Zaharrak eta gazteak dantzan jatzen dituen soiñua


2021eko ekainaren 30ean
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Sakaba eta Egañazpiri elkarrizketa.
TRIKITIXA
Zaharrak eta gazteak dantzan jatzen dituen soiñua
Zahartua dagoen edozer edo edonorri gertatzen zaiona gertatzen zaio zahartutako Herriari ere. Toki batean bakarrik ez du gaitz txarra.Nonhai dauzka ajeak. Gorputz osoa ari zaio moteltzen, ahultzen, gelditzen...
Horixe berbera ere gertatzen zaio gure herriari ere.Leku batean bakarrik ez dauka ajea. Aladerdi askotan sortu zaio begiratu beharra, indartu beharra, berritu beharra. Bai alderdi asko: Kultura, irakaskuntza, hizkuntza, bertsolaritza, dantza, musika, kirolak, artea, nortasuna, ondasun banatzea...
Gaurko trikitixa eta trikitilariei egingo diegu aipamen.Sakabi eta Egañazpiri egiten zaie omenaldia Usurbilen hil honen 16-ean. Elkarrizketa bat eduki dugu bi soinu-jole hauekin omenaldia dutela eta, trikitixa bizibeharren.

-Sakabi eta Egañazpi izenez ezagutze zaituzte jendeak, izango duzue noski batailo izena?

-Bai, bai, batailatuak gaude. Ni Faustino Azpiazu Salegi nauzue, baina Sakabi deitzen dit mundu guztiak, hori bait da nere jaiotzetxearen izena. Itziarkoa naiz Lasturko partekoa. Orain Azpeitian bizi naiz ezkonduta.

-Eta zu, Egañazpi?

-Nik Joxe Mari Urkola dut izena, baina Egañazpi esaten didate denak. Aizarnako "Egañazpi" baserrian sortua eta bizia bait naiz. Gaur Zestuan bizi naiz ezkonduta.
-Noiz hasi ziñaten gutxi gorabehera soiñu-jotzen?

-Hamalau edo hamabosten bat urtekin hasi nintzan pandero joken. Etxean arkitu nuen erdoitutako bandeja zahar batekin hasi nintzan. Neri, berriz, soiñua jotzeko sekulako irrika sortu zitzaidan hamarren bat urte nituenean. Erlo mendira joan giñan San Iñaziotan. Tribitilari bat ari zan jo eta jo. Zearo zoratu nintzan. Etxera etorritakoan ez nion pakerik eman aita zanari, soiñua erosi arte. Nere osaba Anton Baltzola, trikitilariak, lagundurik erosi nuen nere aurreneko soiñua, Donostiar..

-Zuek biok batera ibilli ohi zerate gehienetan Noiztik hasi ziñaten?

-Santa Engrazin ezagutu genduen elkar. Han lagun egin giñan. Handik hasi giñan batetik bestera, erromeriz erromeri. Amasei-amazazpiren bat urtekin hasi giñan. Gogoan dauzkagu oraindik gure lehenengo erromeri tokiak: Madariaga, Ayako Altzola, Iturriotz, Santa Engrazi...

-Solfeorik bai al dakizute?

-Ez, beti belarriz jo izan dugu. Gero jakin genduen solfeoa zer zan.-Posik ikasiko genduke, baina zahartu egin gera. Lehen oartu bagina ikasiko genduen, baina gaur damua edukitzea alferrik da.

-Baina ikasteko maisuren batzuk izango zenituzten? Batez ere zuk, trikitixa jo behar duzun horrek? Ez da berriketa izango noski, trikitixa jotzea?

-Bai aurrenekoa nere osaba Antton Balzola zana, izan nuen. Bizpairu gira egin nizkion, baina hirugarrengoan Madarixa Txikiarengana bidaldu ninduen. Ez omen zuen nere soinu onekin asmatzen. Ez omen zitzaidan buruan sartzen. Madaruxarekin jardun nintzan puska batean, Donostiako sariketan aurten izan dan horrekin berberarekin. Gero Elgetarengana bidaldu ninduten. Hauxe izan zan nere hirugarrengo maixua. Zazpirenbat aldiz edo honelatsu joan nintzaion. Gero gerrara joan behar izan nuen. Han soinuaren doinu alaien ordez tiro hots goibelak entzun behar izan nituen .

-Zuek lehengo eta oraingo erromeriak ezagutu dituzue? Alderik ikusten al duzue?

-Bai haundia. Gure gazte denboran jendea dantza zaleagoa zan. Jendea dantzarako irrikatzen egoten zan. Ez zan dantzan aspertzen. Eta hori behar de soiñu-joleak. Jendea jo eta ke dantzan. Bestela gogogabetu egiten da. Larogeita hemezortzi pieza jotake egunak baditugu. Asko galdu da dantza sueltoa. Jendeak ez daki dantzan. Eta hau negargarria da.

-Izan al da trikitixa jotzeko eran aldaketarik?

