Popuerzakoa
Iraileko igandeetan ohitura da gure inguruetan Erniora igotzea, Zelatunen dantzan aritzea eta txorizo muturra, edo, jatea. Eguraldi txarrenaz ere ez da jenderik falta izaten. Aurten lagunak goizago abiatu eta ni berandututa, bakarrik nindoan estratan gora, beherantz zetozen kuadrillekin topatzen. Gehienak gazteak eta euskaldunak. Euren artean maizen entzuten zen hitza: enplan.
Pasaeran agurtu egiten nituen: Egun on, Ariyo… Baina buru jostakinak ziriketa agindu eta batzuei Egun on Jainkoak esan. Haien harridura: nondik atera da Erdi Aroko ale hau? Ni barru barrez, oldozten euskaldunak jainkojale handiak izatetik ateo-agnostiko-sinesgabe-ezaxola-eszeptiko komunitatea izatera hain epe laburrean nola pasa garen. Zeruko Argia-tik ARGIA soilera. Ederki dago. Hainbeste urtez Jainkoa uneoro aipatzeak enpatxua eta oka egiteko gogoa eragin ditu.
Pertsonok badakigu asmorik ederrenak usteltzen. Jainkoaren izenean zenbat infernu sortu, demokraziarenean zenbat diktadura, justiziarenean zenbat sarraski, bakearenean zenbat gerra, maitasunarenean zenbat gorroto…
Ni barru barrez, oldozten euskaldunak jainkojale handiak izatetik ateo-agnostiko-sinesgabe-ezaxola-eszeptiko komunitatea izatera hain epe laburrean nola pasa garen
Asmo handien izenean, nire adinekook itxaropen handia jarri genuen, hurrengo belaunaldiak euskalduntzeko eta ongi hazteko, hezkuntza sisteman. Zaputza. Urteak pasata, kezkatuta gaude gazteen portaerekin: erdaraz mintzatzen ohi dira eta dituzten ohiturak arduratzekoak dira, ia-ia zaharrenak bezain aldrebesak. Hala ere, gazteen artean milaka aritzen dira munduko ahulenei laguntzen, medikuak, ingeniariak, sukaldariak, marinelak… Eta tesiak euskaraz idazten dituzte. Dudarik ez: oraingo gazteak ez dira gure garaietakoak baino okerragoak, agian apur bat hobeak.
Murchanten ume baten gurasoei omenaldia egin diete hari herriko patroiaren izena, Roke, jarri diotelako. Garrantzizko kontua izenarena, ume bakoitzarena parkean berrehun aldiz errepikatu behar baita, ahal dela ozen, ingurukoek ongi entzun dezaten, Disneyk patentatutako doinu fazatiaz. Niri kalean, ahots lakarrez, gehienetan ume zikin arraioa esaten zidaten.
Haurrak ez dira tontoak, soilik haurrak dira. Gure axolagabekeria eta inozokeria da haien eskasien kulpante. Benetako hezkuntzarako osagarri nagusia den eredu ona, ez diegu eskaintzen.
Zuzentzen hasi behar. Ze hezkuntza sistema erabiliko? Zorrotza… eta samurra. Nola deituko? Baietz, kontu garrantzitsua dela, tabernari gastroteka esanda, basoerdia garestiago kobratzen baita edo Rokerena bezala, omenaldirako aukera. Badatorkit… Derrigorrezko hezkuntza! Harrapatua dago baina! Hobeto Frai Bartolome Santa Teresa markinarrak gustuko zuen hitzez: Popuerzako hezkuntza. Popuerzakoa da Erniora igotzea.
[Popuerza gaztelaniatik datorren esamolde-kalkoa da, "por fuerza"-tik erakarria].
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Barkatu hariztiak, artadiak, zumardiak, lertxundiak, lizardiak, haltzadiak, gaztainadiak, urkidiak, gorostidiak, sagastiak, pinudiak eta zuhaitzen elkarte guztiak, baina, gaur, pagadiak du hitzordua negu-mugako ospakizunak direla eta.
