Aiatar Batzukin Elkar-Hizketan


2007ko otsailaren 21ean
Aiatar Batzukin Elkar-Hizketan
Aiako festak ere badatoz. Maiatzaren 31an ospatzen da Santa Isabel eguna. Hori dela eta, ilunabar batez, Aiara joan ginen bertako zaharren bat, gazteren bat eta apaizarekin hitzegiteko asmoz.
Zenbait galdera egin genien, eta baita besteak erantzun ere Z. Argiaren irakurlegoarentzat.
Lehenik, on Juan Lekuona erretorearekin joan ginen. Ta beste gabe, hona hemen galde-erantzun laburrak.
Baduzue eliza bat. Emanen al zeniguke bere berri laburttoren bat?
Gaurko eliza hau, ez da lehenengo eraiki zena. Lehenengoa orain "Toki Alai" taberna dagoen lekuan zegoen. Oraingoa berriz, 1914 eko maiatzean inauguratu zen. Eraikitzen, bi urtez lehenago hasi ziren (1912. Urtean, alegia). Bestalde, esan beharrekoa da, hauzo lanean egina dela eliza hau. Herriak, lehengo eliza finkaturik zegoen lurraren truke, 5000 pezeta eman zuen berria eraikitzeko, gutti gora-behera. Kanpotik ere, hartu ziren laguntzak, bainan ez oso haundiak.
Jenderik joaten al da elizara?
Bai, gehienak joaten dira.
Euskara lantzeko gogorik nabari al da?
Bai; haurren artean, esate baterako, "KILI-KILI" derizten hamalau kuaderno banatzen eta betetzen dira. Eskolan zebiltzan umeentzako, alfabetatzeko eskola bat ere eratu zen. Larrien artean berriz, ni etorriez gero bi ikastaro eratu ziren: alfabetatzekoak, noski!
Euskal irakurlegoa?
Urria. Badira Z. Argiaren zenbait harpidedun. Baita Gero editorialeko beste zenbait ere. Anaitasuna-ren bat edo beste ere bai, naiz ta duela guttiarte gehiago egon.
Ta beste gabe, erretorearekin, elkar-hizketa bukatu dugu. Eta ondoren, hirurogei urteko Patxi Agirrerengana jo dugu. Berak, humoretsu eta ongi hartu gaitu bere Etxeberri baserrian.
Arren, Patxi, kontatuko al zenizkidake Aiako ohitura zahar batzu?
Bai gizona bai, kontatuko dizkitzut. Orain mementuan asko gogoratzea ez da errez, bainan... Lehen, festak, San Martin-dik gurutzea ekarriaz egiten zen prozesioarekin hasten ziren. Prozesioa irixterakoan, "altxafuegoak" botatzen ziren, ezkilak (kanpaiak) jo; eta izugarrizko alaitasuna sortzen zitzaigun. San Martingo Migel Maria zena izaten zen txistulari. Gu berriz, etxean genituen jantzi hoberenak jantzita joaten ginen elizara.
Ohitura hori, ordea, duela hemezortziren bat urtetatik etorri zen hozten eta moteltzen (indarra-galtzen). Nik uste dut, prozesio hura indarra galtzen joatearen arrazoi bat, egin zen bide berria dela. Gero, duela bosten bat urte gutti gora-behera moztu zen.
Ederki, Patxi. Ta beste ohituraren bat esanen al zeniguke?
Ba... lehen, festatan, herriko alkatea hemen zegoelarik, "dantza-soka" egiten zen. Hauzoko gazteak izaten ginen dantzari. Aurreskua dantzatzen zutenetan lehenengo zegoenari alkateak eramaten zion neskatxa bat. Eta gertakizun horrek, izugarrizko alaitasun bat sorrarazten zuen. Gaurregun ordea, ohitura horiek galdu egin dira, tamalez.
