Bihotz-museo bat
Leire Vargas
Elkar, 2024
-----------------------------------------------------
Gazte-egarri da euskal kultur sistema. Horixe zioen Leire Vargasek Berria-n idatzitako zutabean. Odol freskoa nahi du industriak: askotarikoa eta dibertsoa. Azkenean, baina, izen berberak agertzen zaizkigu han eta hemen. Askotarikoa eta dibertsoa bai, baina deskuiduan eskukada-bat izenek hornitzen du gure kultur-parrilla. Hala ulertu genion. Oximoronak badauzka albo kalteak –agian hain alboko ere ez direnak–. Nola sortu patxadaz, kultur sistematxo honen egarritzarra asetzen egonez gero? Nola eman denbora idazteari?
Kulturaren logika irensle horren kontrakarrean dago idatzita Vargasen bigarren poemategia. Dena ametsa den irudipena argitaratu eta hiru urtera iritsi da Bihotz-museo bat, berriro Elkarrekin. Ez dakigu denbora asko ala gutxi den, baina idazketari nabaritu diogu patxada bat gurean, batzuetan, faltan sumatzen duguna.
Liburuak ni bat aurkezten du, eta “niaren” gorputzaren materialtasuna gordinki erakutsi: “Larrua erauzi didate / formabako haragia naiz orain / odol-uholde basari eusten/ ezinean”. Halatan, hizkuntza iritsiko da gorputza iristen ez den lekuetara, hizkuntzak ezinbestean baldarki eraldatuko badu ere adierazten duen hori: “Orain hizkuntza badugu / baina gure mihiak urrun daude / nahiko luketena ahoratzetik”. Iritsi nahi eta ezin, hizkuntzaren ezintasunak dakarren gatazkan egiten dute aurrera poemek nolabaiteko soluzioa aurkitu arte: mundua sartzen du hizkuntzaren gorputz-atalaren barruan. Sartzen ditu “amapolak ahoan”.
Gatazka hiru ataletan dago banatuta: Itsasaldia, Hondarrak eta Etxe berri bat. Lehenengoan, hizkuntzak balio du baina ez, galeraren minaz jarduteko. Bigarrenean, itsasaldiak utzitako hondarrekin ari da borrokan ahotsa: “Atzera begira / erraza da / gauzei su ematea”. Azken atalean su emandako horrek bide ematen dio “bestelako” etxe bat eraikitzeko, “aurrera begira / ordutik geratu zitzaizkidan errautsetatik / irudi berriak / ateratzeko”.
Tira, ez dakigu esan behar denik ere, baina halako liburu bat ezin da idatzi ez bada soseguz. Gazte-egarri ariko da euskal kultur sistema. Guk, hala ere, patxada nahiago dugu.
Asfaltoaren azpian, lorea
Testua: Mónica Rodríguez
Ilustrazioak: Rocío Araya
Itzulpena: Itziar Ultzurrun
A fin de cuentos, 2025
Odolaren matxinadak. Gorputza, politika eta afektuak
Miren Guilló
EHU, 2024
Miren Guilló antropologoaren saiakera berria argitaratu du EHUk. Odolaren matxinada da izenburu... [+]
Zero. Transhumanismoa ate-joka erdi aro berrian
Aitor Zuberogoitia
Jakin, 2024
-----------------------------------------------------------
Hasieran saiakera filosofiko-soziologikoa espero nuen, baina ez da hori liburu honetan aurkitu dudan bakarra. Izan ere, biografia... [+]
Ihes plana
Agustín Ferrer Casas
Itzulpena: Miel A. Elustondo
Harriet, 2024
---------------------------------------------------------
1936ko azaroaren 16an Kondor legioko hegazkinek Madrilgo zenbait museori egin zieten eraso. Eta horixe bera da liburu honetara... [+]
Etxe bat norberarena
Yolanda Arrieta
Alberdania, 2024
Gogotsu heldu diot irakurketari. Yolanda Arrietaren obra aski ezaguna zait eta iragan maiatzean argitaratu zuen proposamen honetan murgiltzeko tartea izan dut,... [+]
Rosvita. Teatro-lanak
Enara San Juan Manso
UEU / EHU, 2024
Enara San Juanek UEUrekin latinetik euskarara ekarri ditu X. mendeko moja alemana zen Rosvitaren teatro-lanak. Gandersheimeko abadian bizi zen idazlea zen... [+]
Idazketa labana bat da
Annie Ernaux
Itzulpena: Leire Lakasta
Katakrak, 2024
Segundo erabakigarriak
Manu López Gaseni
Elkar, 2024
--------------------------------------------------
Nobela labur hau irakurtzen hasi eta harrapatuta sentitzen zara, eta horretan badu zerikusia idazleak ezarritako erritmo bizi eta azkarrak. Lehen hamar... [+]
Dragoiak eguzkia IRENTSI zuenekoa
Aksinja Kermauner
Alberdania, 2024
-------------------------------------------------------
Hamarnaka liburu idatzi ditu Aksinja Kermauner idazle esloveniarrak. Euskaraz plazaratutako lehenengoa dugu hau, Patxi Zubizarretak itzulia eta... [+]
Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain
Erein, 2024
----------------------------------------------------
Izenburuak eta azaleko irudiak (Puntobobo, artile-mataza eta trapuzko panpina) osasun mentala, puntua egitea eta haurtzaroa iradokiko dizkigute, baina adabaki gehiago... [+]
Itsasoa bete urre
Dani Martirena
Irudiak: Ana Ibañez
Txalaparta, 2022
--------------------------------------------
Liburu honetara barneratzen den irakurleak sentsazio ugari izango ditu. Deigarria da azaleko letren urre kolorea eta zuritasuna, goialdean ageri den... [+]
Migranteak
Issa watanabe
1545 argitaletxea, 2024
-------------------------------------------
Ezagutzen ez nuen 1545 argitaletxeak 2024an itzuli eta kaleratu du Issa Watanaberen Migranteak liburua. Animalia talde batek egiten duen migrazio prozesua kontatzen du; eta... [+]
DETAILE XUME BAT
Adania Shibli
Itzulpena: Aitor Blanco Leoz
Igela, 2024
----------------------------------------------
Egunotan, Israelgo soldadu batek bideo-joko batean balego bezala droneak erabilita Palestinako ospitaleak, eskolak, errefuxiatu-eremuak bonbardatzen... [+]
Fun Home. Familia-istorio tragikomiko bat
Alison Bechdel
Txalaparta, 2024
---------------------------------------------
Fun Home. Familia-istorio tragikomiko bat (2006) nobela grafikoaren lehen argitalpenarekin egin zen ezaguna Alison Bechdel komikilaria, nahiz eta berak... [+]
PLEIBAK
Miren Amuriza Plaza
Susa, 2024
--------------------------------------------------
Miren Amurizaren bigarren eleberria argitaratu du Susak Durangoko azokaren atarian: Pleibak. Aurretik egindako grabazio baten gainean kantatzen ari zarelako antzerkia egitea da... [+]
