Egin ARGIAkoa

Gizartea Ingurumena Politika Ekonomia Kultura Euskara Feminismoa Hezkuntza Nazioartea Iritzia

asteazkena 2024ko abuztuaren 14an

GIPUZKOAKO BASERRI BATEAN, GAU TXORI

2021eko uztailaren 23an

Juan Luis Goenaga euskal pintore gaztearekin elkarrizketan.
GIPUZKOAKO BASERRI BATEAN, GAU TXORI
Juan Luis Goenaga, euskal pintore gaztea. "Euskal Pintura" saria irabazi berria du
Gure zorionerako, illargi betea zegoen gau hartan. Zori onerako Juan Luis ez baita gizon berdina gau guzietan. Ilargiak sena berezia ematen baitio. Hego haize eta ilargi argiek egoki baino egokiago janzten zuten azaroko gau hura.
Aste bete osoa falta zen "Euskal Pintura" sariaren banaketa erabakia izan zadin eta ez zegoen gure mutila sariaren zai. Juan Luisentzat pintatzea, arte egitea, bizitzea da. Hor arkitzen du, egunaren luze zabalean hain hitz gutxi esan ohi dituen gazteak, bere mintzaira bidea. Bakarrik bizitzeak ez dio bakardaderik sortarazten, inguru guztia eta barru betea ditu lagun.
–Juan Luis: Emaiguzu zure bizitzaren berri.
Urtarrilaren 9an Donostian jaio nintzen, orain 22 urte. Nere lehenengo urteak Ikastolan egin nituen eta gero batxiller delakoa bukatu nuen. Orduan ikusi nuen garbi ez nengoela konforme nere aldamenean ikusten nituen gauza askoz eta zeharo pintura bideetan sartu nintzen. (Ttikitandik hasia nintzen dibujoaz).
Beraz, pintura seriotasunakin hartzen, 17 urtetan hasi nintzela esan dezaket. Orduan, teknikaren oztopoaz aurkitu nintzen eta zerbait ikasi nahi banuen behintzat, kanpora irten behar. Kanpora, teknikarengatik: hori ez beste guztia gure Herriak, gure paisaje honek erakutsi baitit eta erakusten oraindik.
–Nora joan zinen?
–Parisa lehenbizi. Han ezagutu nituen KLE, KANDINSKI, BRANKUSI eta beste. Grabadoa zer zen ere ikasi nuen, bai eta harria lantzen ere. Berriro Donostiara itzuli eta orain, hemedik, gure herriko arte-egoera guztiak (pintura, eskultura, dantza) eta munduan zehar, batez ere Europan egiten ari den lanari ahal dudan bertaenetik, jarraituz.
–Orain azalketaren baterako lanak prestatzen ari zarala dirudi. Zergatik ez duzu oraindik azalketarik egin?
–Bai. Egia da aspaldidanik ez dudala azalketarik egin eta egia esan, orain ere ez dit gogo handirik ematen. Hala ere, kanpora irten naiz zerbait. Orain hiru urte, Zarautzen egiten den moraletako azalketan lehen saria irabazi nuen eta urte horretan bereotan, gastearteko beste azalketa batean ere lehen saria eman zidaten, nere aurrenetako obra abstrakto batengatik.
Geroztik, lanean jarritu dut, bakarrik, alde guztietara joaz, bai pinturara, eskulturara, grabadora bai eta reliebetara ere. Lan guzti hauek gordeta dauzkat.
Benetan, azalketak egitea ez dut behin ere gogoko izan. Piskaren bat ere irten izan naiz hemendik: Paris, Erroma eta Londresko museo guztietan begiak ondo zabalduta ibilia naiz.
–Zer lan mota, zer arte mota duzu maiteen?
–Orain pinturakin nabil batez ere. Baina Parisen hasi nintzen eskultura lanean, batez ere harrian. Gero, Donostian, harria eta burnia ere landu ditut. Fotografia aldetik ere zer edo zer egin dut. Arlo hontan gauza asko dagoela egiteko iruditzen zait. Gaurko artistak gero eta gehiago ari dira fotografiaz baliatzen, batez ere "arte konzeptual" delakoaren barruan ari direnak, esate baterako JEAN LE GAC, eta JEAN DIBBIETS.
–Zerk bultzatu zaitu orain Donostian azalketa bat egitera? Noiz izango da?
–Lehen esan bezala, ez dut gogoko izan sekulan azalketarik egitea. Bainan ikusi dudanez, baten batzuek nere lanak agertzea interesantea dela uste dute eta horrek eman dit bultzada.
–Norentzat pintatzen duzu, bada?
–Nik ez dut behin ere beste inorentzat lanik egin, neuretzat baizik. Ni hobeki ezagutzearren pintatzen dut.
–Zer azalduko duzu Donostian7