Errazagoa egiten zait negu-mugako... [+]
Badator Euskaraldia, berriz ere. Urte berriko udaberrian izango da oraingoan, antza. Dagoeneko aurkeztu dute eta, egia esanda, harritu egin nau; ez Euskaraldiak berak, ezpada beraren leloak: Elkar mugituz egingo dugu.
Irakurri edo entzun dudan lehenengoan, burura etorri zait... [+]
Ildo beretik dator Eusko Jaurlaritza berriaren politika. Hitzak bai, baina ekintzak ez dira argi ikusten Pradalesen gobernuak aurkeztutako aurrekontuan.
Sistema kolonial kapitalista heteropatriarkala auzitan jartzen eta borrokatzen denean, gupidarik gabe erasotzen du bueltan. Eskura dituen tresna guztiak erabiliz, instituzioak, medioak, justizia, hizkuntza, kultura, indarkeria... boterea berrindartzeko, sendotzeko eta... [+]
Ez dakit zuek ere pertzepzio bera ote duzuen –aitor dut: modu azientifikoan hasi naiz idazten hemen–. Pereza hitzaren hedatze naturalaz ari naiz. Gero eta gehiago aditzen baitut Hego Euskal Herriko bazterretan: euskaraz, espainolez eta, jakina, euskañolez... [+]
Askok, Gabonetan, ilusioa baino alferkeria handiagoa sentitzen dugu familia-otordu eta -topaketetan pentsatzean. Baina aurreratzen dizuegu ez dela otordua bera kolektiboki deseroso sentiarazten gaituena, familia tradizionala definitzen duen normatibitatea baizik. Are gehiago,... [+]
Betidanik begitandu zait esanguratsuagoa han-hemenka topa daitezkeen guruztokiei gazteleraz esaten zaien modua: humilladero. Ez al da guruztoki edo santutxo izen nahiko light, zuri edo haragoko konnotaziorik gabekoa? Azken batez, bertatik pasatzen zen oro umiliatu behar zen... [+]
Siriako Arabiar Errepublikaren amaierak harridura handia sortu du, gertatu den moduagatik: azkar eta ia erresistentziarik gabe. Halere, ez da hain arraroa herrialdea suntsituta, pobretuta eta zatitua zegoela kontutan hartzen badugu. Aspalditik siriar gehienen ardura ez zen nor... [+]
Nobedadea izan ohi da Durangoko Azokari lotzen zaion hitz entzunenetako bat. Nobedadea han, eta nobedadea hemen. Zenbaitetan, ordea, lehengokoari beste itxura ematea aski izaten da etiketa hori itsasteko. Talentu berriztagarriz birmasterizatutako CDek eta berrargitalpenek badute... [+]
Euskara txikitasunean handia den ur emaria dugu. Bertako tanta bakoitzak gure kultura ureztatzen eta biziberritzen du. Egarri den hari itsaso bete ur eskaini. Euskara putzu sakon eta ilun batetik etorri izan bada ere, guztiok atera dugu gure ur-gazi lagina, eta guztiok bilakatu... [+]
Gazteak gero eta lehenago hasten dira pornografia kontsumitzen; izan ere, bere sexu heziketa bakarra da pornoa. Nola demontre heldu gara honaino?
Gaur egun, onartu behar da Interneti esker pornografia ikustea askoz errazagoa dela. Tamalez, klik baten bidez 7-9 urte arteko... [+]
Joan den abenduaren 5ean, PPk lege proposamen bat aurkeztu zuen Nafarroako Parlamentuan, Nafarroako toki entitateetako Idazkaritza eta Kontu-hartzailetza lanpostuetan funtzionarizazioa lortzeko prozesuak bereizteko. Hori gertatuko balitz, 30 pertsona inguruk merezitako... [+]
Nazio Batuek abenduaren 10ean Giza Eskubideen Nazioarteko Eguna aldarrikatu zutenetik 51. urteurrena bete da aurten. Data horrek garrantzia hartu du Euskal Herrian eta Euskal Herriko Giza Eskubideen Behatokitik gogoetarako zenbait elementu eskaini nahi ditugu.
Nazioarteko... [+]