Egun On, Joxe!


2007ko otsailaren 21ean
Jose Artetxerekin
Egun On, Joxe!
Donostíako Diputazioko Liburutegia. J. Urkixoren liburutegia ezagutzeko gogoa azaldu nion. Giltzak har, eskaillerak jaitsi eta liburutegira eraman ninduen. Axularren Gero, Sarako Etxeberriren... Duhalderen Meditazio Haundiak... Hori guztia, orain dela hemezortziren bat urte. Gorputz, eta arimaz ere, orduantxe ezagutu nuen. Egia esan, lehendik ere ezagutzen nuen, zerbait bederen, Joxeren libururik gehienak irakurririk bai nituen.
Orain dela hiruzpaleu urte. Euskaltzaindiak Etxegarairi eta beste batzuri gorazarre bat, ohorezko aipamen bat egin zien. Etxegaraiz, Joxek hitzegin zuen. Oroitzen naiz. Kopeta zabal, haundi, buruko adatsa atzera. Aurpegia trianguloan. Sendo, bero, sutan ballegoen irakurri zuen irakurri zuen guztia. Harriturik utzi ninduen. Ez zen hura Etxaniztar Nemesio nik ezagutzen nuen Joxe!
Bazkal garaian, zenbait gazte bildu ginan haren ondora. Iritzi desberdinik azaldu zen. Joxe, bereari gogor. Begiak, su.

Liburuetan agertzen den Joxe eta haragizko Joxe ez dira bat eta bera.

Isilik geratu zen.
Baleike.

Artean, Zeruko Argian sartu berri nintzen. Behin batez, gure Joxe, ezpainak estu eta eskutan jestorik ez, Zeruko Argiara azaldu zen.

Zu, Garmendia, zer iruditzen zatzu liburu hori?

Berehala konturatu nintzen zertaz ari zen. Isilik geratu nintzen. Gisako erantzun bat aurkitu nahiko nukeen. Joxe sikologoak.

Bai, bai... Ramon Saizarbitoriaren liburua, zer iruittu zatzu?

Nobela, nobela gisa eta batez ere obserbazioaren aldetik oso ona iruditu zait, baina...

Abajo el clero! Abajo el clero! Oiuka esan eta aldegin zuen

Handik piska botetara, Zeruko Argian lanean ari zirenei, telefonoz barkazioa eskatu zien.
Hamabost egun barru. Zeruko Argian nengoeneko batetan, Joxe agertu zen.

Egun on, Garmendia.

Egun on, Joxe. Gauza bat esan nahi nizuke.

Ze? Esan.

Lehengoan, galdera hura egin zenidanean, hau esan nahi nizun formaren aldetik, obserbazioaren aldetik eta nobela bezala ere asko gustatu zitzaidala, nahiz eta zenbait puntutan konforme ez egon. Zeuk dakizu, zein puntutan.

Ba. . . hortik hasi behar zenun!

Ez nion erantzun. Gure gizon Joxe, hori ere bazen. Gure Joxeren joxe bat, definiturik geratu zen.

Beste bat. Korrektore lana eman zidaten Zeruko Argian. Ondo edo gaizki, zuzen edo oker, zerbait saiatzen gara. Artetxerenak ere zuzentzen nituen. Batek baino gehiagok esan zidan, "hi, aspaldi honetan, Jose Artetxek euskera ikaragarri ikasi dik". Aldez egia zitekeen, aldez gezur. Azpeitiako euskera ondo ezagutzen baitzuen, eta hori bederen ikasi beharrik ez zuen Azpeitiako fonetismoak eta lokalismoak zuzentzea ez bide zitzaion gustatzen Joxeri.

Artikulu batetan, bospasei falta tiki zuzendu nion. Zeruko Argiara etorri eta oso haserretu omen zen. Zenbait hitz gogor esan ere bai. Zeruko Argian ez zuen gehiago idatzi.

Geroztik, Diputaziko Liburutegiaren alboan Euskaltzaindiak duen gelara sarritan joan naiz.

Egun on, Joxe.

Egun on,. Garmendia.

Ni neu, beldurti naizelako, edo herabe dudalako, ez bide nintzaion irekitzen, ez bide nion bihotza gehiegi zabaltzen. Berak ordea...
Behin batean, Euskaltzaindiaren gelako atea ezin zabaldurik nenbilaneko batetan, Joxerengana jo nuen.

Joxe, atea ezin zabaldurik nabil.

Berehalaxe etorri zitzaidan ondora. Giltza eskutatik ken eta su batean hasi zen atera ireki nahiz. Nahi eta ezin.

Hemengo giltzak oteia, gero! Ez otezu... besten bat hartu!

Ez dakit, ba.

Zaude. Belaxe jetxiko naiz. Ea arkitzen dedan.

Lotsatuta utzi ninduen. Liburategitik kontserjeria aski urruti dago eta eskallera asko jaitsi eta igo behar da.
Ez jauna (sic), gehiegi litzake Joxe Eskerrik asko, nerau joanen naiz.

Joxe zuzen, Joxe zorrotz... Joxe humil, Joxe bihozpera!

Egun on, Garmendia.

Agur, Joxe bihotzekoa. Oroituko naiz, eta ez zaitut ahaztuko. Ikus arte. Agur.
Egun on! Berri onez, berri zaiteala!!