–Azken urte honetan egindako lanak, batez ere aurten egindakoak. Lan denak gauari buruzkoak dira. Gaueko laino, ilargi, isiltasun hosto-hots eta itzala ditut gai Donostiako San Telmo museoan eginen dut, otsailaren 15etlik 30era. "Euskal Pintura" sarira bi kuadro bialita ditut eta Azpeitiko Antxieta etxean eginen den azalketara ere bialiko ditut beste batzuk.
–Zergatik eta zertarako pintatzen duzu?
–Denbora luzean ez nekien argi zergatik eta zertarako pintatzen nuen. Gaur uste dut galdera horren erantzuna argiago ikusten dudala eta ahal dudan moduan erantzungo dizut. Gure gaueko baso, mendi, euri, elur, tximista, tramoi eta ontzaren oihuak maite ditudalako. Gure arkaseen leze-zuloetako pinturak eta mairubaratzak hobeki ulertzeko, ilargi-argipean egindako akelarreak hobeki ezagutzearren.
Nere ustez, gure euskal kultura guztia gauezkoa baita. Baserritako itzalak, kromletxak, sorginak eta axti guztiak gauekoak dira. Pio Barojak bere intuizio haundiarekin hau argi ikusi zuen. Bere "Alzateko Jauna" hortan agertzen diren espiritu guztiak ganekoak dira. Ontzak, sorginak, laminak, dantzak, Basa-Jaun eta Altzateko Jauna ere ganekoak dira.
Gure artea ere gauekoa da (Oteiza, Txillida, Basterretxea, Mendiburu...). Bustia eta gaua, euria eta ilargia, hauekin bizi eta lan egiten dut. Hala, nere azkeneko lanetan, euria (latza, Letek dion bezala) eta gure baserritako itzal eta hutsune holekin ari naiz. Eta gauza bat agertzea beharturik nago: nere lan guztia gauez egina dela.
–Zure pintura, beraz, euskalduna dugu... Zein izango lirake–izatekotan–euskal artearen egiturak?
–Bai. Nere pintura euskalduna da. Ez da retorikoa, hitz haunditakoa, barrukoa eta hitz gutxitakoa baizik. Gure kantuak bezala (beti berdinak, beti desberdinak), gure mendi, baso, erreka eta zelaiak bezala, bertsolariak bezala, kanpaiak bezala.
Euskal artearen egiturak nik baino lehenago jarriak dituzte bai Iztuetak, bai Barojak, bai Oteizak. Nere lanak isiltasunetik eta itzaletik doaz.
–Zer derizkiozu gaurko euskal pinturari? Eman izenen batzu.
–Nere ustez, gaurko euskal pintura oso bide onetik doa. Baina, hontan zerbait esan nahi nuke: Euskal Herrian egiten den euskal pintura eta Euskal Herrian egiten den pintura ez-euskalduna bi gauza direla. Nahiz eta biak Euskal Herrian eginak izan, alde haundia dago tartean. Lehenik, "GAUR" taldekoek konturatu ziren hontaz. Oso euskalduna iruditzen zait bai Zumeta, Balerdi, Sistiaga eta Ortiz de Elgea egiten ari diren pintura mota; oso euskalduna, Sistiagak egindako filma. Hori behar du euskal pinturak: lehenik, gure aurrekoek egindako guztia ondo ezagutu, leze-zulotan, kantu eta dantzatan. Horiei ondo begiratu, arretaz entzun eta kontuan edukiaz. Horrela gauza ederren bat sortu diteke lur hontan. Behin ere gure arbasoen lanak eta pentsaera ahaztu gabe. Gaurko artistek, erantzunkizun haundia daukate berengan.
–Zure pinturaren esanahia eta «Gaur» eskolarena berdintsuak edo berdinak omen dira. Ba ahal da .Gauren zantzurik zure lanetan?
–Bai. "Gaur" taldeak egin duen lanaren jarraitzalle bat besterik ez naiz. Berak erakutsi didatenaz eta gaur Europan zehar egiten ari denaz, hori dena ondo esagutuaz aurrera jo beharrean nago. Nere lana egiterakoan, Arteta, Zubiaurre, Tellaetxe eta belaunaldi hartako guztiak gogoan eduki ditut eta batez ere "Gaur" taldearen lanak, pintura, eskultura eta filmetan. Eta ezin ahatz ditzakegu Antxieta, Etxabe, Iriarte eta gutxiegi aipatzen den beste zenbait artista euskaldun.
-0O0-
Nekez utzi dugu Juan Luis Goenaga bere baserrian gauean. Elkarrizketa hau izan eta gero jakin dugu denok .Euskal Pintura. sarian, hopaita bost urtetatik beherakoen artean, berari eman diotela saria. Nekez aurkituko dugu hain erabat bere artera emana dagoen artista gazterik. Zorionak eta jarrai luzea da-ta aurretik dadukazun gaua.
ERRIALDE
1

