Zoritxarrez, nik uste dut, hemengo jendea ez dela ohartzen oraindik, oso gizarte zaharkitu batean bizi dela, dinamismo, bizi, guti daukan gizarte batean. Badakizu, batek bestea dakar: gazteak joaiten dira, adinetakoak bakarrik gelditzen, baserriak husten edo kanpotarren eskuetarat erortzen, baina gizarteak ez du gehiago indarrik burua altxatzeko eta lantokiak gazteentzat muntatzeko. Orduan, hauek lasterrago joaiten dira eta kanpotarrak azkarrago etortzen.
–Zer egiten da industriaz jabetzeko?
–Ba, esan bezala, oso jende guti da problema edo arazo hontaz arduratua. Hala ere, lan asko egin da sail hontan: eremu industrialak antolatu, diru laguntzak lortu. Baina lehen egitekoa da jendeak, herriko jendeak, hori nahi izatea. Egia esateko, oraindik ez da hori lortu, nahiz langileek eta hauen sindikatoek hasi diren orain lantokiez arduratzen. Baina oso berria da gauza hau.
-Nola ikusten duzu euskal giroa Ipar aldean?
–Euskal giroa azkartzen ari da, bereziki gaztetan. Dena dela, nik uste dut, herri hau, euskal izateak baizik ez duela bizirik atxikitzen ahal. Orduan ez da, nere ustez, beste biderik. Euskal giroa indartu, herriak hortik lor dezan bizia.
Gobernuak aintzakotzat hartzen ahal du Ipar Euskal Herria?
–Badirudi, hemen ere, aldaketa zerbait egiten ari dela, taktikaz edo elez (hitzez) bederen. Duela hamar urte Xarritton apaizari Doueik profetak erran zion: "Le Pays Basque n'existe pas", Xarritton-ek Euskal Herriaren izenean zerbait galdetzean. Joan den astean berriz, oraiko profeta berri berriak, Cerez jaunak: "Restez basques", oihu egin die Baxenabarreko eta Xuberoko alkateeri, beren urteko bilkuran.
Bestela, plangintza aldetik, Ipar Euskal Herria, josta-leku, uda-leku edo zahar-leku bat bezala ekarria da, industriarik eta arrabotsik gabe, pollit pollita turismoarentzat gelditu behar den toki bat bezala.
–-Ba ahal du Frantziako ezkerrak estadu barruan dauden herrientzat ardurarik?
–Nik uste dut ezetz edo oso guti. Aski da sozialisten eta komunixten programa batua irakurtzea. Ezer guti dago hor. Izaitekotz ere, herrialdeen kexuaren edo hasarrearen rekuperazina nahi dute egin. Ezker berria deitzen den magimenduak gehiago aipatzen ditu herrialdeen kezkak eta arazoak. Baina oso ahula da
Dena dela, kanpokoek edo hauzokoek ahal bagaituzte ere etxearen salbatzen lagundu (eta hobe segurki), nik uste, etxekoek bertakoek behar dugula indarrik handiena egin. Geure etxe hortan nahi baitugu bizi. Eta agian Iparrekoek eta Hegokoek, denek elkarrekin, eginen dugu lan hori.
ERRIALDE

Kanblog eta Xarritton jaunak
1

GaiezGizarteaMigrazioak
PertsonaiazKANBLONG1
EgileezHERRIALDE1Gizartea

Azkenak
2024-11-22 | Julene Flamarique
Voxen aurka Bilbon protesta egiteagatik auzipetutako zortzik ituna egin dute Fiskaltzarekin eta bat epaiketara joango da

Atxuriko irakasle eta ekintzaile batek uko egin dio akordioari kontzientzia arrazoiak direla eta. Voxek bost urteko kartzela-zigorra eskatzen du auzokidearentzat, Fiskaltzak aldiz zazpi hilabeteko espetxe-zigorra hauteskunde-delituagatik eta hiru hilabeteko isuna mehatxu... [+]


2024-11-22 | Ahotsa.info
Saskien bidez Nafarroako euskalgintzari inoizko ekarpenik handiena egingo dio Errigorak: 230.000 euro

 Euskarari Puzka azken kanpainan 16.000 saski saldu dituzte, eta euskararen alde lan egiten duten elkarteentzat bideratuko zaie lortutako etekina.


2024-11-22 | Sustatu
Euskarazko esamoldeak baloratzen lagundu online galdetegi honetan

Bi irakasle eta ikerlarik inkesta jarri dute sarean, euskarazko esamolde batzuen inguruko datuak biltzeko. Bost minutu hartuko dizu betetzeak baina adi, bi galdetegi daude, egun bakoitian jaio bazara 1A betetzeko eskatzen dizute, eta egun bikoitian jaioa bazara 1B delakoa.