-Bai, lehengo trikitilariak bi edo hiru doiñutan bakarrik jotzen zuten. Gaur egun Elgeta da denon maisua.Bost edo sei doñu edo tonu gehiago ateratzen zizkion honek bere soiñuai. Harengandik ikasi dugu denok. Guk gaur dakiguna Elgetari zor diogu.

-Nola ikusten duzue trikitilarien etorkizuna ?

-Gaizki. Laister soiñurik egingo duenik ere ez da izango. Lehen Donostian eta Bilbaon egiten ziran seiñu txikiak. Donostiahoak soiñu goxoa zuten. Bilbao-koak, berriz, erretxiña. Gaiñera amaitzen ari dira plazaetako danizalo Dantza-toki itxietako joera itsua hartu du jendeak

-Ez al zaizue iruditzen berriro jendearen gogoa esnatu ditekeala eta ostera dantza hanetarako joera sortu ?

-Bai. Gure ustez trikitixa galtzen danean zerbait haundia galdu dala uste dugu Euskal Herrian. Soiñu hauxe da zaharrak eta gazteak dantzan jartzen dituen soiñua. Alde haundikoak gatoz gauza guztietan zaharrok eta gazteok, baiña soiñu honen eragifiak danon odola irakiten ipintzen duela esango genduke. Trlkitixa dela uste dugu dantzari euskal giroan eutsi dezaiokean soiñua. Honek eragin arazten duen dantza gaurko gazteen gogokoa dela uste dugu: dantza bizia, alaia, berri-berria, gaurkoa. Hauxe dela uste dugu behin ere zahartzen ez dan dantza.

-Nola indartu ditekeala derizkiozue?

-Donostiako Trinitate plazan izan zan sariketaren autzekoak ez lirake txarrak. Ez eta Usurbilgo kaletan egiten duzutena egitea ere. Nola alaitzen duten herria trikitixak, panderoak eta koplak! Euskal kutsu gehiago eman behar zaie gure herrietako jaiek Eutsi egin behar zaie gure euskal erromeriei.

-Ari al da jende gazterik jotzen ikasten ?

-Bai, ari dira trikitilari berriak sortzen. Ez da galduko guk hain maitea dugun seiñu txikia. Eta ez dugu uste jendeak ere dantza han galduko duenik.

Hontan bukatu zan Sakabi eta Egañazpirekin izan genduen jarduna. Bagenduen trikitikari gehiagorekin ere hitzegiteko asmoa, baiña ezin. Omenduak izango diran bi soiñu-jole jator hauen elkarrizketarekin gelditu beharko dugu oraingoz. Baina ikusi eta ezagutu nahi dituenak nahiko aukera izango du hil honen hamaseiean, Usurbillen. Hona zeintzuk datozten egun hortan: Laja, Tapia, Epelde biak, Arbe Zabaleta, Maaltzeta Zialtzeta, .Ahuntxa, Larraitzko artzaia, Balda, Zendoia, Epelar Errikera, Maarixa txikia Egurroia eta Amezketa.
-Sakabi eta Egañazpi soiñu-joleei egingo zaien omenaldi hau trikitilariak eta trikitixa-dantzak indartzeko izan dedilla Dantza artean ere euskal nortasunari eusteko bide.

ANDATZA.

Trikitrilari zaharrak.
Salabi eta Egañazpi.
1

Gaiez\Kultura\Musika\Musika trad\Trikitixa\Trikitilari\EGAÑAZPI1
Gaiez\Kultura\Musika\Musika trad\Trikitixa\Trikitilari\SAKABI1
Pertsonaiaz\EGAÑAZPI1
Pertsonaiaz\SAKABI1
Egileez\ANDATZA1\Kultura

Azkenak
2024-11-22 | Julene Flamarique
Voxen aurka Bilbon protesta egiteagatik auzipetutako zortzik ituna egin dute Fiskaltzarekin eta bat epaiketara joango da

Atxuriko irakasle eta ekintzaile batek uko egin dio akordioari kontzientzia arrazoiak direla eta. Voxek bost urteko kartzela-zigorra eskatzen du auzokidearentzat, Fiskaltzak aldiz zazpi hilabeteko espetxe-zigorra hauteskunde-delituagatik eta hiru hilabeteko isuna mehatxu... [+]


2024-11-22 | Ahotsa.info
Saskien bidez Nafarroako euskalgintzari inoizko ekarpenik handiena egingo dio Errigorak: 230.000 euro

 Euskarari Puzka azken kanpainan 16.000 saski saldu dituzte, eta euskararen alde lan egiten duten elkarteentzat bideratuko zaie lortutako etekina.


2024-11-22 | Sustatu
Euskarazko esamoldeak baloratzen lagundu online galdetegi honetan

Bi irakasle eta ikerlarik inkesta jarri dute sarean, euskarazko esamolde batzuen inguruko datuak biltzeko. Bost minutu hartuko dizu betetzeak baina adi, bi galdetegi daude, egun bakoitian jaio bazara 1A betetzeko eskatzen dizute, eta egun bikoitian jaioa bazara 1B delakoa.