Geroztik, ohitura baztertzeak, pentsakera aldaketak, eta beste aldaketa asko izan da Euskal Herrian. Baita Aia hauzo hontan ere. Zer deritzazu?
Ongi ez zait iruditzen, bainan...! Zaharroi pena haundia eman digu ohitura horiek baztertzeak. Aiako hauzoari, nere ustez, aldaketa horiekin indar haundi bat kendu zaio.
Aian, dantza-askatua egiten, onak omen zineten. Geroztik ordea, guttituz doaz era hortan dantzan dihardutenak. Zergatik iruditzen zaizu?
Bai, lehen Aian, baziren dantza-askatuan ibiltzen zirenak, onak gainera! Ibili, denok ibiltzen ginen. Gaur ordea, zeuk esan duzun bezala, ez. Eta, ene ustez, aldaketa honen (lehen aipatutakoaren: dela ohitura baztertze, eta abar) fruitua da hori.
Eta, bukatzeko, azken galdera: bidezkoa al deritzazu horri?
Ez, ez; ez zait bidezkoa iduritzen. Euskal-kutsu haundiakoa da dantza-askatu kontu hori. Eta gainera Aian zerikusi haundia eduki duena. Zeren eta alaitasunezko indar haundi bat eman izan dio. Eta Aiari indar hori kentzea ez deritzat ongi, ezta ondo-erdi ere.
Ta honenbestez, Patxirekin egin genduen solasaldia. Gure erantzule prestua afaltzen geratu zen , eta gu, gazte batengana jo genduen: Jon Agirre gaztearengana hain zuzen ere. Hemeretzi urtetako mutil hau, han aurkitu genduen bere Arbilleta baserriko sukaldean. Erantzuteko prest hura ere.
Hik gazte horrek, Aian bizitzeari zer sentidu ikusten diok?
Ba, sentiduak asko. Alde batetik, neroni jaiotako hauzoa delako; bestaldetik, berriz, gazteen artean giro berezi bat dakusadalako.
Hemen Aian, gazteok zelan jokatzen duzue?
Igandetan mendira irteera batzu egiten ditugu.; zenbait euskal jaialdi eratu; uda garaian hitzaldi batzu, euskal alfabetatzeko ikastaroren bat edo beste noizpehinka. Eta abar. Gutako beste gazte batzu, berriz, bertsolaritzan dihardute. Bestalde, gazteok nehiko kezkati agertzen gara euskal gaietaz, eta noizpehinka egiten ditugu zenbait bilera, eta abar.
Ta bukatzeko: zer etorkizun dakusak Aian?
Etorkizun exkaxa, egia esa. Hala ere, gazte jendea euskalzaletasunari asko atxikirik dago, eta zerbait ona itxaro dut hortik. Badira baserri haundi ta ondo moldaturiko batzu, bainan orohar, baserriak ez dira haundiak eta bizibide bat ateratzeko haina ez dute ematen. Umeengan berriz, alaitasuna nabari dut eta euskal giro batetan itsatsita daudela dakusat. Eta horiengan, etorkizun nahiko aberatsa ikusten dut. Kirol aldetik, exkax ikusten dut Aia: pilota lekurik ez, eta beste erarik era ez kirolzaletasuna sortu eta lantzeko.
Eta honenbestez, Jon Agirrerekin izan dugun elkar-hizketa laburra.
Ta guk, gure eskerrik beroenak ematen dizkiogu erantzule guztiei. Zahar, gazte, apaiz, era askotako jendearen eritziak agertu nahi izan ditugu. Aiari buruzkoak, noski!
Aiatar guztiei, eta festa horietara inguratzen diren guztiei, jai alai batzu opa dizkiet.
TRIKUARRIETA
12

