Francesca eta Maddalena
Barrengaizto
Beatrice Salvioni
(Itzulpena: Fernando Rey)
Txalaparta, 2024
------------------------------------------------
Barrengaizto izenburua aukeratu du Fernando Reyk Beatrice Salvioni-ren La malnata itzultzeko. Reyk dio idazlearen ahotsa izaten ahalegindu dela, zubi lana egiten. 2023an jatorrizkoarekin batera beste 30 hizkuntzatara itzuli zen eta euskaraz irakurtzeko aukera 2024an izan dugu.
Francesca eta Maddalenaren arteko adiskidetasuna ezagutuko dugu eleberri honetan, Italia faxistan kokatuta, zehazki, 1935ean Lambro ibaiak zeharkatutako Milaneko herri batean. Bata "ondo hezitakoa" da, zibilizatua, kristau ona eta emakume rola betetzen ahalegintzen dena. Bestea barrengaizto da: "deabruak hartutakoa", basatia, zoritxarra dakarrena eta aske bizi dena.
Amama pelikulan gertatzen den moduan gertatzen da hemen ere; familia bakoitzean jaiotzean esleitzen zaio rola seme-alaba bakoitzari. Kasu honetan herriak izendatu du barrengaizto, komunitateak erabaki du arbuiatzea eta baztertzea. Brigitte Vasallok "herriko zoroari" buruz hitz egiten duenean bezala da, paper hori jokatu beharko du bizitzan zehar.
Francesca protagonista, ordea, beraren eskutik sartuko da nerabezaroan eta ordura arte ezarri dioten "neska zintzoaren" mugak hautsi ahal izango ditu Maddalenarekin. 12 urte ditu eta bere nortasuna eraikitzen hasiko da etxetik irten eta kalean, bere lagunaren ondoan, ikasiko dituenei esker.
Elena Ferranteren L'amica geniale (Lagun bikaina) lanarekin konparatzen dute, baina badu S. E. Hintonen The Outsiders (Errebeldeak –Begiko argitaletxeak euskaratua–) lanetik ere bai: haurtzaroa uztean lagunak dira helduleku nagusi eta haien ondoan egiten zaie aurre bizitzaren bortizkeria eta miseriari.
Protagonistak ikasiko du beldurrez bizi izan dela ordura arte, eta "kontra egin" daitekeela, baina bereziki, hitzen indarraz jabetuko da. Izan ere, erabiltzen diren hitzak "ahaltsuak eta arriskutsuak" dira eta "ezin dira esan zer dioten erreparatu gabe". Ondorioz, faxismoak errepikarazten dizkien esaldiei begira jarri edo hitz batzuen inguruko gogoeta egingo du: “Maitasuna zen zinemako emakume aktoreek gortinei heltzeko arrazoia. Antzerki hutsa. Itxura, faltsukeria”.
Patriarkatuan emakume gazte bihurtzeak dakartzan arriskuez ohartu eta horiei erantzuteko bitartekoak lortuko ditu Francescak, kontziente eta burujabe, "nire izenez deitzea nahi dut" aldarrikatuko du.
PELLOKERIAK
Ruben Ruiz
Ilustrazioak: Joseba Beramendi, Exprai.
Elkar, 2022
-----------------------------------------------
Ruben Ruizek kontakizun laburrez osaturiko obra berri bat eskaini digu. Ez dira mikroipuinak, kontakizunek, modu independentean irakur badaitezke... [+]
Memet
Noemie Marsily eta Isabella Cieli
A fin de centos, 2022
--------------------------------------------------
Kolore gorriko kanpineko kremailera ireki eta atetxotik begira gaude Lucyrekin batera. Portada honekin hartzen du irakurlea Memet komikiak. Hitz gutxiko... [+]
Bihotz-museo bat
Leire Vargas
Elkar, 2024
-----------------------------------------------------
Gazte-egarri da euskal kultur sistema. Horixe zioen Leire Vargasek Berria-n idatzitako zutabean. Odol freskoa nahi du industriak: askotarikoa eta dibertsoa. Azkenean, baina,... [+]
Norberak maite duena. Hitza gogoan, irakurketa biziz
Miren Billelabeitia
Pamiela, 2022
------------------------------------------------
Miren Billelabeitia institutuko irakaslea da, literaturzalea eta Literatura unibertsala irakasgaia ematen du duela zenbait urtetatik... [+]
Snarkaren ehizan
Lewis Carroll
Irudiak: Henry Holiday
Itzulpena eta edizioa: Manu LÓpez Gaseni
Pamiela, 2024
-------------------------------------------------------
Udaberrian argitaratu zen esku artean dugun obra hau. Alizia herrialde miresgarrian,... [+]
Argialdiak
Miriam Luki
Susa, 2023
-------------------------------------------------
Itzulerak
Miren Agur Meabe
Elkar, 2023
--------------------------------------------
Iaz kaleratu zuen Miren Agur Meabek Itzulerak eleberria. Pertsonaia nagusiak gazteak direnez, gazte literatura dela esan genezake, baina literatura ona denean, gazte zein helduentzat da,... [+]
Soka-tira
Testua: Ilan Brenman
Ilustrazioak: Guilherme Karsten
Itzulpena: Ipar Alkain
Denonartean, 2024
-------------------------------------------------
Album honen bukaeran bada Benjamin Franklinen aipu bat: “Sekula ez da izan gerra onik, ezta bake txarrik... [+]
Putzua
Goiatz Labandibar
Erein, 2024
----------------------------------------------------------
Goiatz Labandibarren Putzua egun batean gertatzen den hazkunde nobela bat da: hilekoa jaisteak markatzen duena, hain zuzen ere. Edo bestela esanda, heroiaren bidaia bat,... [+]
Barkamena existituko ez balitz bezala
Mariana Travacio
Erein, 2024
---------------------------------------------------
Izenburuak autolaguntza liburu batena eman lezakeen arren Ereinek narratiba sailean argitaratu duen western itxurako testua da honako hau. Fernando... [+]
Josefa, neskame
Alaitz Melgar Agirre
Elkar, 2024
-----------------------------------------------------
Josefa Agirre Etxeberria frankismo garaian neskame aritu zen emakumeetako bat izan zen. Hamalau urterekin deserriratu ondoren, bizitza osoan zehar bizilekuz aldatzera... [+]
Antzerkiaren labirintoan I
Ander Lipus
EHAZE eta Susa
---------------------------------------------
Ander Lipus antzerkigileak EHAZE eta Susarekin argitaratu ditu bere autobiografia teatrala eta antzerkiari buruzko argitalpenak. Antzerkiaren labirintoan I. Bitakora... [+]
ARGIAko erredakzioaren eskutik, sei irakurgai proposamen.
"Arrats arrunt bat zen. Zapoarentzat”. Arrats hori da Maite Mutuberriak album honetan kontatzen diguna. Oso testu gutxi du liburuak, eta irudiek ederki kontatzen digute istorioaren nondik norakoa.
Hasieratik ikus dezakegu ilustrazioetan zapo handi eta lasaia,... [+]
Liburu honetara hurbiltzen denak lehenbizi G. Mabire-ren irudiekin egingo du topo. Komikiaren estiloko irudiak dira, trazu oso zehatzak eta kolore bizikoak, pertsonaiak eta egoerak erraz interpretatzen laguntzen dituztenak. Irudi horiek testuarekin bat datoz: laburra eta zehatza... [+]