Ardi moztaileak
Uharteko artzain egunean azaldu zuten Euskal Herriak nazioarteko ardi mozketa txapelketatan aritzeko onarpena lortu duela. Ofizialtasuna Eskoziako 2023ko munduko txapelketan etorri zen, euskal moztaileek aurkeztutako dosierra eta bertan egindako defentsa bikainaren ondorioz. Berriak izugarri poztu gaitu moztaileen lagunok eta haiekin gabiltzanok.
Herri kiroletan lanbidea aktibo daukan joko bakarra ardi mozketa izan arren, ofizio ezezaguna da jende gehienarentzat. Tradizionalki auzolanean egiten zen, apiriletik ekainera artzain lagun kuadrilla handiak elkartuta. Artaziz aritzen ziren, bakoitzak hamarnaka ardi moztu eta lanak bukatutakoan elkarrekin bazkaltzen zuten. Euskal Herrian badira oraindik horrela ari diren artzain eta etxaldeak. Beste bailara askotan, ordea, artaldeak handiagoak direlako edo hiritartzearen ondorioz, baserriak bakandu eta artzain komunitatea ahuldu direnez, ardi moztaileak kontratatzen dituzte lan hori egiteko.
Makinaz aritzen dira, tablero gainean, mastiletik zintzilik jaisten den kardan bati lotutako guraize elektrikoari eraginez, mozten ari diren ardiarekin dantzan. Ardi mozketa ez da jarduera garbia, lasto eta simaur artean egiten da, artzainen ukuilu eta txaboletan, artilearen koipea eskuetan geratzen da eta ilea, lanerako erabiltzen den arropetan. Makurturik, izerditan, moztaileek denbora gutxian izugarrizko lan karga kentzen dute, horregatik dira baloratuak lan hori txukun egiten dutenak.
Makurturik, izerditan, ardi moztaileek denbora gutxian izugarrizko lan karga kentzen dute, horregatik dira baloratuak lan hori txukun egiten dutenak
Artzainen langile ibilitako denboran ardi mozketa nuen urteko egunik gustukoena. Korta ardi-mozketarako prestatu, aitite-amama edo lagunak etorri, eta behin artaldea moztuta lasai, pozik, gelditzen ziren etxekoak. Nik gogoko nituen ardi moztaileen umorea eta lanerako jarrera, haien furgoneta zaharrak, barruko ohea, aulkipeko txakurrak, tresneria, artile usaina eta kontatzen zituzten beste tokietako kontuak.
Horrela, ardi moztaile handi bat lagun egin eta harekin ardi harrapatzera joaten hasi nintzen. Etxe, familia eta paraje asko ezagutu ditut horri esker, industrialak eta estentsiboak. Ibili gara Bizkaian, Burgosen, Pirinioetan, Asturiasen edo Urbasan, eta topatu ditut ardi moztaile euskaldunak, ingelesez ari zirenak, frantsesak, italiar eta espainiarrak. Izugarri gozatu dut guztiekin eta mundu horren partaide izateaz guztiz eskerturik nago.
Ofizialtasunak balio dezala lanbidea ikusgarri egiteko, zazpi lurraldeetako ardi moztaileen arteko harremanak sendotzeko, gazteei bidea zabaltzeko, lan baldintzak hobetu eta munduan gu geu garen bezala elkarturik azaltzeko. Zorionak eta 2026ko munduko txapelketarako, aurrera, euskal moztaileak.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Segur aski, gutariko gehienek jada erosiak dituzte, han eta hemen, Eguberrikari banatzeko opariak. Olentzeroren bisita gautar hori hitzordu handia baita, bereziki haurrentzat. Denak prestatzen dira urteko garai emankor horretarako: Bilbo sutan agertzen da, Gasteiz, Iruña... [+]
Zerk harritu zintuen gehien kartzelatik atera zinenean? Galdetu didate maiz azken urte eta erdian.