Gaiez\Gizartea\Besteak
Egileez\TRIKUHARRI1\Gizartea

Azkenak
Harrera premia aurreikusiz Zumeta margolaria

Irakurlea dagoeneko jakitun dateke Euskal Herrian askatasunaren alde egon den eta dagoen gatazka politikoaren ondorioz urte luzetan kartzelan, erbestean edota deportazioan bizi behar izan duten euskaldunak, etxerako bidean, beren bizitza berregiten hasteko izaten dituzten... [+]


Trump-ek distentsio nuklearra eskaini die Errusia eta Txinari

Bi herrialdeekin arma nuklearrei buruz hitz egin nahi du AEBko lehendakari Donald Trumpek, ostegun honetan bere bulegoan kazetariei jakinarazi dienez.


Sexu jazarpena leporatu dioten EHUko irakaslea eskoletatik kanpo utzi du errektoretzak

EHUko Errektoretza Taldeak hedabideetara igorritako ohar baten bidez jakinarazi du neurria: "Unibertsitateak baieztatzen du salatu duten irakaslea jada klaseetatik at dagoela eta ez dela fakultatera joango kasua argitu arte".


AHT Hego Euskal Herrian: 15.000 milioi euroko inbertsioa Irunera abiadura handian iristeko?

Abiadura handiko trenaren aurkako manifestazioa egingo dute Iruñean larunbat honetan AHT Gelditu plataformak deituta, 12:00etan Diputaziotik abiatuta. Castejon eta Iruñea arteko trenbidearen eraikuntza lanek aurrera jarraitzen dute eta Espainiako Garraio... [+]


Emeadedei + Mahl Kobat
Gutaz ari dira

EMEADEDEI + MAHL KOBAT
NOIZ: otsailaren 2an.
NON: Zuiako gaztetxean, Murgian.

----------------------------------------------------

Iazko irailaren 20an izan genuen lehen aldiz musika kolektiboaren berri, sortu berri zuten sare sozialeko profilean: “Hemen da Hil da... [+]


2025-02-14 | ARGIA
Adin txikiko beisbol jokalari bati musu emateagatik entrenatzaile bat kondenatu dute

Adin txikiko neskak 2023an salatu zuen entrenatzaileak hiru aldiz musukatu zuela bere baimenik gabe. Nafarroako Probintzia Auzitegiak Iruñeko epaitegiak ezarritako zigorra baieztatu du. Entrenatzaileak ezingo du harreman zuzenik izan adin txikikoekin inongo lanbidetan eta... [+]


2025-02-14 | dantzan.eus
Inauteriak 2025 oinarrizko egutegia

Kaskarotak eta maskaradak urtarriletik dabiltza martxan, Malerrekakoak etorri dira segidan eta pixkanaka han eta hemen ospatu dira inauteri festak. Aurten, ordea, data nagusiak berandu datoz oso; Kandelaria egunean Hartza esnatu zen, baina ilargiari begiratu eta beste pixka... [+]


2025-02-14 | Sustatu
Itzulinguru ikerketa: itzulpen automatiko aurreratuak nola eragiten dio euskarari?

Sozioluinguistika Klusterrak, zenbait erakunderen laguntzarekin eta Asier Amezaga, Eduardo Apodaka eta Asier Basurtok landutako lanean, Itzulinguru izeneko proiektuaren emaitzak argitaratu ditu. Itzultzaile neuronalek (azken belaunaldiko itzultzaile automatikoak, zeinak euskaraz... [+]


2025-02-14 | Euskal Irratiak
David Gramond
“Gizartea beldurrarazteko baliatu zuten tortura, militantziari uko egiteko”

Otsailaren 13a Torturaren Kontrako eguna izanki, Euskal Herriko Torturaren Sareak gutun publiko bat igorri du. Poliziek torturatu euskal jendeen lekukotasunak bildu, eta aitortza egiteko xedea du sare berri horrek Euskal Herri osoan. Torturatuak izan diren 5.000 pertsonei... [+]


2025-02-14 | Gedar
Munichen, manifestazio sindikal bat harrapatu eta gutxienez 21 pertsona zauritu ditu gizon batek

 Ibilgailu baten bidez, Ver.diren protesta batean zeuden manifestariak aurretik eraman ditu. Duela egun gutxi, supremazista zuri batek 11 pertsona erail zituen Suedian.


Gizon bat atxilotu du Guardia Zibilak Amurrion, hildako bi agenteren kontura sare sozialetan barre egitea egotzita

"Polizia hila, baratzerako ongarririk onena" idatzi zuen atxilotuak sare sozialetan, eta lau milioi jarraitzaile baino gehiago ditu bere profilak, Guardia Zibilak azaldu duenez.


Iruñeko Laba, agur labur bat, irailean indarberrituta itzultzeko

Larunbat honetan itxiko dute Laba ostatua Iruñeko Gazteluko plazan eta, bitxia bada ere, egun osoko festarekin ospatuko dute itxiera, agurra ez baita behin-betikoa: Labak ondoko Windsor tabernarekin bat egingo du, obrak hastera doaz, eta beranduenez irailean berriz... [+]


Eguneraketa berriak daude