Nazioarteko Zigor Auzitegiak Netanyahu eta Israelgo Defentsa ministro ohi Gallant atxilotzeko agindu du

Gizateriaren aurkako krimenak eta gerra krimenak egotzi dizkie Hagako auzitegiak bi sionistei. Erabakia "antisemitismotzat" jo du Netanyahuk, eta Hamasek, aldiz, "Justiziarako urrats garrantzitsutzat".


Umandi izena eta izana

Andoni Urrestarazu Landazabal Araiako herrian 1902ko uztailaren 16an jaio zen eta 1993ko azaroaren 21ean hil zen Gasteizen. 31 urte bete dira jadanik eta bere izena eta izana aitortzeko une aproposa dela deritzot, ez baita ongi ezagutzen utzitako ondarea. Umandi, bere herriko... [+]


Memoriadun euskara

Autobiografia idaztea omen da garapen pertsonalerako tresnarik eraginkorrena, askatzaileena. Iraganeko kontuei tira egin eta gogora ekartzeak, orainaldiko korapiloak askatzen laguntzen omen du. Bai, laguntzen du orainaldia ulertzen eta komeni zaigun etorkizun bat marrazten... [+]


Etorkizuneko apustua

Pandemiaren iragarpenetik Valentziako tragediarainoko errepasoa egin eta ondorioztatu dut gezurra eta forupea suhesi gisa dituen kudeaketa instituzional negargarria klase gobernariaren konstantea dela.

Ez dugu gobernari ordezko baliogarririk sistema pendular hau aldatzen ez... [+]


Gelditu dute emakume baten eta bere alaba adingabearen etxegabetzea Gasteizen

Polizia etxegabetzea geratu nahi zituzten herritarren aurka oldartu da eta hainbat lagun zauritu ditu. Azkenean, etxegabetzea atzeratu duela jakinarazi du epaitegiak.


X-etik irten nahi? Nor dago Mastodonen eta Blueskyren atzean? Nola finantzatzen da bakoitza?

Gaur, azaroak 21, Mastodon.eus komunitateak sei urte bete ditu. Urteurrena ospatzeko Gure aukera, sare libreak kanpaina abiarazi dute, atxikimenduak biltzeko. Izan ere, azken asteetan “eXodoa” ematen ari da: erabiltzaile asko X-tik ihes egiten ari dira, sare... [+]


Iruñeko Erorien Monumentua
Maravillas Lambertoren izena ez erabiltzeko eskatu dute fusilatuen senideek

Nafarroako Fusilatuen Senitartekoen Elkarteak gogor kritikatu du Iruñeko Erorien Monumentuaren inguruan EH Bilduk, Geroa Baik eta PSNek egindako akordioa. "Pedagogia" egiteko toki hobeagoak daudela dio eta interpretazio zentroari Maravillas Lamberto izena... [+]


2024-11-21 | Julene Flamarique
933 nobedade eta 200 ekitaldi Durangoko Azokaren 59. edizioan

Abenduaren 5ean Ikasle Goizarekin hasiko dute azoka. Hurrengo egunean Gazte Eztanda eguna egingo dute, eta gazteei zuzendutako hamaika jarduera egongo da. Egun berean, iazko Sormen Beka irabazi zuen Argizagi. Zubiak adiskidetasunerantz telesailaren aurkezpena egingo du Marramiau... [+]


Mastodon.eus-en “Gure aukera, sare libreak” kanpainarekin bat egin du ARGIAk

ARGIAko lantaldeak bat egin du Mastodon.eus-ek bere seigarren urtemugan abiatutako Gure aukera, sare libreak  atxikimendu kanpainarekin.


2024-11-21 | Sustatu
Sei urte bete ditu gaur Mastodon.eus-ek

Mastodon.eus euskal fedibertsoko instantzia agian nagusiak sei urte bete ditu gaur. Urteurrena ospatzeko "Gure aukera, sare libreak" kanpaina abiarazi dute, atxikimenduak biltzeko. Efemeridea une interesgarri batean dator: Elon Musk-ek, X/Twitterren jabeak,... [+]


Ertzaintzak zaurituriko Realeko zalearen kasua berriz irekitzeko agindu du epaileak

Gipuzkoako Lurralde Auzitegiaren ustez, bideo bateko irudietan ikusten denak "talka" egiten du Ertzaintzaren atestatuarekin, eta Amaia Zabarte foam bala batekin zauritua izan zenaren "ebidentzia erakusten" du, Noticias de Gipuzkoa-k jaso duenez.


Arma nuklearrarekin erantzuteko bidea ireki du Putinek, Ukrainak AEBek eta Ingalaterrak emandako misilekin eraso egin eta gero

Arma nuklearrarekin erantzuteko aukera dakarren dekretua izenpetu du Vladimir Putin presidenteak. Hegazkinekin, gurutzaldi misilekin zein droneekin "eraso masibo bat" pairatzeak ondorioztatu dezake arma horren erabilpena. 


Eguneraketa berriak daude