Haurtzaroaren denbora
Haurtzaroaren amaiera eleberri distopikoa idatzi zuen Arthur Clarkek, 1953. urtean: jolasteari utzi dion gizarte baten deskribapena. Eta ez al da bereziki haurtzaroa jolasteko garaia? Jolasteko, harritzeko, ikusmiratzeko eta galdera biziak egiteko unea. Ulertzeko tartea zabalik uzteko momentua, erantzunak emateko edo jasotzeko urgentziarik gabe.
Kontua da, egun, jolasteko edo galdetzeko eta ulertzeko denbora murrizten ari zaigula. Erabakiak hartu behar dira, arin! Berehalako emaitzen presioak harrapatu gaitu. Ez ote da helduona urgentzia hori? Ez ote gara ari helduon lehiakortasun eredu bera promozionatzen? Zer dira bestela MasterChef edo Eurovision Junior moduko programak? Haurtzaroa ezabatzea suposatzen dute? Errendimenduaren gizartea, agian, haurtzaroaren kontrako gizartea ere bada.
Jolastea kontu serioa da umetan, ez da entretenimendu soila: mina, heriotza, sexualitatea eta bakardadea irudikatzeko modua izan daiteke
Telebistaren inguruan, dena den, bestelako irakurketa bat egin zuen 1982an Neil Postmannek, Haurtzaroaren desagerpena deituriko saiakeran. Haren ustez, gurasoak etxetik kanpo lan egiten hasi zirenean, umeak pantailaren aurrean utzi zituzten. Horrekin batera, haurrek helduon kontuak zuzenean ikusi zituzten eta, beraz, telebistaren etorrerak, “haurtzaroaren amaiera” delakoa ekarri zuen. Pantailak agerian utzi zituen, gordin-gordin, sexualitatearen eta heriotzaren moduko gaiak. Aurreko garaian, irakurtzen jakitea ezinbestekoa zen helduon “sekretuetara” iristeko. Oso bestelakoa da liburuen logika! Ikus-entzunezko komunikabideen nagusitasunak, aldiz, berdindu egin ditu haurtzaroa eta helduaroa; bien arteko bereizketa hautsi du. Eta pentsa joera hori zenbateraino garatu den mundu digitalaren garaipenarekin. NBEren txostenaren arabera, online pornografia 12-17 urteko haurrek kontsumitzen dute batez ere… Postmannen ustez, xalotasuna eta sekretua dira haurtzaroaren ezaugarri; orain, garden erakusten dira norbere kabuz esperimentatu eta apurka-apurka deskubritu beharrekoak.
Kontuak kontu, errendimenduaren logikatik kanpo, haurtzaroan galdetzeko, ikertzeko eta jolasteko denbora “galdu” hori berreskuratu beharko genuke? Galdutako denborari esker egiten gara heldu! Jolastea, gainera, kontu serioa da umetan, ez da entretenimendu soila: mina, heriotza, sexualitatea eta bakardadea irudikatzeko modua izan daiteke. Superheroietara jolastea mugak irudikatzeko modu bat da; ezkutaketan aritzea, helduari “Gal nazakezu? Ni bilatzeko adina maite nauzu?” galdetzeko bidea. Desira ez baita sekula anonimoa izaten, eta horren aztarnaren bila aritzen dira umeak buru-belarri, jakintza propio bat eskuratu nahian… Beraz, ondo legoke haurtzaroaren denbora bizirik mantentzea: etorkizuna urgentziarik gabe eraikitzeko denbora izatea.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Hezkuntza publikoko irakasleok hamabost urtetan berriztu gabeko lan-hitzarmena eguneratzeko eta hobetzeko beharra eta eskubidea dugu. Horretarako, benetako negoziazio batean murgilduta egon beharko genuke, baina errealitatea negargarria da. Negoziazio batean, alde oro ados... [+]
Ekonomialariei asko gustatzen zaizkie merkatuen jokabideak adierazten dituzten grafikoak, kurbak alegia. Deigarria egin zait zentzu horretan Pluralistic webguneko “The future of Amazon coders is the present of Amazon warehouse workers” artikuluan (Amazonen... [+]
Garai kuriosoak bizi ditugu eta bizi gaituzte, zinez. Hezkuntza krisian dela dioten garaiak dira eta, gutxien-gutxienean, aliritzira, ba aizue, 2.361 urte ditu gaurgero boladatxoak.