GaiezKulturaArteaPinturaPintoreakGOENAGA4
PertsonaiazGOENAGA4
EgileezHERRIALDE1Kultura

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Efemeridea: Gipuzkoako Errepublika independentea eratzeko proposamena egin zuten Gipuzkoako Batzar Nagusiek

ARGIA

Efemeridea: Irma Bandera partisanoa hil zuten faxista italiarrek

ARGIA

Efemeridea: Donostian istilu larriak izan ziren agintarien La Salve desfilearen ostean

ARGIA

Juan Luis Goenaga artista zendu da, 74 urterekin

Gorka Peñagarikano Goikoetxea

Bangladesheko krisiaren zipriztinak hasi dira zabaltzen

Mikel Aramendi

Hamar gizon atxilotu dituzte asteburuan, emakumeen aurkako indarkeria egotzita

Manex Usarralde Garmendia

Azkenak

2024-08-14 | ARGIA

Israelek preso palestinarrak erabiltzen ditu tunelak eta eraikinak miatzeko

"Gure bizitzak haienak baino garrantzitsuagoak dira", esan dio Israelgo armadako soldadu batek Israelgo komunikabide bati.

2024-08-14 | Kanaldude

EuskarAbentura: gazteen paregabeko espedizioa

Joan den uztailean, hilabete batez, 127 gaztek 400 kilometroko espedizioa oinez egin dute Euskal Herrian gaindi. Abenturazale haiek Jzioquitarrak deitzen dira eta 30 egunez, 27 herri bisitatu eta hainbat euskal eragile ezagutu dituzte. Aurten, EuskarAbenturako helburuak aise... [+]

2024-08-14 | Irutxuloko Hitza | Xalba Ramirez

Ostalaritza patronalak Gipuzkoako txosnei TicketBai ezartzea eskatu dio Aldundiari

EAEko hiru hiriburuetan udako jaiak ospatzearekin batera, etorri dira, berriz ere, ostalaritzako patronalaren kexuak jai herrikoien aurka. Gipuzkoako Ostalaritzaren elkarteak Gipuzkoako Foru Aldundiari eskatu dio Arabakoaren bidea jarraitzeko, eta txosnei eta kale saltzaileei... [+]

2024-08-14 | Manex Usarralde Garmendia

Palestinaren alde mobilizatuko dira Bilboko Aste Nagusian

Palestinarekin Elkartasuna ekimenak antolatu du Aste Nagusian Israel borrokatu lelopean. Bilboko Aste Nagusiaren bezperan, ostiralean, 19:00etan, egingo dute mobilizazioa.

