Ez da izenik agertzen, inon
Josefa, neskame
Alaitz Melgar Agirre
Elkar, 2024
-----------------------------------------------------
Josefa Agirre Etxeberria frankismo garaian neskame aritu zen emakumeetako bat izan zen. Hamalau urterekin deserriratu ondoren, bizitza osoan zehar bizilekuz aldatzera derrigortuta egon zen, bereak ez ziren beharrek gidatuta. Ez da harritzekoa, beraz, sistema patriarkal eta kapitalistak Josefaren ibilbidea ikusezin egin digula orain arte. Baina nola aitortu arrastorik utzi ez duen bizitza bat? Alaitz Melgar Agirre, haren biloba, aldendu egin da historiografia hegemonikotik amamaren biografia erdigunera ekarri eta jasandako zapalkuntzez hausnartzeko Josefa, neskame liburuan.
“Ez da izenik agertzen, inon”, diosku autoreak. Dokumentu ofizialetan agertzen ez den bizitza hori berreraikitzeko, idazleak ikerketa zientifikotik harago joan behar izan du. Tene Mujika bekaren laguntza jaso zuen horretarako. Elkar argitaletxearen eta Debako udalaren kolaborazioa da beka eta, besteak beste, Iñigo Lopez Simon, Kattalin Miner eta Jon Alonsok jaso dute lehenago. Melgar hamaseigarren irabazlea izan zen 2023an. Bekaren helburua historia hurbila ez-fikziozko proiektuen bitartez jorratzea izanik, “espekulazio erreinuan” murgildu da Melgar, eta testigantzak eta intuizioa erabilita berreraiki du bizitza ikusezin oso bat. Ahozko historiara jo du eta aukera-baldintzak eta aukera-eremuak aztertu ditu gainazalean agertu ere egiten ez dena aurkitzeko.
Josefaren bizitza berreskuratu bitartean, askotariko baldintzek eta zeharkako zapalkuntzek osasun mentalean daukaten eraginaz ere gogoetatzera garamatza testu esperimentatzaile honek. Izan ere, osasun mentala ez da inoiz kontu isolatua. Idazlearen hitzetan, Josefa “kaiola batean sartu zuten betiko”, baina ahazturaren kaiola hori apurtzen saiatu da orain. Jarrai dezagun, beraz, oroimen ariketak egiten, ezkutatuta dagoena argitzen, isilarazia izan denari ahotsa ematen, eta historiaren bertsio osoago bat sortzen. Liburu hau babesgunea da bide hori ibili nahi dugunontzat, bestetasuna erdigunera ekarri nahi dugunontzat.
Itzulerak
Miren Agur Meabe
Elkar, 2023
--------------------------------------------
Iaz kaleratu zuen Miren Agur Meabek Itzulerak eleberria. Pertsonaia nagusiak gazteak direnez, gazte literatura dela esan genezake, baina literatura ona denean, gazte zein helduentzat da,... [+]
Soka-tira
Testua: Ilan Brenman
Ilustrazioak: Guilherme Karsten
Itzulpena: Ipar Alkain
Denonartean, 2024
-------------------------------------------------
Album honen bukaeran bada Benjamin Franklinen aipu bat: “Sekula ez da izan gerra onik, ezta bake txarrik... [+]
Putzua
Goiatz Labandibar
Erein, 2024
----------------------------------------------------------
Goiatz Labandibarren Putzua egun batean gertatzen den hazkunde nobela bat da: hilekoa jaisteak markatzen duena, hain zuzen ere. Edo bestela esanda, heroiaren bidaia bat,... [+]
Barkamena existituko ez balitz bezala
Mariana Travacio
Erein, 2024
---------------------------------------------------
Izenburuak autolaguntza liburu batena eman lezakeen arren Ereinek narratiba sailean argitaratu duen western itxurako testua da honako hau. Fernando... [+]
Antzerkiaren labirintoan I
Ander Lipus
EHAZE eta Susa
---------------------------------------------
Ander Lipus antzerkigileak EHAZE eta Susarekin argitaratu ditu bere autobiografia teatrala eta antzerkiari buruzko argitalpenak. Antzerkiaren labirintoan I. Bitakora... [+]
ARGIAko erredakzioaren eskutik, sei irakurgai proposamen.
"Arrats arrunt bat zen. Zapoarentzat”. Arrats hori da Maite Mutuberriak album honetan kontatzen diguna. Oso testu gutxi du liburuak, eta irudiek ederki kontatzen digute istorioaren nondik norakoa.
Hasieratik ikus dezakegu ilustrazioetan zapo handi eta lasaia,... [+]
Liburu honetara hurbiltzen denak lehenbizi G. Mabire-ren irudiekin egingo du topo. Komikiaren estiloko irudiak dira, trazu oso zehatzak eta kolore bizikoak, pertsonaiak eta egoerak erraz interpretatzen laguntzen dituztenak. Irudi horiek testuarekin bat datoz: laburra eta zehatza... [+]
Lan kontu bat dela eta berrirakurri behar izan dut liburu zoragarri hau. Teoria, genealogia eta historia feminista batzen dituen liburu motz honek kritika ugari izango zituelakoan sarean begiratu eta, sorpresa! bakarra aurkitu dut, Irati Majuelok Berria-n idatzi zuena.
Sorpresa ederra izan da Consonni argitaletxeak argitaratu berri duen liburua. Ez nuen ezagutzen Montserrat Roigen lana eta aurkikuntza harrigarria izan da, zinez. Batetik, Franco hil berritan argitaratu zelako estreinakoz eleberria (1976an) eta garai hartako Bartzelona... [+]
1991n argitaratu zuen Bernardo Atxagak Behi euskaldun baten memoriak. Liburuak ibilbide luzea eta arrakastatsua izan du euskaraz nahiz bestelako hizkuntzatan. Alemanian gehien saldutako liburuen artean egon zen, J. Eccleshare editore britainiarrak irakurri beharreko obratzat... [+]
Neguko naretasun hotz eta lur etzearen ostean etor daitekeenaren promes izaten da udaberria, eta hainbatek eta hainbatetan idatzi izan diote lora dadin deika. Promesak promes, ordea: ez da inoiz udaberri ziurrik galbidean den lurrean. Ez behintzat aldaketaz edo, zehazki,... [+]
Lehengusinarekin eta haren senarrarekin landa aldera egindako irteera batean hasi zen dena. Horiek afaltzera joan eta ez ziren etxera itzuli. Haien bila atera eta horma batekin topo egin arte ibili zen protagonista. Hortik aurrera, hormak ez dio aurrera egiten uzten eta bi... [+]
Feminista eta anti-arrazistatzat duzu zure burua? Bururatu zaizu inoiz ezagutzen duzun feminismoaren historia zuria eta kolonialista dela? Kultura ez-zuriei buruz duzun ezagutza edo begirada zalantzan ipini dituzu? Ahalduntze feministaren inguruko irakurketa kritikorik egin... [+]
Soinean daramate etxea barraskiloek, bizkar-zorro kiribildua bailitzan, bizitzeko beharrezko dituztenak hara eta hona garraiatuta. Etxeak, ordea, kraskatu eta bitan bana daitezke. Bikoiztu ere egiten dira tarteka, behin-behinekoz bada ere gotorleku izatetik zama izatera igarota... [+]