Bilboko kaleak turista eta bi hankadun txakurrez lepo daudela ikusteak, adibidez? Edo egoera politikoaren aldaketak? Lehenengoak akitu eta amorratu nau, badago zer borrokatzen... [+]
Benetan nahasia da euskara ikasteko dirulaguntzen kontu hori. Euskara ikasi nahi duen herritarrak leihatila bat baino gehiagotara jo beharko du egin nahi duen ikastaroa zenbat kostatuko zaion eta dirulaguntzak nondik, nola eta noiz lortuko dituen jakiteko. Oraindik ere dirua... [+]
Hizkuntza matematikoa ondo ulertu eta interpretatzeak badu garrantzia ikasketa prozesuan; horixe esan ohi diegu guk geure ikasleei, bederen. Matematiken lengoaia unibertsala da, eta oro har, interpretaziorako errore marjina txikia izan ohi da. Nekez marraztuko genuke hiruki bat... [+]
Bileretan denetarik elkartzen gara, eta bilerek berek nolakotzen gaituzte unean, bakoitzak bere rola izaten baitu, bere boteretxoa (edo haren falta), adina, bizitzako momentua. Baina beti-beti daude isiltzen direnak. Letek kantatzen zigun handitzean ikasiko genuela isilik... [+]
Beharbada gizakion ahultasunetariko bat gehiengoari entzuteko eta kasu egiteko dugun joera da. Ziur gure espeziearen garapenaren ezaugarri garrantzitsua izan dela, eta beharrezkoa biziraupenerako. Baina digitalizazioarekin, dugun ezaugarri horrek zaurgarriagoak bilakatu... [+]
Gure eskubideak, gure etorkizuna, orain! lelopean, Giza Eskubideen Nazioarteko Egunak 76 urteetako ondarea ospatzen du. Egunak mundu baketsuagoa, berdinzaleagoa eta jasangarriagoa eraikitzearen alde egitea du xede. Hala ere, aurrerapenak ospatzen diren bitartean, babesturik... [+]
Barruan dudan zera honi idatzi nahiko nioke. Pandemiatik ia bost urte beteko dira, eta garai hartan gazteak ginenak hasi gara, gazte izaten jarraitzen badugu ere, bestelako espazio batzuetan orbitatzen. Etxebizitza, bizi proiektua, amatasuna, lana, osasuna... elkarrizketetako... [+]
Gogoratzen al duzue? Legebiltzarreko %90ak onartu zuen Hezkuntza Akordioa duela bi mende –barkatu, bi urte–. Ezkerraren biltzarkideen erreakzioa euforiaren eta neurriko gogobetetasunaren artean mugitu zen. Onarturiko dokumentuaren arabera, zentro pribatuek diru... [+]
Egotea egitea da. Hala dio aurten Durangoko Azokak, eta egia da, azokaren beraren kasuan behintzat eta Euskal Herria aintzat hartuta. Dagoeneko 59. azoka da aurtengoa, eta urtero egote hutsak frogatzen du euskara, euskal kultura, euskal nazioa egiteko modua dela Durangoko... [+]
Bilbon bazterkeria arriskuan dauden kolektiboekin lanean aritu nintzen bost urtez, arrakala digitalaren inguruan, batez ere emakumeekin. Bidean, bortizkeria matxistekin eta beste arazo askorekin aurkitu nintzen. Oso modu organikoan, indarkeria matxista pairatzen zuten... [+]
Londrestik iritsi da ospe handiko arkitekto bat Galiziako herri txiki batera. David Chipperfield du izena, eraikinak mundu osotik zehar ditu, Berlin, Milan eta Shangaigo bulegoetatik lanean. Arkitektura elegantea, fina, Sir batek egindakoa. Istorioa Corrubedo herrixkan hasten... [+]
Bata bestea irentsiz gordetako azken galtzerdi parearen ondoren, ezin izan nuen kaxoia itxi. Horrela zegoen, gaizki itxita, bi astez jada, pijamena (pijamen tiraderan, oparitutako hiru izan ezik, ez dago pijamarik; “etxerako” kamiseta eta galtzaz beteta dago). Atera... [+]