2024-08-14 | Julen Ugartemendia Carcedo

Pablo Gonzalez espioitzagatik ikertzen jarraituko du Poloniak

Poloniako Fiskaltza Nazionaleko bozeramaileak adierazi du euskal kazetaria oraindik formalki akusatu ez badute ere, “legearen arabera auzi-ihesean akusatua” izan daitekeela. Gonzalez preso trukean sartzeko erabakia Washingtonetik etorri zen, baina Poloniako zerbitzu... [+]

2024-08-14 | Gorka Peñagarikano Goikoetxea

Juan Luis Goenaga artista zendu da, 74 urterekin

Donostian jaioa, urte mordoxka bat Alkizan eman zituen bizitzen, baserri batean. Inguratzen zuen naturak lilura sortzen zion. Margolari gisa egin da ezagun, nagusiki.

2024-08-14 | Urko Apaolaza Avila

Ibilbide dekolonialak (I)

Donostia: non gogoa, han ezpata

2024-08-14 | Mikel Aramendi

Israel, Iran eta bi elefanteak

Hamasen erasoaren ezohiko muntak, eta Israelgo gerra-kabineteak hari emandako erantzunaren desmasiak zerikusi zuzena dute ondorio geopolitikoen sakonerarekin. Ekialde Ertainean eta nazioarteko aliantzetan aldaketak eragin ditu genozidioak: Israelek zer irabazi eta galdu du?... [+]

2024-08-13 | Gorka Peñagarikano Goikoetxea

Musk amen-omenka, trumpismoa besarkatzen

Munduko bigarren gizonik aberatsena, Elon Musk, gezurrak eta mezu sektarioak hedatzen, propaganda egiten ari zaio Donald Trumpi, inkestek gero eta gehiagotan diotenean Kamala Harris izango dela AEBetako hurrengo presidentea.

2024-08-13 | Julen Ugartemendia Carcedo

Grezian piztutako suteek hildako bat eta 50.000 pertsona ebakuatu baino gehiago eragin dituzte

Gutxienez 10.000 hektarea kiskali dira Atenasetik gertu, eta dozenaka etxe eta enpresa kiskali dira, EFEk jaso duenez. Greziako Gobernuak suteei aurre egiteko laguntza eskatu dio Europar Batasunari.

2024-08-13 | Manex Usarralde Garmendia

Hamar gizon atxilotu dituzte asteburuan, emakumeen aurkako indarkeria egotzita

Zortzi pertsona atxilotu dituzte Nafarroan, beste biak, berriz, Gasteizen. Horrez gain, Algortako Portu Zaharreko jaietan gertatutako sexu eraso bat salatzeko elkarretaratzea egin dute, astelehenean.

2024-08-13 | Mikel Aramendi

Bangladesheko krisiaren zipriztinak hasi dira zabaltzen

2024-08-13 | Ainhoa Mariezkurrena Etxabe

Arantxa Orbegozo 'Txitxi'

“Niretzako bidaiarik politenak mantso doazenak dira”

Zirrara eta pasioaren eroale da Arantxa Orbegozo Txitxi (Tolosa, 1962). Bizitza darama eskuetan eta hura eskaintzen dio zuzentzen zaion edonori. Atleta izan da, txirrindularia, eta bere buruari proposatu dizkion beste hainbat diziplinatan aritua. Hala eta guztiz ere, benetan... [+]

2024-08-13 | Euskalerria irratia | Juan Kruz Lakasta Zubero

Paquita Bretos Andueza zendu da, mendizale aitzindari eta antifrankista

96 urterekin eman du azken hatsa. Nafarroa Garaian zein Euskal Herri osoan, mendizaletasunaren aitzindarietako bat izan zen, Angel Oloron senarrarekin batera.

2024-08-13 | Euskal Irratiak

Aitor Elexpuru: “Larhunen ez dugu gehiago eraiki dadin nahi, baizik dagoena hobe kudeatua izatea”

Abuztu hasierarekin batera, bero, idorte eta su arriskuak altuak dira mendiguneetan. Arriskuen murrizteko nahian, 2021tik, Lapurdi eta Nafarroako mendigunea osatzen duten hiriek zonbait protokolo eta konbentziotan elkartu dira, mugaz gaindi. Horien artean, “Gure... [+]

Eguneraketa berriak daude