Elena Francis itzuli da?
[Azpi-testu hau LARRUN honetako gai nagusitik dator, Eskuin muturraren neurrira egindako sareak, gorrotoa elikatzeko bazka, eta badago beste azpi-testu bat ere: Kirolari lotuta ere bai...]
Fikziozko izena da Elena Francis, baina bai izan zen Espainia frankistako irratsaio bat: Elena Francisen Kontsultategia. Emakume espainiarrek eskutitza bidaltzen zuten bertara, programako gidariari aholkua eskatzeko: nola egin errusiar entsaladilla on bat, senarra liluratzeko? Eta fruta kontserba? Nola kozinatu ganoraz odolki eta txorizoa lekaleekin jateko?
Hiru galdera erreal horiek eta gehiago jasota daude Las cartas de Elena Francis. Una educación sentimental bajo el franquismo liburuan (Elena Francisen kartak. Frankismo garaian, heziketa sentimentala). Alegia, senarraren begietan, “etxeko andre on bat” nola izan galdetzen ari ziren emakume horiek.
Gaur egungo ikuspegitik begiratuta, kafkiano samarra dirudite halako gertakariek. Baina ez. Horren guztiaren bertsio eguneratua da tradwife fenomenoa –traditional-wife ingelesez; “emazte tradizionala”–, eta mugimendu horrek bere sostengua du gizartean. Ez dirudi bereziki zabaldua eta onartua dagoenik, baina ez da afera erraza.
Tradwife fenomenoaren sustatzaile ezagunenetako bat Estee Williams estatubatuarra da, emakume errepublikanoa, kristaua eta zuria –ez dirudi hori kasualitatea denik–. Etxekoandre zoriontsua da. Bideoetan esaten du ez dela bere asmoa berearen gisako “emakume prototipo bakarra” sustatzea, baizik eta norbera libre dela berea erabakitzeko... baina, bere ustez, gizartean “ezingo genuke guztiok rol bera eduki”.
Sukaldean egin eta errezetak sare sozialetako jarraitzaileei kontatzea gustatzen zaio, ez da dudarik. Gustuz egiten du, eta horregatik, konplexuagoa bihurtzen du eztabaida. Izan ere, gustuz eginda ere, bere senarra etengabe gustarazten ari da, plater goxoak prestatuta, eta mezu horrek, zoriontasunez atonduta, badu laban bat ezkutatuta. Normalizatzen ari baita senarra gustura sentiaraztera behartuta egote hori.
Antzerako polemika batean sartuta egon zen RoRo gisa ezaguna egin den emakume gazte espainiarra, TikToken birala egindakoa. Bere mutil lagunari eta mutilaren lagunei halako eta halako plater gustatzen zaizkiela-eta, orduak eta orduak eman ditu sukaldean. “Maitasuna janariarekin erakustea gustatzen zait”, esan izan du, antza poz-pozik kamera aurrean. Jakina, pozik egiten du, edo horixe dio. Horrek sortu zuen polemika.
Zeresana eman zuen hainbat egunez RoRok Espainian. Gaiari buruz, Esther López Barceló idazle, historialari eta politikari ohiari zera irakurri genion El Salto-n idatzitako artikulu batean: “Gertatzen dena da, bere hautu librean oinarritzen denez, inpresioa eman dezakeela besteontzat ere aukera zilegi eta atsegina dela, izan ere, influencer izateak baliozkotasun soziala ematen dio, eta publikoak erabaki dezake, normal-normal, RoRoren bidea jarraitzea. Azkenerako, mutil lagunaz kezkatzen den neska bat dela dirudi, ezta?”.
Ikusitakoa ikasi egiten omen dela-eta... Zer nolako erantzukizuna eskatu behar zaie influencer-ei?
Martxoak 8an egindako pintaketak gainetik margotu dituzte ikur faxistekin Zuberoako hiriburuan. Horren aurrean elkarretaratzera deitu dute, astelehenean.
Behe bandako zutabea bezain erlojuaren aurka prestatzen ditut mozorroak, korrika, aztoratuta, zalantzaz, erretxin, estropezuka eta sarri arrakasta ez erabatekoarekin; adibidez, zutabe hau eta biharko mozorroa. Oraindik ez dakit bietako zein bukatuko dudan lehenago. Baina... [+]
Martxoaren 8a Getxo bere bizitokian igaro du: kumbia dekolonial eta antiarrazista topaketa antolatu du Algortako Herriko Tabernan, Abianen, Hija del Nopal DJrekin batera.
Argentinatik Getxora migratu zen Celeste Agüero, kantutegi herrikoi batekin eta poesia xuxurlatzeko... [+]
Alemaniako Poliziak asteleheneko gertakariaren arrazoiak "politikoak" zirela baztertu duen arren, 35 urteko Alexander Scheuermann Ring Bund talde neonaziko kide zen. Bi hildako eta hamar zauritu utzi dituen atentatuaren egileak sare sozialetan "gorroto mezuak"... [+]
Leporaturikoa ez onarturik, eta sare sozialetako kontuak "lapurtu" zizkiotela erranik, salaketa jarri zuen Arabako campuseko Farmazia Fakultateko irakasleak. Gernikako auzitegiak ondorioztatu du ez dagoela modurik frogatzeko mezu horiek berak idatzitakoak diren ala ez.
Martxoak 8a heltzear da beste urtebetez, eta nahiz eta zenbaitek erabiltzen duten urtean behin beren irudia morez margotzeko soilik, feministek kaleak aldarriz betetzeko baliatzen dute egun seinalatu hau. 2020an, duela bost urte, milaka emakumek elkarrekin oihukatu zuten euren... [+]
Ikerketa bat egin dute Alemanian, hauteskundeen atarian: kontuak sortu dituzte TikToken, X-n eta Instagramen, eta aztertu egin dute algoritmoak zer nolako edukiak erakusten dituen. Guztietan, algoritmoak eskuinera eta eskuin muturrera jotzen du gehien, TikToken nabarmen.
Ekitaldian, Mileik motozerra bat oparitu dio Muski, murrizketa sozialen sinbolo eta aldarri gisa.
Sozialdemokratek inoizko emaitzarik kaskarrenak lortu dituzten arren, litekeena da demokristau kontserbadoreekin elkartzea eta gobernua osatzea. Botoen %28,5 jaso ditu CDUk, eskuin muturreko AfDk %20,7 eta SPDk %16,4.
LGTBIQ+ banderaren itzalpean eta mezu eta doinu antifaxistez inguratuta jarri du karpa Voxek.
Ibilgailu baten bidez, Ver.diren protesta batean zeuden manifestariak aurretik eraman ditu. Duela egun gutxi, supremazista zuri batek 11 pertsona erail zituen Suedian.
Agintean dagoen Alderdi Laboristak atxiloketen eta deportazioen irudiak erakutsi ditu, eta urtarril honetan "errekorra" egin duela esan du, harro-harro.
Eraso faxistak, xenofoboak edo homofoboak gero eta ugariagoak dira Euskal Herrian ere, eta kezka barreiatu da han-hemenka. Behe Bidasoa da eraso horiek pairatzen dituen eremuetakoa, eta hor, zehazki, eraso edota ekintza gehienak Devenir Europeo (Europaren bilakaera) izeneko... [+]
Proces-aren aurkako epai gogorra 2019ko urrian atera zen eta horrek Bartzelona sutan jarri zuen. Testuinguru horretan, Espainiako Estatuan bolo-bolo irakurri zen eskuineko prentsan jaregindako esaldi hau: “Espainiaren on beharrez, 50 urtero Bartzelona bonbardatu beharko... [+]