Ez zen ba debalde joan Aristoteles bere maisu maite Platonen akademiatik lizeo bat muntatzeko... [+]
Transfeminismoak argia eta konplexutasuna ekarri ditu gorputz, genero eta desirei buruzko eztabaidetara. Hala ere, itzalak ere sortu ditu. Ustezko koherentzia politiko erradikal baten izenean –askotan hegemonia oso zehatz bati lotua–, diskurtso transfeminista batzuek... [+]
Kointzidentzia harrigarriak daude bizitzan. Izan ere, zenbat ikusle elkartu litezke Arriaga antzokian? Zenbat komun ote daude solairu bakoitzean? Zein probabilitate dago Gipuzkoako emakume bik sartu-irtenean leku eta istant berean kointziditzeko, 35 urtean elkar ikusi barik egon... [+]
Bekatu bat aitortu behar dut hemen. Duela lau urte, ohitura berri bat sarrarazi nuen nire bizian: igande gauetan, kaka kanoi baten antzera "informazio" jarraikia hedatzen duen CNews telebista kate ultraeskuindarra begiratzen hasi nintzen. Hasieran ordu erdi bat astero... [+]
Ikaslez lepo zegoen Leioako Hezkuntza Fakultatea pasa den asteazkenean, Samantha Hudson zetorrelako. 1999an jaiotako Mallorcako artista, abeslari eta influencer transgeneroa da. Kantatzen Duen Herria topaketetako izarrak ilara amaigabea zuen selfie eta autografoak emateko, eta... [+]
Ukrainako gerrar hasierako zergatiak ez dira azaldu zizkigutenak bakarrik, beste arrazoi batzuk ere badaudelako. Errusiak zioen Ukrainako errusiar hiztunen defentsarako urrats bat eman behar zuela; Ukrainako Gobernuak, aldiz, Errusiaren armadari aurre egin behar zitzaiola,... [+]
Badira bi aste beste behin makroproiektuei kaleetan oposizio argi bat erakutsi geniela. Milaka eta milaka pertsona atera ginen kalera dinamika suntsitzaile honek amaitu behar duela aldarrikatzera. Bada, dirudienez horrek ez du lurraren suntsiketaren aldeko politikarietan inolako... [+]
Duela aste batzuk, Diputazio kalean, Gasteizko erdigunean, bi gizonek etxerik gabeko pertsona bat bota zuten lo egiten zuen lokalaren kanpoaldeko eskailera-buru txikitik. Bota ez ezik, berehala metalezko baranda bat ere jarri zuten lonjaren aurrean. Lokala luzaroan hutsik egon... [+]
Antzokiko argiak piztu dira. Diskretuki, pasabideetan nabil: emanaldi eskolarra hastear dago. Gazteak korrika doaz beraien eserlekuetara, bizi-bizi eta alai. Ateraldiak askapenaren zaporea du, baina askatasun sentsazio hori gaztelaniaz edo frantsesez mintzo da. Goiz honetan,... [+]
Juan Bautista Bilbao Batxi idazleak barku batean egiten zuen lan, eta bere bidaietako kronikak bidaltzen zituen Euzkadi egunkarira. Horri esker, XX. mende hasierako mundu osoko kronika interesgarriak ditugu, euskaraz. 1915eko ekainean, hain zuzen, Murtzian egin zuen... [+]
Badira etxebizitzak saltzeko atarietara harpidetuta daudenak, etxe bat erosi nahiko luketelako. Tarteka etxeak ikusteko hitzorduak ere egiten dituzte, eta seguru nago saltzaileak badakiela pertsona horiek ez dutela etxea erosiko, ez bisitan etxeari aurkitzen dizkioten baina... [+]
Segurtasun falta dagoen irudipena handitu dela azaldu du Eustaten azken txostenak. Gurean, Trapagaranen, Segurtasuna orain, delinkuenteen aurka manifestaziora deitu dute herritar batzuek.
Bi izan dira sentsazio hori zabaltzeko arrazoiak. Batetik, udalak Udaltzaingoaren... [+]