S. Garmendia
1

Gaiez\Kultura\Literatura\Idazleak\ARTETXE3
Pertsonaiaz\ARTETXE3

Azkenak
Harrera premia aurreikusiz Zumeta margolaria

Irakurlea dagoeneko jakitun dateke Euskal Herrian askatasunaren alde egon den eta dagoen gatazka politikoaren ondorioz urte luzetan kartzelan, erbestean edota deportazioan bizi behar izan duten euskaldunak, etxerako bidean, beren bizitza berregiten hasteko izaten dituzten... [+]


Trump-ek distentsio nuklearra eskaini die Errusia eta Txinari

Bi herrialdeekin arma nuklearrei buruz hitz egin nahi du AEBko lehendakari Donald Trumpek, ostegun honetan bere bulegoan kazetariei jakinarazi dienez.


Sexu jazarpena leporatu dioten EHUko irakaslea eskoletatik kanpo utzi du errektoretzak

EHUko Errektoretza Taldeak hedabideetara igorritako ohar baten bidez jakinarazi du neurria: "Unibertsitateak baieztatzen du salatu duten irakaslea jada klaseetatik at dagoela eta ez dela fakultatera joango kasua argitu arte".


AHT Hego Euskal Herrian: 15.000 milioi euroko inbertsioa Irunera abiadura handian iristeko?

Abiadura handiko trenaren aurkako manifestazioa egingo dute Iruñean larunbat honetan AHT Gelditu plataformak deituta, 12:00etan Diputaziotik abiatuta. Castejon eta Iruñea arteko trenbidearen eraikuntza lanek aurrera jarraitzen dute eta Espainiako Garraio... [+]


Emeadedei + Mahl Kobat
Gutaz ari dira

EMEADEDEI + MAHL KOBAT
NOIZ: otsailaren 2an.
NON: Zuiako gaztetxean, Murgian.

----------------------------------------------------

Iazko irailaren 20an izan genuen lehen aldiz musika kolektiboaren berri, sortu berri zuten sare sozialeko profilean: “Hemen da Hil da... [+]


2025-02-14 | ARGIA
Adin txikiko beisbol jokalari bati musu emateagatik entrenatzaile bat kondenatu dute

Adin txikiko neskak 2023an salatu zuen entrenatzaileak hiru aldiz musukatu zuela bere baimenik gabe. Nafarroako Probintzia Auzitegiak Iruñeko epaitegiak ezarritako zigorra baieztatu du. Entrenatzaileak ezingo du harreman zuzenik izan adin txikikoekin inongo lanbidetan eta... [+]


2025-02-14 | dantzan.eus
Inauteriak 2025 oinarrizko egutegia

Kaskarotak eta maskaradak urtarriletik dabiltza martxan, Malerrekakoak etorri dira segidan eta pixkanaka han eta hemen ospatu dira inauteri festak. Aurten, ordea, data nagusiak berandu datoz oso; Kandelaria egunean Hartza esnatu zen, baina ilargiari begiratu eta beste pixka... [+]


2025-02-14 | Sustatu
Itzulinguru ikerketa: itzulpen automatiko aurreratuak nola eragiten dio euskarari?

Sozioluinguistika Klusterrak, zenbait erakunderen laguntzarekin eta Asier Amezaga, Eduardo Apodaka eta Asier Basurtok landutako lanean, Itzulinguru izeneko proiektuaren emaitzak argitaratu ditu. Itzultzaile neuronalek (azken belaunaldiko itzultzaile automatikoak, zeinak euskaraz... [+]


2025-02-14 | Euskal Irratiak
David Gramond
“Gizartea beldurrarazteko baliatu zuten tortura, militantziari uko egiteko”

Otsailaren 13a Torturaren Kontrako eguna izanki, Euskal Herriko Torturaren Sareak gutun publiko bat igorri du. Poliziek torturatu euskal jendeen lekukotasunak bildu, eta aitortza egiteko xedea du sare berri horrek Euskal Herri osoan. Torturatuak izan diren 5.000 pertsonei... [+]


2025-02-14 | Gedar
Munichen, manifestazio sindikal bat harrapatu eta gutxienez 21 pertsona zauritu ditu gizon batek

 Ibilgailu baten bidez, Ver.diren protesta batean zeuden manifestariak aurretik eraman ditu. Duela egun gutxi, supremazista zuri batek 11 pertsona erail zituen Suedian.


Gizon bat atxilotu du Guardia Zibilak Amurrion, hildako bi agenteren kontura sare sozialetan barre egitea egotzita

"Polizia hila, baratzerako ongarririk onena" idatzi zuen atxilotuak sare sozialetan, eta lau milioi jarraitzaile baino gehiago ditu bere profilak, Guardia Zibilak azaldu duenez.


Iruñeko Laba, agur labur bat, irailean indarberrituta itzultzeko

Larunbat honetan itxiko dute Laba ostatua Iruñeko Gazteluko plazan eta, bitxia bada ere, egun osoko festarekin ospatuko dute itxiera, agurra ez baita behin-betikoa: Labak ondoko Windsor tabernarekin bat egingo du, obrak hastera doaz, eta beranduenez irailean berriz... [+]


Eguneraketa berriak daude