Nazioarteko Zigor Auzitegiak Netanyahu eta Israelgo Defentsa ministro ohi Gallant atxilotzeko agindu du

Gizateriaren aurkako krimenak eta gerra krimenak egotzi dizkie Hagako auzitegiak bi sionistei. Erabakia "antisemitismotzat" jo du Netanyahuk, eta Hamasek, aldiz, "Justiziarako urrats garrantzitsutzat".


Umandi izena eta izana

Andoni Urrestarazu Landazabal Araiako herrian 1902ko uztailaren 16an jaio zen eta 1993ko azaroaren 21ean hil zen Gasteizen. 31 urte bete dira jadanik eta bere izena eta izana aitortzeko une aproposa dela deritzot, ez baita ongi ezagutzen utzitako ondarea. Umandi, bere herriko... [+]


Memoriadun euskara

Autobiografia idaztea omen da garapen pertsonalerako tresnarik eraginkorrena, askatzaileena. Iraganeko kontuei tira egin eta gogora ekartzeak, orainaldiko korapiloak askatzen laguntzen omen du. Bai, laguntzen du orainaldia ulertzen eta komeni zaigun etorkizun bat marrazten... [+]


Etorkizuneko apustua

Pandemiaren iragarpenetik Valentziako tragediarainoko errepasoa egin eta ondorioztatu dut gezurra eta forupea suhesi gisa dituen kudeaketa instituzional negargarria klase gobernariaren konstantea dela.

Ez dugu gobernari ordezko baliogarririk sistema pendular hau aldatzen ez... [+]


Gelditu dute emakume baten eta bere alaba adingabearen etxegabetzea Gasteizen

Polizia etxegabetzea geratu nahi zituzten herritarren aurka oldartu da eta hainbat lagun zauritu ditu. Azkenean, etxegabetzea atzeratu duela jakinarazi du epaitegiak.


X-etik irten nahi? Nor dago Mastodonen eta Blueskyren atzean? Nola finantzatzen da bakoitza?

Gaur, azaroak 21, Mastodon.eus komunitateak sei urte bete ditu. Urteurrena ospatzeko Gure aukera, sare libreak kanpaina abiarazi dute, atxikimenduak biltzeko. Izan ere, azken asteetan “eXodoa” ematen ari da: erabiltzaile asko X-tik ihes egiten ari dira, sare... [+]


Iruñeko Erorien Monumentua
Maravillas Lambertoren izena ez erabiltzeko eskatu dute fusilatuen senideek

Nafarroako Fusilatuen Senitartekoen Elkarteak gogor kritikatu du Iruñeko Erorien Monumentuaren inguruan EH Bilduk, Geroa Baik eta PSNek egindako akordioa. "Pedagogia" egiteko toki hobeagoak daudela dio eta interpretazio zentroari Maravillas Lamberto izena... [+]


2024-11-21 | Julene Flamarique
933 nobedade eta 200 ekitaldi Durangoko Azokaren 59. edizioan

Abenduaren 5ean Ikasle Goizarekin hasiko dute azoka. Hurrengo egunean Gazte Eztanda eguna egingo dute, eta gazteei zuzendutako hamaika jarduera egongo da. Egun berean, iazko Sormen Beka irabazi zuen Argizagi. Zubiak adiskidetasunerantz telesailaren aurkezpena egingo du Marramiau... [+]


Mastodon.eus-en “Gure aukera, sare libreak” kanpainarekin bat egin du ARGIAk

ARGIAko lantaldeak bat egin du Mastodon.eus-ek bere seigarren urtemugan abiatutako Gure aukera, sare libreak  atxikimendu kanpainarekin.


2024-11-21 | Sustatu
Sei urte bete ditu gaur Mastodon.eus-ek

Mastodon.eus euskal fedibertsoko instantzia agian nagusiak sei urte bete ditu gaur. Urteurrena ospatzeko "Gure aukera, sare libreak" kanpaina abiarazi dute, atxikimenduak biltzeko. Efemeridea une interesgarri batean dator: Elon Musk-ek, X/Twitterren jabeak,... [+]


Ertzaintzak zaurituriko Realeko zalearen kasua berriz irekitzeko agindu du epaileak

Gipuzkoako Lurralde Auzitegiaren ustez, bideo bateko irudietan ikusten denak "talka" egiten du Ertzaintzaren atestatuarekin, eta Amaia Zabarte foam bala batekin zauritua izan zenaren "ebidentzia erakusten" du, Noticias de Gipuzkoa-k jaso duenez.


Arma nuklearrarekin erantzuteko bidea ireki du Putinek, Ukrainak AEBek eta Ingalaterrak emandako misilekin eraso egin eta gero

Arma nuklearrarekin erantzuteko aukera dakarren dekretua izenpetu du Vladimir Putin presidenteak. Hegazkinekin, gurutzaldi misilekin zein droneekin "eraso masibo bat" pairatzeak ondorioztatu dezake arma horren erabilpena. 


Eguneraketa berriak daude