Hitzen poetika
Ekintzailetza modan dago. Kontzeptuak indarra hartu du eta hiztegi ekonomikotik askoz harago zabaldu da. Just do it: egizu, besterik gabe. Baina ez dezagun ahaztu: propagandaren mundutik dator leloa. Erosle-ekintzaile aktiboak izatea ote da hitzaren mozorroa? Egungo enpresariek ere gustura definitzen dute haien burua ekintzaile gisa. Agian aurreiritzi gutxiagoko terminoa ematen duelako? Badirudi klase sozialetatik kanpo dagoela… Baina Elon Musk eta Mark Zuckerberg saltzen dira, adibidez, egungo munduko ekintzaile ideal gisa. Haien inguruan biografia liluragarri eta ia-ia mitologiko bat sortu da: horra hor pertsona “auto-eraikiak” eta borobilak! “Guk ere, ekin eta ekin, geure burua zerotik sortu dugu, beste edozeinen moduan. Hori bai, beste batzuk baino arrakastatsuagoak izan gara...”.
Kontuak kontu, negozio- eta enpresa-ekimenetatik eguneroko bizitzaren edozein esparrutara zabaldu da “ekintzailetza”. Ekintzaile arrakastatsuak izan behar dugu, oro har; oporretan, sexuan, sukaldean. Baina hitz “neutrala” al da? Izan ere, hitzak diskurtso ideologiko baten gainean eraikita daude eta, jakin badakigu, erabilitako hitzek errealitatea egituratzen dutela… Zer egin, orduan, hitz horrekin? Guk ere horren gaineko “ekintzaile kritikoak” izan behar dugu?
Egungo enpresariek ere gustura definitzen dute haien burua ekintzaile gisa. Agian aurreiritzi gutxiagoko terminoa ematen duelako? Badirudi klase sozialetatik kanpo dagoela…
Batetik, erabiltzeari uko egin diezaiokegu, hitza arbuiatu, ahoskatzeari utzi. Hori ez dago gure eremu semantikoaren barruan, eta kito! Bestetik, egungo diskurtsoetan hain sartuta dagoenez, hainbeste aldiz entzungo dugunez, terminoa bera zalantzan jartzea edota hitzari zentzu berriak bilatzea izan daiteke beste aukera. Eta, bigarren aukera hori hartuta, bitxikeria batez ohartu nintzen aurrekoan: poesia hitzak (grezierazko poiesis) ekintza esan nahi du. Benetako ekintzailetza, orduan, poesia egitea balitz? Ekintzailetza litzateke hitzen poetika bilatzea, hitzen zaporea eta gustua dastatzea, hitzen soinua eta dardara sentitzea, haien esanahia irekitzea eta esanahi berriak iradokitzea. Ez al da hori ekintza ederra?
Agian hitzak, poesiarik gabe, harri bihurtu eta gogortu egiten dira; oskola ateratzen zaie. Joseba Sarrionandiak Hitzen ondoeza hiztegi berezian aipatu bezala: piztu ez bazaizu, hitz hori bota eta saiatu beste bat pizten. Hitz egitea, beraz, zerbait egitea ere bada. J. L. Austin hizkuntzalariak hitzaren gaitasun ekintzaile hori hartu zuen aintzat, aspaldi. Eta, euskaraz, aditzak berak abisatzen digu: hitz egitea zeozer egitea da. Hitz egitea eta elkarri entzutea? Azken finean, arrakasta ekonomiko indibidualetik harago, ekintzaile izateko askotariko moduak egon daitezke. Bada besterik.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
“Kasu, ez gitxu lo!”. Gure denbora eta manerekin baina heldu gira.
Azaroaren 25ean Baionako elgarretaratzera joan ez joan eta autoak nola partekatu pentsatzetik (joan-jina bi oren), bat-batean Lartzabalen elgarretaratze bat antolatu genuen, eta 47 emazte bildu!... [+]
Nahiz eta Nazio Batuen Erakundeak (NBE) 1977an nazioarteko egun bat bezala deklaratu zuen eta haren jatorriaren hipotesi ezberdinak diren, Martxoaren 8aren iturria berez emazte langileen mugimenduari lotua da.
