Umore zoroa
Non sense liburua
Edward Lear
Itzultzailea: Juan Kruz Igerabide
Denonartean, 2024
----------------------------------------------
Edward Lear idazle eta ilustratzaileak 1846an argitaratu zuen esku artean dugun obra hau. Igerabidek liburuaren hitzaurrean dioen bezala, “nonsense umorea, umore zentzugabea, oso umore ingelesa dela esan daiteke, zentzu zabalean”. Lear-en obrari buruz John Ruskin idazlearen komentario hau ere aipatzen digu: “Denik eta libururik xaloena eta mesedegarriena omen da”. Horrengatik bakarrik merezi zuen liburuak euskaraz argia ikustea.
Haur literaturako klasiko hau hainbat eta hainbat konturi buruz ari zaigu, gizakion arteko harremanez, hezkuntzaz, beldurraz, aitona-amonen bitxikeriez, eta abar. Lear bizi izan zen bitartean 25 aldiz berrargitaratu zen liburua, eta egun, obra bitxi eta zaharra izanik, gaurkotasuna eta ekarpena egiten duen lana dela uste dugu.
Ia 120 limerick-ek osatzen dute liburua, alegia, “bertso umoretsu, umore zorokoa, umore zentzugabekoa, edo, hobeto esanda, zentzuz kontrakoa”, Igerabideren hitzetan. Bost lerroz osatuak dira eta lehen biak elkarrekin errimatuak; hurrengo biak, laburragoak, elkarrekin ere errimatuak beste errima batekin; eta azkena, hasierakoen tamaina eta errimakoa. Limerick bakoitza, gainera, irudi batekin osatua agertzen zaigu.
Liburua jolasteko obra dugu; poema laburrez eta umoretsuez osatua. Hori bai, umore ingelesa: “Agure zahar batek zeukan tinbala,/ jotzen zuen egun osoan nahi ahala./ Garrasi egin zioten: 'Jainkoarren! / zeinen agure gogaikarria zaren!'./ Eta bera zanpatzeko erabili zuten tinbala”. Edo beste hau: “Bazen bat, ohitura bitxia zuena:/ bada, untxi bat irenstea, den-dena;/ hamazortzi jan halaxe,/ berde jarri zen geroxe./ Ez zuen gehiago jan handik hurrena”.
Idazleak bere bizitzan asko bidaiatu zuen eta hori ere nabaria da protagonisten herrialdeetan, Europa eta Asiako hainbat lekutan kokatuta baitaude hauek; baina Troiakoa izan, Norvegiakoa edo Kamtxatkakoa, umore puntua eta xelebrekeria izango ditu beti ondoan.
Eskertzekoa da, beraz, Igerabidek eta Denonartean argitaletxeak eginiko apustua munduan ezaguna den obra honekin euskal haurrek, eta ez hain haurrek, barretxo batzuk egin ditzaten.
Ihes plana
Agustín Ferrer Casas
Itzulpena: Miel A. Elustondo
Harriet, 2024
---------------------------------------------------------
1936ko azaroaren 16an Kondor legioko hegazkinek Madrilgo zenbait museori egin zieten eraso. Eta horixe bera da liburu honetara... [+]
Etxe bat norberarena
Yolanda Arrieta
Alberdania, 2024
Gogotsu heldu diot irakurketari. Yolanda Arrietaren obra aski ezaguna zait eta iragan maiatzean argitaratu zuen proposamen honetan murgiltzeko tartea izan dut,... [+]
Rosvita. Teatro-lanak
Enara San Juan Manso
UEU / EHU, 2024
Enara San Juanek UEUrekin latinetik euskarara ekarri ditu X. mendeko moja alemana zen Rosvitaren teatro-lanak. Gandersheimeko abadian bizi zen idazlea zen... [+]
Idazketa labana bat da
Annie Ernaux
Itzulpena: Leire Lakasta
Katakrak, 2024
Segundo erabakigarriak
Manu López Gaseni
Elkar, 2024
--------------------------------------------------
Nobela labur hau irakurtzen hasi eta harrapatuta sentitzen zara, eta horretan badu zerikusia idazleak ezarritako erritmo bizi eta azkarrak. Lehen hamar... [+]
Dragoiak eguzkia IRENTSI zuenekoa
Aksinja Kermauner
Alberdania, 2024
-------------------------------------------------------
Hamarnaka liburu idatzi ditu Aksinja Kermauner idazle esloveniarrak. Euskaraz plazaratutako lehenengoa dugu hau, Patxi Zubizarretak itzulia eta... [+]
Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain
Erein, 2024
----------------------------------------------------
Izenburuak eta azaleko irudiak (Puntobobo, artile-mataza eta trapuzko panpina) osasun mentala, puntua egitea eta haurtzaroa iradokiko dizkigute, baina adabaki gehiago... [+]
Itsasoa bete urre
Dani Martirena
Irudiak: Ana Ibañez
Txalaparta, 2022
--------------------------------------------
Liburu honetara barneratzen den irakurleak sentsazio ugari izango ditu. Deigarria da azaleko letren urre kolorea eta zuritasuna, goialdean ageri den... [+]
Migranteak
Issa watanabe
1545 argitaletxea, 2024
-------------------------------------------
Ezagutzen ez nuen 1545 argitaletxeak 2024an itzuli eta kaleratu du Issa Watanaberen Migranteak liburua. Animalia talde batek egiten duen migrazio prozesua kontatzen du; eta... [+]
DETAILE XUME BAT
Adania Shibli
Itzulpena: Aitor Blanco Leoz
Igela, 2024
----------------------------------------------
Egunotan, Israelgo soldadu batek bideo-joko batean balego bezala droneak erabilita Palestinako ospitaleak, eskolak, errefuxiatu-eremuak bonbardatzen... [+]
Fun Home. Familia-istorio tragikomiko bat
Alison Bechdel
Txalaparta, 2024
---------------------------------------------
Fun Home. Familia-istorio tragikomiko bat (2006) nobela grafikoaren lehen argitalpenarekin egin zen ezaguna Alison Bechdel komikilaria, nahiz eta berak... [+]
PLEIBAK
Miren Amuriza Plaza
Susa, 2024
--------------------------------------------------
Miren Amurizaren bigarren eleberria argitaratu du Susak Durangoko azokaren atarian: Pleibak. Aurretik egindako grabazio baten gainean kantatzen ari zarelako antzerkia egitea da... [+]
Hetero
Uxue Alberdi
Susa, 2024
----------------------------------------------------
Negazionismoaren, manosferaren eta trollen aroan ezinbestekoa da literaturaren ekarpena, errealitatearen tolesei begira jartzeko tresna paregabea delako: inguruan ditugun zapalkuntza... [+]
Guardasolak euria nahi du
Patxi Zubizarreta
Ilustrazioak: Irrimarra
Ibaizabal, 2024
---------------------------------------------
Duela 30 urte argitaratu zuen Patxi Zubizarretak Marigorringoak hegan liburuxka; J. M. Lavarellok ilustratua eta Edebé argitaletxe... [+]
Begiak zerumugan
Idazlea: Miren Agur Meabe
Ilustratzailea: Ane Pikaza
Elkar, 2020
-------------------------------------------------------
Askotariko testuak eta liburuak argitaratu ditu Miren Agur Meabek. Literatur genero guztiekin aritu da: haur eta gazte literatura,... [+]