Aurrekoan, ustezko ezkertiar bati entzun nion esaten Euskal Herrian dagoeneko populazioaren %20 atzerritarra zela. Eta horrek euskal nortasuna, hizkuntza eta kultura arriskuan jartzen zituela. Azpimarratzen zuen migrazio masifikatua zela arazoa, masifikazioak zailtzen baitu... [+]
Ez dut beti ulertzen nola aritzen ahal diren lur planeta honetako zati okitu, zuri, gizakoi eta kapitalistako aho zabal mediatikoak, beraiena, hots, gurea, zibilizazioa dela espantuka. Berriak irakurtzen baldin baditugu, alta, aise ohartuko gara, jendetasuna baino, barbaria dela... [+]
Administrazioko hainbat gai, LGTBI+ kolektiboko kideen beharrizanak, segurtasun subjektiboa, klima aldaketa, gentrifikazioa, ikus-entzunezkoak erabiltzeko modu berriak, audientzia-datuak jasotzeko moduak, dislexia, ikuspegi pedagogiko aktibo eta irisgarriak, literatur... [+]
Auzitan jar ez daitekeen baieztapen orokor eta eztabaidaezinaren gisan saldu digute hizkuntzak jakitea printzipioz ona dela, baina baditu bere "ñabardurak", edo esanahi ezkutuagokoak. Hemengo ustezko elebitasun kontzeptuaren azpian dagoen baina kamuflatzen den... [+]
Otzandu egin gara, katalanak eta euskaldunok, ekaitzaren ondoren. Saiatu ginen, bai; sendo ekin genion, eta gogor kolpatu gaituzte; ezin izan genien gure helburu zuzen, ezinbesteko, sakratuei eutsi. Eta porrotaren mingostasuna dastatu dugu, eta bigundu egin gara irabazleen... [+]
Iragana ulertzen saiatzen eta etorkizuna bideratzen, oraina joaten zaigu zenbaiti. Nire proiektuetako bat (hasi baina landu ez dudana oraindik) dudan zuhaitz genealogikoa egitea da. Horretan lagunduko didan liburutxo bat ere erosi nuen. Baina, hain da handia lana, liburutxoa... [+]
Desgaitasun fisikoa duen arkitekto baten alabaren etxea bisitatu ondoren idazten dut honako hau.
Desgaitasun fisikoa duten pertsonen taldeek ez dute arkitektoa maite, beraien bizitza zailtzen duen gaizkile bat kontsideratzen baitute. Gorrotoa ulerkorra da: arkitektoaren lanak... [+]
Ortutik itzuli berritan erabaki nuen Twitterretik alde egitea, oraindik Twitter zenean. Auzolan batera joan nintzen, brokoliak eta azaloreak landatzera, eta mindfulness efektua zapuztu zidan algoritmoak, idazle feminista transgorrotatzaile baten txioak jaurtitzearekin... [+]
Martxoaren 8a hurbiltzen ari zaigu, eta urtero bezala, instituzioek haien diskurtsoak berdintasun politika eta feminismoz josten dituzte, eta enpresek borroka egun hau “emazteen egunera” murrizten dute, emakumeei bideratutako merkatu estereotipatu oso bati bidea... [+]
Batzuendako, dirutza izatea ez da nahikoa, eta euren ego hauskorrek diruaren txintxina ez ezik, protagonismoa ere eskatzen dute. Aberats okituak izatea nahikoa izango ez balitz bezala. Beti gehiago behar dute, anbizioa deritzote antsia horri, baina botere gosea eta nabarmendu... [+]
Bi neska komisarian, urduri, hiru urtetik gora luzatu den jazarpen egoera salatzen. Izendatzen. Tipo berbera agertzen zaielako nonahi. Presentzia arraro berbera neskek parte hartzen duten ekitaldi kulturaletako atarietan, bietako baten amaren etxepean, bestea korrika egitera... [+]
Iragan urtarrilaren hondarrean, Bretainiako lurraldeko bi hizkuntza gutxituei buruzko azken inkesta soziolinguistikoaren emaitzak publiko egin zituzten bertako arduradunek. Haiek berek aitortu zuten harriturik gertatu zirela emaitzak ikustean. Hain zuzen ere, egoerak eta... [+]